G20؛ از تلاش برای حفظ برجام تا کاهش تنش بین ایران و امریکا

تهران (پانا) - توافق هسته‌ای با ایران و همچنین تنش‌های اخیر بین تهران و واشنگتن از مهمترین محورهای رایزنی سران کشورهای عضو گروه بیست اقتصاد برتر جهان در ژاپن محسوب می‌شود.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا امروز (جمعه) و در بدو ورود به اوزاکای ژاپن برای شرکت در نشست سران کشورهای عضو گروه G20 گفت که زمان کافی برای رفع تنش میان ایالات متحده و ایران وجود دارد و فارغ از هر فشار و عجله‌ای آن‌ها (ایران) می‌توانند از زمان خود استفاده کنند.

رئیس کاخ سفید که در کنار نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ می‌داد، همچنین بیان کرد: «فکر می‌کنم که این شیوه در نهایت نتیجه دهد که در این صورت عالی خواهد شد. اگر هم به جایی نرسید که با خبر خواهید شد.»

این اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا که یورونیزو آن را منتشر کرده، در حالی مطرح شده است که او اخیرا با تندی از مقامات جمهوری اسلامی یادکرده و گفته بود که «جنگ با تهران بلندمدت نخواهد بود.»؛ موضوعی که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز به آن واکنش نشان داده و آن را «توهم» خوانده بود.

وزیر امور خارجه کشورمان در صفحه توئیتر خود نوشت: «برداشت‌های اشتباه، صلح را به خطر می‌اندازند، - تحریم‌ها جایگزین جنگ نیست، تحریم همان جنگ است، نابودی= نسل‌کشی= جنایت جنگی، کسی که جنگ را آغاز می‌کند، همان کسی نیست که به جنگ پایان می‌دهد، مذاکره و تهدید کاملاً ناسازگار هستند، جنگ کوتاه با ایران یک توهم است.»

تاکید سران بر صلح

با وجود این، به نظر می‌رسد اشاره امروز ترامپ به مساله ایران به عنوان پیش‌درآمد مذاکراتی است که او در جریان نشست سران بیست اقتصاد برتر دنیا در مورد تهران خواهد داشت.

پیشتر سخنگوی دولت فرانسه اعلام کرده بود که امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری این کشور قصد دارد در حاشیه اجلاس گروه G20 با رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد تنش با ایران گفت‌وگو کند.

در همین حال آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، نیز گفت که افزون بر مسائل تجاری دو کشور، مبارزه با تروریسم، وضع غرب آفریقا، تنش موجود با ایران از موضوع‌های اصلی مذاکرات روز جمعه او با رئیس‌جمهوری آمریکا خواهد بود.

همچنین شی جی‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین نیز که برای شرکت در نشست سران G20 در اوزاکا به سر می‌برد، در دیدار با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، شرایط حساس خلیج فارس را به تقاطع جنگ و صلح تشبیه و تاکید کرد که چین همواره حامی صلح و مخالف جنگ بوده و هست.

رئیس‌جمهوری چین از تمام طرف‌های درگیر در منطقه خاورمیانه خواست تا با حفظ آرامش خود نسبت به برقراری ثبات و امنیت در این منطقه حساس تلاش کنند.

همزمان دونالد توسک، رئیس شورای اروپا، نیز بار دیگر از ایران خواست تا به تعهدات خود در قبال توافق هسته‌ای پایبند باشد و تصریح کرد که حساسیت اتحادیه اروپا نسبت به نقض برجام بسیار بالاست و بر همین اساس نظارت‌های جدی بر عملکرد ایران در این مورد ادامه خواهد داشت.

با توجه به دیدار و مذاکره ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا با رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد اقدامات سران کشورهای امضاکننده توافق هسته‌ای موسوم به برجام با ایران، آنچه قطعی است، این است که بار دیگر و این بار در آستانه اجرای تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی خود، تلاش‌ها برای زنده نگه داشتن این توافق در ژاپن ادامه پیدا خواهد کرد.

ترزا می که آخرین نشست گروه بیست خود را تجربه می‌کند، روز گذشته و پیش از ترک لندن در جمع خبرنگاران از جامعه بین‌الملل خواست تا برای مقابله با آنچه او رفتارهای بی‌ثبات کننده ایران خواند، در کنار یکدیگر بایستند. او در این حال تاکید کرد: «اما اولویت باید کاهش فوری تنش‌ها و یافتن راه‌حلی دیپلماتیک باشد.»

راهکار دقیقه نودی

از سوی دیگر، سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران که برای شرکت در کمیسیون مشترک برجام به اتریش سفر کرده است، با اعلام پایان صبر ایران گفت: «صبر راهبردی جمهوری اسلامی ایران به پایان رسیده است و ما بیش از این تحمل نمی‌کنیم که جمهوری اسلامی ایران یک سویه و یک‌جانبه به این توافق عمل کند و آن را اجرا کند ولی دیگران به تعهدات خود عمل نکنند.»

او در ادامه با بیان اینکه اینکه، این موضوع که آنها (کشورهای عضو برجام) نمی‌خواهند به تعهداتشان عمل کنند و یا اینکه نمی‌توانند عمل کنند از نظر ما تفاوتی ندارد و مهم این است که در عمل اتفاق خاصی نیفتاده است، خاطرنشان کرد: «ما از مواضع سیاسی کشورهای اروپایی و سایر کشورهای باقی مانده در برجام علیه خروج آمریکا از این توافق بین المللی استقبال می‌کنیم ولی این مواضع سیاسی باید به گام‌های عملیاتی ترجمه شود.»

عراقچی با بیان اینکه فردا کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونین سیاسی کشورهای عضو برجام در وین برگزار می‌شود، تصریح کرد: «امیدوارم در کمیسیون مشترک شاهد اقدامات عملی و ملموس از سوی کشورهای عضو برجام به خصوص کشورهای اروپایی باشیم وگرنه در این صورت ایران به تصمیم خود در ارتباط با کاهش تعهدات برجامی‌اش که کاملاً تصمیمی قانونی و بر اساس حقوقش در برجام است، ادامه می‌دهد و هیچ تردیدی در این نخواهد بود.»

در همین حال خبرگزاری آلمان از اجلاس سیاستمداران ارشد کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای به عنوان تلاشی دیپلماتیک برای نجات برجام یاد کرده است.

یکی از سیاستمداران ارشد ایران که این خبرگزاری نامی از او نبرده ااست، به خبرنگاران گفته است که «همیشه دقیقه آخر شانسی برای راه حل دیپلماتیک وجود دارد.»

خبرگزاری آلمان همچنین در ادامه گزارش خود نوشته است که انتظار می‌رود کشورهای اروپایی امروز (جمعه) راهکار مالی «اینستکس» را راه‌اندازی کنند.

این راهکار مالی امکان بازرگانی خارجی بین ایران و اروپا را فراهم می‌آورد. این در حالی است که درباره موفقیت این سازوکار مالی تردید وجود دارد. شرکت‌های اروپایی فعال در آمریکا از آن واهمه دارند که هر گونه مشارکتی در داد و ستد مالی با ایران باعث شود که این شرکت‌ها نیز مشمول مجازات‌های تعیین شده از سوی آمریکا شوند.