دبیر علمی جشنواره شعر و داستان سوره: غزل‌زدگی آسیب شعر معاصر است

محمدجواد شرافت، شاعر جوان و دبیر علمی بخش شعر شانزدهمین جشنواره شعر و داستان جوان سوره، در گفت‌وگو با پانا فضای شعر امروز ایران را درخور ستایش توصیف کرد و گفت: به عنوان دبیر علمی جشنواره و نیز در مقام کسی که سال‌های اخیر ارتباطی قوی با شاعران نسل جوان داشته است، می‌گویم شعر امروز ایران از لحاظ کمی و کیفی تحسین‌برانگیز است و در همه حوزه‌های شعر مذهبی، اجتماعی و عاشقانه اتفاقات خوبی رقم خورده است.

در حوزه شعر طنز ما قدم‌های بزرگی برداشتیم

وی ادامه داد: حتی در حوزه شعر طنز ما قدم‌های بزرگی برداشتیم. جا دارد یادی کنم از مرحوم زرویی نصرآباد که در همین فضای حوزه هنری شعر طنز را شکل دادند و سبب شدند، در دوره مدیریت آقای فیض، طنز زیرزمینی ما به طنز رسانه‌ای و قابل ارائه تبدیل شود.

شاعر «خاک باران‌خورده» در ادامه به شعر ولایی به عنوان یکی حوزه‌های نسل سوم شاعران انقلاب پرداخت و گفت: در شعر ولایی، شعر اعتراض و شعر اجتماعی نیز اتفاقات خوبی رقم خورده است. موضوعاتی مثل حضرت خدیجه (س) یا وحدت اسلامی را نمی‌توانیم در میان آثار شاعران نسل اول و دوم انقلاب سراغ بگیریم. امروز در آستانه 40 سالگی انقلاب رویش کمی و کیفی شعر آئینی و ولایی در شاعران نسل اخیر درخشان است.

شاعران جوان گاه در حوزه زبان بی‌مبالاتی دارند

شرافت در ادامه به برخی آسیب‌های موجود در نسل جوان شاعران اشاره کرد و گفت: وقتی با حجم وسیعی از اشعار روبرو باشیم، آسیب‌های هم دیده می‌شود. مثلا شاعران جوان گاه در حوزه زبان بی‌مبالاتی دارند. به عنوان مثال می‌خواهند از شاعران سبک هندی تقلید کنند و به سراغ مضامین بروند اما نتیجه این می‌شود که مضمون به شعر سبک هندی نزدیک نمی‌شود و زبان هم از دست می‌رود.

وی یکی از آسیب‌های حوزه محتوا را اغراق در شعر عنوان کرد و گفت: در بخش شعر ولایی گاه غلو در اشعار داریم؛ یعنی شاعر مطالبی را مطرح می‌کند که فاقد سندیت است.

هنرمند باید در اوج خستگی‌ها و دلشکستگی‌ها روزنه امیدی ببیند

دبیر علمی شانزدهمین جشنواره شعر و داستان جوان سوره به موضوع تلخی موجود در شعر نسل امروز به عنوان دیگر آسیب این حوزه اشاره کرد و گفت: مثلا امسال یکی از داوران جشنواره اشعار بخش ترانه را تلخ و سیاه توصیف می‌کرد و متاسفانه این واقعیت دارد. من نمی‌توانم به جوان امروز بگویم «بیا شاد باش!» چون شادی امری ذاتی است. باید اتفاقاتی رقم بخورد تا جوان به این روحیه برسد؛ چون شاعر باید در سرودن صادق باشد و حال خوب و بد در آئینه شعرش دیده می‌شود. البته ما می‌توانیم به جوانمان یادآور شویم که رسالت هنرمند این است که در اوج خستگی‌ها و دلشکستگی‌ها روزنه امیدی ببیند و به سوی آن حرکت کند.

اشعار ارسالی در قالب شعر کلاسیک بیش از دوبرابر مجموع آثار بخش ترانه و شعر نو بود

از شرافت می‌پرسم «شاعران این نسل برای بیان خود بیشتر به چه قالب شعری علاقه داد؟» می‌گوید: شعر کلاسیک اعم از غزل و مثنوی و چارپاره و حتی قالب‌های مهجوری چون مربع ترکیب، مخمس و مسمط بیش از دیگر قالب‌ها مورد استفاده قرار گرفته و در جشنواره امسال اشعار ارسالی در قالب شعر کلاسیک بیش از دوبرابر مجموع آثار بخش ترانه و شعر نو بوده است و همین نسبت در بین برگزیدگان نهایی هم دیده می‌شود.

وی ادامه داد: علاقه شاعران ما به قالب‌های کلاسیک همچنان مشهود است و در کنار آن از ظرفیت‌های شعر نو نیز استفاده می‌شود. شعر باید شعر باشد تا قالب خود را پیدا کند؛ البته می‌شود گفت ما امروز دچار نوعی غزل‌زدگی هستیم. حرف‌هایی هست که اگر شاعر به جای غزل، آن را در قالب دوبیتی مطرح می‌کرد چه بسا شاهکاری آفریده می‌شد و ماندگار می‌شد.

دبیر بخش شعر جشنواره شعر و داستان جوان سوره در ادامه به ضرورت آشنایی شاعران با انواع قالب‌های شعری پرداخت و گفت: ما همیشه به شاعران جوان توصیه می‌کنیم قابلیت قالب‌ها را بدانند. شاعر باید بخواند، بنویسد و تمرین کند. نه اینکه بعد از نزول فرشته الهام در انتخاب قالبی برای بیان حرفهای خود به سردرگمی دچار شود!

وی خاطرنشان کرد: اگر من عمری غزل بخوانم و غزل بنویسم، طبیعی است که می‌خواهم هر حرفی را در قالب غزل مطرح کنم، درحالی که گاه می‌طلبد قالب مثنوی یا قصیده را برای بیان خود به کار گیرم؛ و گاه حتی قالبی کوتاهتر از دوبیتی برای گفتن حرفم مناسب است.

گفت‌وگو: عاطفه بزرگ‌نیا