یکی از دلایل کمتر توسعه یافتگی آموزش و پرورش در مناطق کمتر توسعه یافته مرزی، عدم توجه به شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی است

مجتبی زینی‌وند در برنامه تلویزیونی پرسشگر که با موضوع «چالش‌های آموزش و پرورش در مناطق مرزی» به روی آنتن شبکه آموزش سیما رفت به شورای سیاست گذاری و هماهنگی مناطق مرزی اشاره کرد و گفت: «در جلسه 577 شورای امنیت ملی و در زمانی که طرح جامع امنیت پایدار مناطق مرزی را تصویب کردند یک کارویژه مرزی را زیرنظر شورای مرزی نیز به تصویب رسید.»

او ادامه داد: «در ماده 55 همین طرح جامع امنیت پایدار که مربوط به مسائل فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و آموزشی است تکالیف را برای آموزش و پرورش مشخص کرده است. این مصوبه مربوط به ماده203 برنامه پنجم توسعه است. در ماده 67 نیز به تشکیل شورای سیاست گذاری و هماهنگی آموزش و پرورش مناطق مرزی اشاره شده است و سازمان مدارس غیردولتی به عنوان متولی این شورا تعیین می‌شود.»

رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی وزارت آموزش و پرورش افزود: «مهمترین وظیفه این شورا، تدوین یک استراتژی هماهنگ در رابطه با همه نهادها، دستگاه‌ها، وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها در سطح ملی و ادارات در سطح استان‌هاست. این شورا در زمینه مسائل فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و تدوین سیاست‌ها، راهبردها و برنامه‌های موثر و مرتبط برای تقویت شاخص‌های توسعه‌ای مناطق و برنامه ریزی برای ارتقای برنامه‌های آموزش و پرورش و ایجاد یک راهکار تعاملی برای استفاده از ظرفیت همه دستگاه‌ها در خصوص مسائل مرتبط با آموزش و پرورش را دنبال می‌کند.»

زینی‌وند ادامه داد: «همانند همین تشکیلات را در استان‌ها تحت عنوان کارگروه تخصصی ذیل شورای آموزش و پرورش استان‌ها داریم. مسئولیت شوراها بر عهده استانداران و مسئولیت کارگروه تخصصی مناطق مرزی بر عهده مدیران کل آموزش و پرورش استان‌ها است. آن‌ها موظف‌اند موارد لازم را رصد و بررسی کرده، راهکار ارائه دهند و مصوبه بگیرند تا به دستگاه‌های مربوط ابلاغ شود که برای آن‌ها لازم الاجرا است.»

او در پاسخ به پرسشی درباره چرایی عدم بهره گیری آموزش و پرورش از هیچ کدام از بازارچه‌های مرزی و امکانات آن گفت: «نه فقط از این بازارچه‌ها استفاده نمی‌کند بلکه تصور کنید در منطقه‌ای چون ایلام ( که حدود 11 درصد ذخایر گاز و چهار درصد ذخایر نفتی کشور متعلق به آن است و قطب سوم پتروشیمی کشور محسوب می‌شود و روزانه در مخازن چشمه شیرین و دهلران 185 هزار بشکه نفت صادر می‌شود) بیشترین مشکلات را به لحاظ فضای آموزشی را مناطق داریم.»

رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی وزارت آموزش و پرورش افزود: «در شاخص اقتصادی، ضریب محرومیت مرزی‌ها با غیرمرزی دو درصد تفاوت دارد. در شاخص‌های تفریحی و ورزشی استان‌های مرزی چهار درصد محرومتر از استان‌های غیرمرزی‌اند و در شاخص‌های اجتماعی و فرهنگی، آمار بسیار بالایی است و شاید بیان آن هم برای ما سخت باشد و حدود 46 درصد نسبت به استان‌های غیرمرزی محرومترند.»

او ادامه داد: «در آموزش و پرورش نه فقط از ظرفیت بازارچه‌های مرزی استفاده نمی‌کنیم بلکه در استان‌های مرزی در شاخص‌های آموزشی فرهنگی و اجتماعی تا این حد دچار محرومیت‌اند.»

او ادامه داد: «یکی از عمده ترین شاخص‌های فرهنگی بحث سواد و بهره مندی و داشتن یک آموزش و پرورش با کیفیت و اثرگذاری آموزشی و تاثیر عمیقی است که شاخص آموزشی و فرهنگی بر سایر شاخص‌های فرهنگی، اجتماعی، امنیتی و در یک کلام در فرایند توسعه کشور دارد.»

رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی وزارت آموزش و پرورش افزود: «یکی از دلایل کمتر توسعه یافتگی آموزش و پرورش در مناطق کمتر توسعه یافته مرزی همین عدم توجه به شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی است یعنی دستگاه‌هایی که مسئولیت دارند و باید پاسخگو باشد و به آموزش و پرورش کمک کنند پای کار و به کمک آموزش و پرورش نیامدند.»

زینی وند ادامه داد: «آموزش و پرورش از حیث نرم افزاری و مدیریتی به لحاظ آموزشی مشکلی ندارد اما از حیث توان مالی و سخت افزاری با مشکل مواجه است و باید سایر دستگاه‌ها متناسب با مسئولیتی که دارند به آموزش و پرورش کمک کنند.»

او به معلمانی که در منطقه صفر مرزی و صعب العبور تدریس می‌کنند گفت: «برخی از این معلمان حتی تا پنج ماه هم ممکن است خانه و خانواده خود را نبینند چنین معلمانی باید مورد توجه همه دستگاه‌های مربوط قرار بگیرد. نظام آموزش و پرورش به عنوان بزرگترین نهاد اجتماعی مبنا و بنیاد توسعه کشور است و اگر قرار است کشوری توسعه یابد اول باید به سراغ آموزش و پرورش آن رفت.»

رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی وزارت آموزش و پرورش تاکید کرد: «هرچه به آموزش و پرورش بیشتر توجه شود قطعا مناطق توسعه یافته تری خواهیم داشت.»

زینی وند درباره فعالیت‌های اولویت دار در مناطق مرزی گفت: «با کمبود جدی فضاهای آموزشی در مناطق مرزی بویژه مناطقی که در هشت سال دفاع مقدس زیرساخت‌های لازم را از دست دادند روبرو هستیم. کمبود امکانات و تجهیزات آموزشی و کمبود نیروی انسانی نیز وجود دارد و ما چند سال گذشته از طریق خرید خدمات آموزشی و سرباز معلم توانستیم بخشی از تامین نیرو را انجام دهیم اما با مشکل جدی مواجهیم.»

او افزود: «بحث مدارس شبانه روزی و مشکلاتی که آنها دارند نیز مطرح است. گرچه امسال با کمک سازمان برنامه و وزیر آموزش و پرورش بخشی از مشکلات مرتفع شده است. معضل بازماندگان از تحصیل و ترک تحصیل نیز وجود دارد.»

رئیس سازمان مدارس و مراکز غیر دولتی وزارت آموزش و پرورش گفت: «برخی معلمان در مناطق مرزی از فوق العاده شغل مناطق مرزی استفاده می‌کنند در جلسه اخیر شورای سیاست گذاری مناطق مرزی از همکارانمان در وزارت کشور در خواست کردیم که کلیه فرهنگیان شاغل در استان‌های مرزی که در ایام جنگ در گیر بودند از فوق العاده شغل مناطق مرزی استفاده کنند. از نمایندگان مجلس هم می‌خواهیم چون در فصل بودجه هستیم یک ردیف مشخصی برای این موضوع قرار دهند.»

زینی وند افزود: «دولت سال قبل بیش از صد در صد تخصیص بودجه برای آموزش و پرورش داشت حتی سازمان برنامه بودجه مشخصی را برای آموزش و پرورش مناطق کمتر توسعه یافته برای چهار استان تخصیص داد. اما مرزها ویترین هویت ملی یک کشورند. در مناطق مرزی توریستی بعضا وضعیت همه مدارس مناسب نیست. همه باید کمک کنند و به آموزش و پرورش از ابعاد مختلف کمک کنند.»

او ادامه داد: «سال گذشته بودجه‌ای برای خرید خدمات داده شد. از طریق آن بسیاری مشکلات نیروی انسانی مناطق مرزی را حل کردیم شاید در طول این چند سال اولین بار است که علیرغم همه نگاه‌های سختگیرانه به این طرح، مدارس مناطق مرزی ما با معلم تخصصی دروس مربوطه اول مهر را آغاز می‌کنند. اما متاسفانه نگاه‌های سختگیرانه و غیرتخصصی از نگاه افرادی غیر از آموزش و پرورش مطرح می‌شود.»

زینی وند گفت: «بر اساس مصوبه اولیه شورای عالی امنیت ملی سازمان فنی و حرفه‌ای مسئول بحث تجهیز امکانات برای فنی و حرفه‌ای است تقویت زیرساخت‌های مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای مانند هنرستان‌ها و مراکز آموزشی فنی و حرفه‌ای دنبال شود. وزارت ارشاد در بحث اماکن فرهنگی، اردو و تجهیز کتابخانه‌ها مسئول است. البته سال قبل در سیستان و بلوچستان کتابخانه‌های سیار اختصاص داد که خوب بود ولی باید مسئولانه تر عمل کند. از سپاه پاسداران باید قدردانی کنیم که مسئولیت ساخت 27 مدرسه را در خوزستان برعهده گرفت. وزارت اطلاعات نیز فعالانه وارد شده، وزارت کشور نیز کمک‌های خوبی داشته است.»

او به استفاده از فضاهای آموزشی در ایام اربعین در ایلام اشاره کرد و گفت: «در جلسه اخیر وزارت کشور پذیرفت دو میلیارد تومان در اختیار فضاهای آموزشی که میزبان زوال هستند قرار دهند. وزارت نفت، وزارت اقتصاد هم باید بیایند کمک کنند زیرا مسئولیت اجتماعی دارند.»

رئیس سازمان مدارس و مراکز غیر دولتی وزارت آموزش و پرورش گفت: «در وزارت کشور تقسیم بندی‌هایی برای مناطق مرزی صورت گرفته که باعث شده بخشی از فرهنگیان از برخی مزایا محروم شده‌اند در تعریف شعاع مناطق مرزی و جنگی توجه ویژه شود. ما از وزارت کشور تقاضا کردیم تا شورای مرزی فوق العاده شغل مناطق مرزی را به کلیه فرهنگیان تسری دهند. اگر نیازمند مصوبه در شورای آموزش و پرورش ایلام باشد آن را انجام میدهیم. به استراتژی هماهنگ برای پاسخگویی تمام دستگاه‌ها نیاز است.»