تغییر لحن اروپا در خاک آمریکا

اروپا تنها چند ساعت بعد از ورود حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران به نیویورک دست خود را رو کرد. نشست سه‌جانبه تروئیکای اروپایی به بیانیه‌ای ختم شد که سیاست آمریکا را روخوانی کرد: متهم کردن ایران به دست داشتن در حمله به عربستان و سخن گفتن از آغاز مذاکراتی جدید بدون متعهد بودن به مذاکراتی که دو سال به طول انجامید و به برجام رسید.

ساعتی پس از این بیانیه بود که روحانی با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه دیدار کرد؛ دیداری که گفته می‌شود 90 دقیقه زمان برده است اما آنچه از جزئیات دیدار منتشر شد نشان داد مکرون که حداقل از آغاز گام اول کاهش تعهدات ایران به فاصله‌های کوتاه در تماس با همتای ایرانی خود تلاش کرده است با ارائه پیشنهاد تنش را کاهش دهد و برجام را حفظ کند حالا در زمین آمریکا نشسته است.

بر اساس گزارشی که رویترز به نقل از دفتر ریاست جمهوری فرانسه منتشر کرده، مکرون پس از انجام این دیدار به تاکید بر تغییر رویکرد ایران در منطقه اشاره کرده است.

دفتر ریاست جمهوری فرانسه با انتشار بیانیه‌ای که پس از دیدار مکرون و روحانی منتشر شده است به نقل از مکرون گفته است که راه منتهی به کاهش تنش در منطقه باریک‌تر می‌شود و برای ایران زمان آن فرا رسیده است تا در راستای تنش‌زدایی یاری رساند.

پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری ایران نیز خبر کوتاهی از این دیدار منتشر کرد که در آن روحانی ضمن تاکید بر وظایف و مسئولیت سایر طرف‌های برجام و از جمله فرانسه برای حفظ این توافق مهم بین المللی بعد از خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن، بیانیه امروز کشورهای فرانسه، انگلیس و آلمان را اتهام‌زنی بی‌اساس به جمهوری اسلامی ایران عنوان و از آن انتقاد کرد.

بر اساس گزارش خبرگزاری‌ها از مقر سازمان ملل مکرون و روحانی پس از این دیدار 90 دقیقه‌ای حاضر نشده‌اند به هیچ یک از سوالات خبرنگاران پاسخ دهند.

جانسون در کنار ترامپ

اما این تنها مکرون نبود که نشان داد اروپا نمی تواند در مقابل آمریکا هیچ ایستادگی داشته باشد. بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، از همان زمان حرکت خود از لندن حرف‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در مورد ایران را تکرار کرد. او دیروز گفت: «بریتانیا با درجه بالایی از احتمال مسئولیت حمله به آرامکو را بر عهده ایران می‌داند و ما بر این عقیده‌ایم که در واقع به احتمال زیاد ایران مسئول بوده است.»

او گفت که بریتانیا همراه با آمریکا و کشورهای اروپایی تلاش می‌کنند تا راهی برای پاسخ به این حملات و کاهش تنش‌های در خلیج فارس پیدا کنند.

جانسون که قرار است امروز در نیویورک با روحانی دیدار کند بعد از ورود به نیویورک و انتشار بیانیه ضد ایرانی در گفت‌وگو با شبکه ان‌بی‌سی درباره برجام با بیان اینکه واقعیت همان چیز صحیحی است که رئیس‌جمهوری ترامپ گفته است، این[توافق] یک توافق بد بود و نقص‌های زیادی داشت، مدعی شد که ایران رفتار مشکل‌سازی داشته است و دارد.

جانسون افزود: «اگر [این توافق] توافق بدی بوده است و من می‌خواهم این را بپذیرم که نقص‌های زیادی داشته است، پس بیایید یک توافق بهتر داشته باشیم.»

بازی ترامپ با فضای اروپا

در حالی که سران فرانسه و آلمان و بریتانیا به محض ورود به خاک آمریکا وفاداری خود را به ترامپ نشان دادند،‌ رئیس جمهوری آمریکا نیز بار دیگر پای دیدار با حسن روحانی را به میدان کشید.

در حالی این موضوع در ماه‌های گذشته بارها از سوی رئیس‌جمهوری آمریکا به اشکال مختلف مطرح شده بود و ایران به صورت کاملا شفاف و روشن در مواضع رهبری، رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه هر گونه ملاقات بین دو رئیس‌جمهوری ایران و آمریکا را رد کردند، دونالد ترامپ شامگاه دوشنبه پس از دیدار با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر، در نیویورک در پاسخ به سوالی درباره احتمال دیدار با حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران در نیویورک تصریح کرد: «ما هیچ برنامه کاری برای این دیدار نداریم. برخی گفته‌اند که آنها مایل به دیدار هستند. صحبت‌هایی درباره یمن وجود داشت. خیلی ناگهانی آنها می‌خواهند از یمن خارج شوند و این چیز خوبی است. من این را مدتی پیش شنیدم.»

رئیس‌جمهوری آمریکا افزود: «باید ببینیم چه می‌شود اما اکنون هیچ برنامه‌ریزی (برای دیدار) وجود ندارد.»

ترامپ در پاسخ به اینکه برگزاری چنین دیداری را غیرمحتمل ندانسته است، گفت: «من هرگز چیزی را غیرمحتمل نمی‌دانم. چرا باید چنین کاری کنم.»

او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا با رئیس‌جمهوری فرانسه درباره ایران دیدار خواهد کرد؟ گفت: «امانوئل مکرون دوست من است و همیشه می‌تواند با من دیدار داشته باشد اما ما برنامه کاری بسیار شلوغی داریم و متاسفانه مجبور شدیم برخی از آنها را لغو کنیم.»

بنابر گزارش پایگاه اینترنتی کاخ سفید، ترامپ در پاسخ به سوالی درباره تلاش امانوئل مکرون برای میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن و اینکه آیا او از این تلاش‌ها حمایت می‌کند؟ بیان کرد: «ما نیازمند میانجی نیستیم. ایران می‌خواهد کاری انجام دهد و من فکر نمی‌کنم که به میانجی نیاز داشته باشیم. او دوست من است اما به دنبال میانجی نیستیم.»

هر چند که وزیر امور خارجه ایران دیروز در مصاحبه با سی‌ان‌ان اعلام کرده بود که شاخه زیتون ایران روی میز جهان است و اگر آمریکا دیدار با رئیس‌جمهوری ایران را می‌خواهد می‌تواند تحریم‌ها را لغو کند و البته ایران نیز می‌تواند زودتر از موعد پای تعهدات برجام بماند و پروتکل الحاقی را به تصویب برساند، بدعهدی اروپایی‌ها فضایی را برای ترامپ ایجاد کرد تا بتواند بار دیگر ادعاهای بی‌اساس را مطرح کند.

با این همه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال‌های گذشته چندین بار نشان داده است که می تواند در مناسبات ایران در جهان و به ویژه آمریکا تحولاتی را ایجاد کند. فردا نشست وزرای امور خارجه ایران با کشورها 4+1 در نیویورک برگزار می‌شود و حسن روحانی و دونالد ترامپ نیز در فاصله کوتاهی از یکدیگر سخنرانی خواهند داشت. باید دید ساعت‌های آینده نیویورک چه چالشی را رقم خواهد زد.