تیشه به ریشه درختان چند۱۰۰ ساله باغستان قزوین بخاطر ساخت یک پل

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، اعضای انجمن توسعه حیات شهر در نشستی با محمدسعید ایزدی، دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران خواستار حفظ ۲۵۰۰ هکتار باغستان سنتی قزوین شدند. این انجمن فعال محیط‌زیستی در نشستی که در ساختمان دادمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد اجرای طرح‌های توسعه شهری را در سالیان گذشته از دلایل عمده نابودی بخشی از این باغستان که دور تا دور شهر قزوین را احاطه کرده است عنوان کردند و خواستار توقف طرح‌هایی شدند که به نام توسعه، خاک، اب، محیط زیست، زندگی ساکنان بومی و گونه‌های گیاهی منطقه را آسیب می‌زند.

به گفته شکوه کرمانشاهی، دبیر انجمن توسعه حیات شهر، تاکنون طرح‌های کوچک و بزرگ متعددی علیرغم مخالفت دلسوزان، کارشناسان و خبرگان باغستان سنتی قزوین، بدون ملاحظه توسعه پایدار و بدون در نظر گرفتن عواقب مخرب آنها و با وجود مخالفت‌های تشکل‌های آگاه و متخصص مردمی در حوزه باغستان سنتی اجرا یا تصویب شده است.

کرمانشاهی ادامه می‌دهد: این بار فاز دوم پروژه پل امام رضا، بخشی از باغستان سنتی قزوین و درختان کهن و خاکی را که قیمتی بر آن نمی‌توان گذاشت، تنها به بهانه سرعت بیشتر ماشین‌ها از بین می‌برد. این در حالی است که کارشناسان و حتی بسیاری از مدیران شهری اذعان دارند که همین تکه پل در مدت زمان بسیار کوتاهی تبدیل به یک گره ترافیکی جدید خواهد شد.

دبیر انجمن توسعه حیات شهر خاطرنشان می‌کند: در این میانه ارزش اکولوژیک، ارزش فرهنگی و تاریخی و ژنتیکی و خاکی که تا عمق ۱۴ متر حاصلخیز و درجه یک است و ارزش آبی که باغستان با تکیه بر مدیریت بومی آب و جمع آوری آبهای سطحی به مخزن فقیر آبهای قزوین سرازیر می‌کند، به کل نادیده گرفته می‌شود.

بر اساس این گزارش، باغستان سنتی قزوین با قدمت بیش از هزار سال و با وسعت حدود ۲۵۰۰ هکتار از سه طرف شهر قزوین را در برگرفته سات. باغستان سنتی مجموعه‌ای است بسیار زیبا از باغات در هم تنیده و بی حصار که درختان بادام، پسته و بهترین بوته‌های انگور را در خود جای داده است. باغستان سنتی مهمترین شاخصه محیط‌زیستی استان قزوین است که تاثیری فرااستانی دارد و یک تنه در برابر هجوم ریزگردها و آلودگی های صنعتی ایستاده است.

بنا بر مطالعه‌ای که انجمن توسعه حیات شهر انجام داده است شهر قزوین تا چند دهه پیش در حلقه سبزی از انبوه درختان بادام و پسته و بوته های انگور قرار داشت. باغستان سنتی که قدمت آن به استناد تاریخ مکتوب به بیش از هزار و صدسال و به گمان بسیاری به دوران ساسانی می رسد به وسعت حدود ۴۰۰۰ هکتار شهر را در برگرفته بود.

شکوه کرمانشاهی دبیر انجمن توسعه حیات شهر و عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) در همین رابطه به خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی می‌گوید: اهمیت باغستان سنتی آنقدر است که اکوسیستم منطقه و تمدن در شهر قزوین بر پایه باغستان شکل گرفته است. اما متاسفانه باغستان به دلیل نگرش و سیاست‌های غلط در دهه‌های اخیر با تخریب نگران‌کننده‌ای مواجه بوده است و بخشی از این تخریب نیز به دلیل آن است که با ورود پول‌های نفتی، باغستان از محوریت اقتصادی شهر خارج شد.

عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی در بیان مشکلاتی که برای باغستان وجود دارد، یادآوری می کند: متاسفانه همچنان در توسعه شهری، محیط زیست مورد بی توجهی قرار گرفته است. شاهدیم که بخش های شرق و غرب باغستان با انواع تغییر کاربری ها از جمله احداث بزرگراه ها و پل های غیرضروری به تکه های کوچک تر تبدیل شده اند و راه آب بعضی قسمت ها نیز قطع شده است و بسیاری از باغات، حاشیه و رها شده اند.

وی در عین حال می‌افزاید: اگرچه شهر به توسعه نیاز دارد و باغستان نیز برای ادامه حیات با مشکلاتی مواجه است اما این که در هر چالشی درخیان کهن، پایداری اکوسیستم و میراث هزارساله را فدا کنیم ناشی از رویکرد ماشین محور و اتخاذ سیاست های مقطعی در مدیریت شهری است که امیدواریم در این دوره از شورای عالی شهرسازی و معماری شاهد آن نباشیم.

کرمانشاهی با تاکید بر اینکه باغستان هنوز در تامین شرایط زیستی در قزوین، نقش حیاتی دارد، می افزاید: نقشه ای که از شهر قزوین و باغستان در سال ۱۹۱۵ میلادی ترسیم شده، نشان میدهد که ۱۰۰ سال پیش مساحت باغستان در گرداگرد قزوین حدود ۶ برابر مساحت شهر بوده است. این درحالی است که بر اثر توسعه بدون برنامه و نامتوازن شهر، جمعیت قزوین در دهه های اخیر چندین برابر شده و وسعت باغستان تقریبا به نصف، نقلیل یافته است.

به گفته این محقق، باغستان سنتی قزوین به عنوان اساسی‌ترین عنصر اکوسیستم قزوین، رفتار انسان‌ها را در این منطقه شکل داده و هویت اجتماعی مردمان قزوین را رقم زده است و به همین اعتبار در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در فهرست ثبت جهانی قرار دارد.