آخرین وضعیت "کوشکی و دلبر"/ورود یوزپلنگ آسیایی به کتب درسی

هومن جوکار در گفت‌وگو با خبرنگار پانا،‌ همزمان با روز جهانی یوزپلنگ درخصوص اقدامات صورت گرفته توسط سازمان محیط زیست برای افزایش آگاهی مردم درباره یوزپلنگ ایرانی اظهارداشت:‌ اقداماتی در راستای آگاهی جامعه درباره یوزپلنگ صورت گرفته که یکی از این اقدامات مربوط به آموزش مستقیم به روستاییان و حاشیه‌نشینان در مناطق دارای یوزپلنگ است. البته برای افزایش آگاهی شهرنشینان نسبت به یوزپلنگ، اقدامات زیادی صورت نگرفته است.

مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی افزود: همچنین در راستای آگاه‌سازی جامعه نسبت به یوزپلنگ دو محور تقسیم‌بندی شده که یک بخش از آن مربوط به جوامع محلی و بومی و بخش دیگر مربوط به جامعه شهری است.

وی با اشاره به اهمیت آگاه‌سازی دانش‌آموزان در خصوص حفاظت از یوزپلنگ گفت:‌ سعی ما بر این است که قشر تأثیرپذیر که همان دانش‌آموزان هستند را هدف برنامه‌های خود قرار دهیم. در این زمینه جلسات متعددی با آموزش و پرورش برگزار شده و یوزپلنگ به عنوان سمبل حیات وحش معرفی شده است. علاوه بر این، به همراه دانش‌آموزان بازدیدهایی از مناطق زندگی یوزپلنگ صورت گرفته است.

درج موضوع یوزپلنگ در کتب درسی

جوکار در ادامه خاطرنشان کرد:‌ همچنین موضوع حفاظت از یوزپلنگ در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان درج شده است. در کتاب جغرافیای 6 استان دارای یوز و در کتاب تعلیمات اجتماعی دو مقطع تحصیلی مطالبی درباره یوزپلنگ منتشر شده است.

وی یادآور شد: برای آگاه‌سازی جامعه درباره یوزپلنگ،‌ آموزش از سطحی‌ترین لایه آن که درج تصویر یوز بر روی لباس ورزشکاران بود تا آموزش‌های دقیق‌تر انجام شده است. همچنین یکی از اقداماتی که در رابطه با آموزش صورت گرفته راه‌اندازی کاروان یوز است. این کاروان با حضور در شهرهای مختلف،‌ مردم را با مسایل مربوط به یوزپلنگ آشنا می‌کند.

مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با بیان اینکه آموزش محیط زیست، زیربنایی است، تأکید کرد: در این زمینه مجموعه‌های مربوطه باید اقدامات برنامه‌ریزی شده و هدفمند را با همکاری یکدیگر پیش ببرند.

آموزش تخصصی نیروهای محیط‌بانی در مناطق دارای یوز

وی همچنین از آموزش پرسنل محیط بانی در مناطق دارای یوزپلنگ گفت:‌ 120 نفر در این مناطق حضور دارند که دوره‌های آموزشی با موضوع یوزپلنگ به آن‌ها ارائه شده و کتابی با محتوای بیماری‌های حیات وحش نیز در اختیار آن‌ها قرار گرفته است.

آخرین وضعیت "کوشکی و دلبر"

جوکار همچنین با اشاره به وضعیت "کوشکی و دلبر" دو یوزپلنگ تحت حفاظت در محل پردیسان نیز گفت: تحقیقات درباره اینکه آیا می‌توانیم از این‌ها زادآوری در اسارت بگیریم یا نه همچنان ادامه دارد. "وضعیت کوشکی و دلبر" از نظر سلامت خوب است اما مشکل جفت گیری طبیعی همچنان باقی است.

وی تصریح کرد:‌ مشاور پروژه حفاظت از "کوشکی و دلبر" پیش از این گفته بود که در خوشبینانه‌ترین حالت، امکان زادآوری این‌ها 30 درصد است. البته نمونه‌هایی از اسپرم "کوشکی" در شرایط کنترل‌شده ذخیره شده است و قرار است برنامه‌هایی برای دلبر نیز بعد از آغاز سال میلادی 2018 انجام شود.

مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی یادآور شد:‌اگر پروژه "کوشکی و دلبر" موفق شود،‌ نمونه مطلوبی از وضعیت حفاظت از یوزپلنگ ایرانی خواهد بود.

به گزارش پانا،‌ پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و زيست بوم‌های مرتبط با آن به صورت رسمی از19 شهريور 1380 در قالب تلاش مشترک سازمان حفاظت محیط زیست كشور و برنامه توسعه سازمان ملل متحد آغاز شده است. هدف از این پروژه حفاظت از يک جمعيت قابل دوام و پايدار از يوزپلنگ آسيايی در ايران است.

تا ابتدای دهه 20 شمسی، جمعيت يوزپلنگ در حدود 400 قلاده بود که تقريبا در تمام مناطق استپی و بيابانی نيمه شرقی کشور و بخش‌هايی از نواحی غربی کشور نزديک مرزعراق ديده می‌شد. پس از جنگ جهانی دوم به علت ورود خودروهای "جيپ" به ايران و سهولت دسترسی شكارچيان به زيستگاه‌های يوز و شكار طعمه‌های يوز جمعيت این حیوان كاهش يافت.

در اوايل دهه 1360 عدم مشاهده يوز به نحوی كاهش يافت كه تمامی كارشناسان و مسئولين را به فكر نجات اين گونه انداخته و طرح حفاظت از گونه‌های در خطر انقراض در سازمان حفاظت محيط زيست مطرح و يوز به‌عنوان اصلی ترين آنها مورد توجه و بررسی قرار گرفت. با آغاز اين طرح جمع آوری اطلاعات اوليه درباره يوز از سراسر كشور آغاز شد و اين اقدامات با شدت و ضعف متفاوتی طی يک دهه صورت گرفت اما چندان موفقيتی از اين اقدامات حاصل نشد.

در اواخر دهه 1360 و با مشاهده يوز در منطقه نايبندان طبس انجام بررسی‌ها در اين منطقه از كشور توسط اداره كل حفاظت محيط زيست خراسان بزرگ به‌طور مقدماتی آغاز و در اوايل دهه 1370 اين اقدامات به‌طور كاملاً جدی مورد تعقيب و بررسی قرار گرفت و سرانجام به مطرح شدن پروژه بين المللی حفاظت از يوزپلنگ آسيايی در سال 1375 انجاميد كه با همکاری سازمان حفاظت محيط زيست و اداره كل حفاظت محيط زيست خراسان (بزرگ) بالاخره مرحله اول طراحی اين پروژه در سال 1377 با اعتباری بالغ بر 25 هزار دلار در سطح كشور به مرحله اجرا در آمد كه نتيجه آن تدوين "پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيايی" با اعتباری بالغ بر 725 هزار دلار از سوی GEF و معادل آن توسط سازمان حفاظت محيط زيست در شهريور ماه 1380 شد.