دوری دانش‌آموزان از اجتماع موجب توقف یا کاهش رشد اجتماعی آنان می‌شود

شیراز (پانا) - یک روانشناس و استاد دانشگاه با اشاره به پیامدهای روانی دوران شیوع بیماری کرونا بر دانش‌آموزان، گفت از ابتدای شیوع کرونا و قرنطینه و کنارهم قرار گرفتن طولانی مدت اعضای خانواده و مشکلات اقتصادی و کسادی کسب و کارها، همانطور که پیش‌بینی می‌شد، فشار روانی بر اجتماع و وارد شدن صدمات روحی به خانواده‌ها و دانش‌آموزان افزایش یافت.

ژاله رفاهی، افزود: آسیب‌های روانی دوران کرونا بیشتر متوجه نوجوانانی است که در حال گذر از مرحله کودکی و ورود به نوجوانی هستند، این دسته از دانش‌آموزان آسیب بیشتری دیده‌اند که می‌توان گفت در پساکرونا مشکلات آنان بیشتر بروز می‌کند.

وی تفکیک عمده دوران کودکی از نوجوانی را صمیمیت فرد با گروه همسالان خود دانست و افزود: کرونا موجب شد جامعه نسبتا امن آموزشی که ارتباط با همسالان را تسهیل می‌کرد، تعطیل شود و نداشتن حضور فیزیکی در فضای آموزشی به ویژه برای افراد برون‌گرا موجب بروز کج خلقی‌ شده است و از طرفی سوق دادن افراد به فضای مجازی و پناه بردن آنان به این فضا، تبدیل به یک اعتیاد شد که توجه به آن ضروری است.

این پزشک روانشناس، آسیب‌های پناه بردن به فضای مجازی را غیرقابل جبران برشمرد و افزود: دوری دانش‌آموزان از اجتماع موجب توقف یا کاهش رشد اجتماعی آنان می‌شود که عوارض آن در پساکرونا به طور کامل بروز می‌کند.

رفاهی با تاکید بر اینکه کودکان و نوجوانان به دلیل خصوصیات فردی و رشدی خود، توان مراقبت از خود را ندارند و قدرت درک و تحلیل آنان نسبت به بزرگسالان کمتر است، گفت: در تحقیقات اخیر نشان داده شده است که در دوران کرونا و افزایش فشارهای روانی آن و استفاده از فضای مجازی «وسواس، ترس و اضطراب» را برای نوجوانان به همراه داشته است.

وی ادامه داد: نتایج تحقیقات روی ۵۹ هزار دانش‌آموز ایسلندی نشان داد که دختران در این فضا آسیب‌پذیرتر بوده‌اند و در همین راستا پیش‌بینی روانشناسی کودک و نوجوان این است که جوامع با یک پاندونی روانی در بین نوجوانان مواجه می‌شوند که یکی از نشانه‌های آن «نفی» و پرخاشگری و عصیان‌گری در بین نوجوانان است.

این استاد دانشگاه افزود: دو گروه نقش مهمی در پیشگیری یا مزمن شدن این شرایط برای افراد دارند که یکی از آنها خانواده است که از طریق آشنایی با مشکلات و جدی گرفتن نشانه‌ها در فرزندانشان و اقدام به موقع مشاوره‌ای می‌توانند در پیشگیری و جلوگیری از مزمن شدن حالات روحی و روانی این فشارها نقش داشته‌ باشند.

رفاهی ادامه داد: خانواده‌ها می‌توانند با مشارکت دادن دانش‌آموزان در کلاس‌های هنری و کلاس‌های غیردرسی، خودداری از طعنه زدن و نصیحت کردن مداوم و مقاومت فرزند خود در عصیان‌گری را کاهش دهند.

وی، آموزش مهارت حرف زدن، کنترل احساسات و عواطف، کنترل خشم را مواردی دانست که آموزش و پرورش می‌تواند با آموزش آن نقش مهمی در کاهش فشار روانی دانش‌آموزان داشته باشد.

رئیس دفتر مبارزه با مواد مخدر بهزیستی فارس نیز در ادامه با اشاره به تعریف‌ سواد رسانه، به بحث آسیب‌های روانی در رسانه پرداخت و گفت: اعتیاد بر سه نوع آشکار، پنهان و اینترنتی است و در اعتیاد آشکار فرد به مصرف مواد گرایش دارد و در اعتیاد پنهان فرد با خوردن یک سری قرص‌ها معتاد است، ولی اعتیاد او برای سایرین مشخص نیست.

قدرت‌اله محکم با اشاره به ویژگی‌های اعتیاد اینترنتی و مجازی گفت: در آینده معتادانی داریم که مصرف آنان به جای مواد «گیگ» است.

وی علایم اعتیاد اینترنتی را 5 مورد برشمرد و افزود: «تحمل» نشانه اول آن است که افزایش مدت زمان استفاده از فضای مجازی نشانه آن است و اگر میزان مصرف فرد در طول زمان افزایش یابد، نشانه اعتیاد است.

وی پرخاشگری و ناله کردن در زمان قطع اینترنت را نشانه دوم اعتیاد مجازی عنوان کرد و افزود: «جایگزین» به این معنا که اگر فرزند ما برای کاهش احساس یاس و ناامیدی و استرس خود از رایانه استفاده کند از نشانه‌های رفتن به سمت اعتیاد است و در واقع او اینترنت و فضای مجازی را جایگزین پدر، مادر، مشاوره گرفتن و سایر مهارت‌های ارتباطی خود کرده است که می‎‌توان این را از نشانه‌های سوم برشمرد.

وی «شروع به دروغ گفتن» و «زدن» از وقت خواب، بیرون رفتن، زندگی و غیره را از نشانه‌های چهارم و پنجم اعتیاد به فضای مجازی در افراد عنوان و اظهار کرد: اگر فرزند ما چند علائم از این علامت‌ها را داشته باشد، به دور از برچسب زدن و انگ معتاد زدن به او، باید برای کمک به وی و مشاوره گرفتن اقدام کنیم.

افراد نیازمند مشاوره می‌توانند شماره تماس رایگان ۱۴۸۰ در استان فارس و برای دریافت مشاوره‌های مربوط به اعتیاد با شماره ۰۹۶۲۸ تماس بگیرند.