شرایط جدید دور کاری برای زنان و مادران شاغل در دستگاه های دولتی

به‌گزارش ایران، حالا چند روزی است که با افزایش واکسیناسیون عمومی تصمیمات جدیدی مبنی بر بازگشت کارمندان و پرسنل ادارات به محل کار گرفته شده است و همین امر نیز بسیاری از افرادی که دیگر شرایط بازگشت و حضور در محل کار خود در شرایط کرونا را ندارند، نگران کرده است. این در حالی است که بر اساس بخشنامه سازمان اداری و استخدامی کشور، اختیار تصمیم‌گیری پیرامون این موضوع به مدیر مربوطه واگذار شده است.

همچنین بر اساس مصوبه سال 89 و بهره‌مندی از تسهیلات دورکاری، سؤال خیلی از مادران و زنان شاغل این است که در چه شرایطی مشمول بخشنامه می‌شوند و آیا دستگاه‌ها طبق بخشنامه عمل می‌کنند یا خیر؟ در عین حال در ماده 4 این آیین‌نامه آمده است که پس از تعیین فعالیت‌های قابل انجام از طریق طرح دورکاری و اعلام آن به کارمندان، انجام آن با درخواست کارمند و موافقت یا پیشنهاد دستگاه مربوطه و موافقت کارمند صورت می‌پذیرد.

دورکاری حذف نشود
خانم میرمحمدی، مهندس کامپیوتر است و در یک شرکت فنی کار می‌کند، چند ماه بعد از شروع کرونا فرزندش متولد شد، همان دورانی که قرنطینه‌ها شروع شد و دورکاری‌ها باب شد؛ حالا امیرعلی، تازه یکساله شده و خبر لغو دورکاری‌ها خانم میرمحمدی را بشدت آشفته کرده، هزینه‌های بالای زندگی اجازه نمی‌دهد که از کار کردن دست بکشد، زیرا همسرش به تنهایی از پس خرج کرایه خانه برنمی‌آید، شرایط فرستادن امیرعلی به مهدکودک هم وجود ندارد، رفت و آمد با مترو در این روزهای کرونایی آن هم با یک نوزاد، احتمال ابتلا به بیماری را چندین برابر بیشتر می‌کند. او با چنین شرایطی انتظار دارد این تسهیلات با توجه به پیک ششم کرونا همچنان ادامه داشته باشد.

خانم اسدی هم مشکلی مشابه دارد، دخترش 4 ساله شده و در تمام دوران دورکاری در کنار خودش و در محیط خانه بوده، با اعلام اتمام دورکاری‌ها و دستور اداره‌ای که خانم اسدی در آن مشغول به کار است، او و همسرش به صورت شیفتی بچه را در خانه نگه می‌دارند اما به این ترتیب هر دو بشدت کسر کار می‌خورند و این شیوه نمی‌تواند به آنها کمکی بکند، فکر کردن به آیتم مهدکودک هم بی فایده است چون دختر کوچولوی خانم اسدی بیماری زمینه‌ای دارد و بدنش خیلی ضعیف است و ابتلا به بیماری برای سلامتی‌اش بسیار خطرناک آست، هیچ فامیلی هم در تهران ندارند که بچه را به او بسپارند، اما این روزها با شنیدن خبر ادامه روند دورکاری‌ها خانم اسدی امیدوار شده که می‌تواند بی دغدغه همچنان به دورکاری ادامه دهد.

اختیار لغو یا اجرای دورکاری به مدیران دستگاه‌ها واگذار شد
چند روز بعد از ابلاغ لغو بخشنامه دورکاری ادارات، درخصوص ادامه روند دورکاری، فرهادی معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفت: دارا بودن کارت واکسن، استفاده از ماسک و حفظ فاصله اجتماعی در محل کار و کنترل تهویه توسط معاونت توسعه هر اداره برای بازگشت به کار ضروری است. همچنین در عین حال، برخی افراد باید دورکاری داشته باشند، به عنوان مثال خانم‌هایی که بچه کوچک دارند یا‌ افرادی که دارای بیماری خاص هستند، می‌توانند به شکل دورکاری و بیرون از محل خدمت کار کنند، سازمان اداری استخدامی نیز طی بخشنامه‌ای اختیار تصمیم‌گیری پیرامون این موضوع را به مدیر مربوطه واگذار کرده است و با تشخیص مدیریت، دورکاری یا لغو آن اجرایی می‌شود. با این توصیف، باید گفت که دورکاری صد درصد لغو نشده است و برای برخی افراد کماکان وجود دارد.

بخشنامه سال 89 برای دور کاری معتبر است
یک مقام مسئول در سازمان امور اداری و استخدامی کشور هم در این باره می‌گوید: در زمینه بخشنامه مصوب سال ۸۹ کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک درخصوص دورکاری، تا قبل از شیوع ویروس کرونا هیچ توجهی به آن نمی‌شد و فقط شامل مواردی خاص بود اما بعد از شیوع کرونا و با شدت گرفتن بحث دورکاری، برای کاهش ترددها و کاهش شدت شیوع بیماری، مجوزی به ادارات داده شده و می‌توانند با استناد به بخشنامه همچنان برخی نیروها را دورکار کنند، البته این بخشنامه مربوط به قانون خدمات مدیریت کشوری است و دستگاه‌های اجرایی مشمول می‌توانند از آن استفاده کنند، در حال حاضر دورکاری‌های کرونایی لغو شده اما با توجه به اینکه بخشنامه سال 89 به قوت خود باقی است، مدیر مربوطه در این خصوص می‌تواند، تصمیم گیری کند. گفتنی است در این بخشنامه هیچ تفاوتی بین زنانی که فرزند دارند یا ندارند، وجود ندارد، حتی جنسیت هم مهم نبوده و می‌توان گفت که بخشنامه به صورت عام است.

سارا باقری، فعال حقوق زنان نیز درباره تصویب آیین‌نامه دورکاری می‌گوید: سال‌ها پیش، استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات مطرح شد، اما زیرساخت‌های لازم وجود نداشت و انتقاداتی از این بخشنامه می‌شد اما در هرحال با شیوع و شدت گرفتن پاندمی کرونا، این طرح اجرایی شد، بعد از دوران کرونا هم این مصوبه به قوت خود باقی است و مزایای آن بر معایب فزونی دارد. بحث صرفه‌جویی در هزینه‌های سازمان‌ها، انعطاف‌پذیری در انجام کار و بحث مدیریت زمان در مصوبه پیش‌بینی شده و قانونگذار به آنها توجه کرده است، در عین حال بین زنان و مردان هیچ تفاوتی وجود ندارد. وی می‌افزاید: کارکنان بخش خصوصی شامل این بخشنامه نمی‌شوند.

به گفته این حقوقدان، دورکاری در کنار تمام مزایایی که داشته، سبب کاهش ترافیک نیز شده است و با وجود اینکه بحث امنیت اطلاعات و دسترسی به اینترنت در محیط دور از اداره ممکن است سختی‌هایی داشته و نحوه تعامل با همکاران با تغییرات جدی روبه‌رو شد، اما نتیجه خوبی را دربر داشت و در نهایت اجرایی شدن آیین‌نامه به نفع همه افراد در دوران کرونا بود. بعد از اپیدمی هم با شرایط و قوانینی که وجود داشته، افراد می‌توانند راحت‌تر با این سیستم به کار خود ادامه دهند البته باید توجه داشت که در تبصره ماده 4 همین مصوبه، زنان باردار و دارای فرزندان کمتر از 6 سال در کنار معلولان، نسبت به سایرین از اولویت برخوردار هستند.

ادامه تداوم دورکاری زنان
انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری هم در زمینه روند دورکاری زنان با اشاره به مصوبه سال ۸۹ کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک، معتقد است که دورکاری، جنبه ای عام دارد و هیچ منعی برای استفاده از این قانون درخصوص دورکاری زنان دارای فرزند دبستانی یا دبیرستانی و حتی افرادی که فرزند ندارند، وجود ندارد، آن مصوبه عام است و شامل همه کسانی که تمایل به دورکاری دارند، می‌شود و اختصاص به زنان یا مادران ندارد، حتی افرادی که فرزند ندارند هم می‌توانند از این بخشنامه استفاده کنند؛ البته فقط یک اشاره دارد که اگر متقاضی زیاد بود، اولویت با معلولان، زنان باردار یا مادرانی است که فرزند زیر شش سال دارند ولی هیچ منعی برای استفاده از این قانون برای کسانی که فرزند دبستانی یا دبیرستانی دارند هم وجود ندارد.

اینکه ما دورکاری زنان شاغل دارای فرزندان دبستانی و مهد کودکی را مطرح کردیم به دلیل مراجعه بسیار زیاد بانوان و نگرانی آنها به دلیل بسته بودن مهدکودک‌ها و دبستان‌ها و آسیب‌هایی بود که بر اثر تنها گذاشتن فرزندان متوجه خانواده می‌شد. ریاست جمهوری و معاون اول ایشان تأکید بر رعایت حال مادران و کودکان و امکان ادامه دورکاری داشته‌اند و البته راهکار استفاده سازمان اداری و استخدامی هم از مصوبه سال ۸۹ بسیار خوب است و شامل حال تمام افراد از جمله مادران کودکان دبستانی می‌شود، طبیعتاً مدیران با توجه به شرایط کاری هر اداره یا سازمان مقدار حضور یا دورکاری را تعیین می‌کنند، همان وضعیتی که در زمان بخشنامه ایام کرونا و دورکاری سال گذشته بوده است و انتظار می‌رود مواردی که امکان دورکاری وجود دارد و لطمه‌ای به کیفیت کار وارد نمی‌شود همکاری لازم صورت پذیرد. این کار ضمن صرفه‌جویی در برخی هزینه‌ها مانند مصرف انرژی می‌تواند بازدهی کار را به دلیل آرامش مادران افزون کند.