نقش فعالیت‌های فرهنگی هنری در تولید سرمایه‌های ملی کشور

حراج تهران که بزرگترین مجموعه حراج آثار هنری کشوراست، دیروز جمعه ۲۶ دی ماه ۱۳۹۹ در حالی برگزار شد که دنیای هنر تحت تاثیر ویروس کرونا، رونق سال‌های قبل را ندارد و گالری‌های برگزاری نمایشگاه‌های هنری نیز متاثر از همین موضوع مدتی نزدیک به یک سال است که از رونق سابق خود افتاده اند.

در این حراج بیش از ۱۱۰ اثر از هنرمندان بزرگ کشور همچون مسعود عربشاهی، سهراب سپهری، عباس کیارستمی، منیر فرمانفرمائیان، پرویز تناولی، صادق تبریزی، بهجت صدر، آیدین آغداشلو، حسین محجوبی، پروانه اعتمادی، ژازه تباتبایی، منصور قندریز، پرویز کلانتری، رضا بانگیز، رضا مافی، رضا کیانیان منوچهر یکتایی، نصراله افجه ای، رضا درخشانی، فریده لاشایی، ابوالقاسم سعیدی عرضه شد آثار هنرمندان جوانی همچون عادل یونسی متولد ۱۳۶۴، طاهره صمدی‌طاری متولد 1360، شهریار احمدی متولد 1358و جلال الدین مشمولی متولد۱۳۵۶ تیمور ناصری متولد 1351 و بسیاری دیگر از هنرمندان بزرگ کشور نیز چشم نوازی می کرد.

حسین پاکدل مجری حراج نیز در پایان برنامه با اعلام مبلغ مجموعه فروش سیزدهمین حراج تهران، رقم ۸۷۹,۴۲۰,۰۰۰,۰۰۰ میلیارد ریال را روی تابلوی حراج ثبت کرد و با اعلام این رقم برنامه را به پایان رساند.

گران ترین آثار فروش رفته در این حراج نیز شامل دو اثر از آیدین آغداشلو با مبلغ فروش 12 میلیارد تومان، اثری از پرویز تناولی نیز با قیمت 6 میلیارد و 700 میلیون تومان و همچنین اثری از حسین زنده‌رودی با قیمت 6 میلیارد و 300 میلیون تومان و اثری از استاد محمد احصایی با قیمت 5 میلیاردو 900 میلیون تومان شد.

وجه اقتصادی هنر و تاثیر گذاری آن بر تولید سرمایه برای جامعه هنری در این حراج و در چنین برنامه های به خوبی نمایان است. حراج بزرگ تهران که دیروز به صورت نیمه حضوری و حضوری برگزار شد، صرفاً آثار هنرهای تجسمی و اکثراً آثار نقاشی، خوشنویسی، نقاشی خط، عکس و حجم عرضه را عرضه کرد و همین چند گرایش صرفاً در یک حراجی در تهران درگیر با رکود اقتصادی ناشی از تحریم و تهران کرونا زاده و درگیر آلودگی هوا، مبلغی قریب به 88 میلیارد تومان گردش مالی ایجاد کرد.

این رقم قطعاً در کنار مبلغ فروش آثار هنری نمایشگاه‌های هنرمندان جوانی که هر هفته در تهران برگزار می شود می تواند به میزان گردش مالی این بخش از صنایع فرهنگی کشور اضافه شود.

اگرچه تفاوت اصلی این حراج با نمایشگاه های برگزار شده در طی سال در این است که در این نمایشگاه ها آثار هنرمندان معمولاً به صورت مستقیم از سوی هنرمند، تنها و با واسطه ای به نام «گالری» به خریداران عرضه می‌شود، اما در این حراج معمولاً خریداران و فروشندگان آثار، هنرمندان و خالقان اثر نیستند و بیشتر مجموعه‌داران آثار هنری فروشنده و خریدار اصلی این آثار هستند.

با نگاهی عمیق‌تر به حراج آثار هنری تهران می توان دریافت که توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری و توسعه هنرهای دستی و تجسمی در بین مدارس و گسترش آن می‌تواند ضمن شناسایی استعداد ها و حفاظت از هنر و میراث فرهنگی کشور، در ترسیم چهره اقتصادی آینده ایران عزیز و جهش اقتصاد کشور ما نقش تاثیرگذاری داشته باشد.

فراموش نکنیم که آینده پژوهی هنر و هنر آینده نگر به ما یادآور شده است که در دهه آینده «می توان هنر را به طور عام ،.... یکی از بازیگران کلیدی عرصه اقتصاد و اشتغال در دنیای آینده تصور کرد. دنیایی که تا کمتر از یک دهه دیگر فرا می رسد و در آن هنر سوخت مورد نیاز صنایع فرهنگی را که از مهمترین صنایع ثروت ساز موج چهارم هستند تامین می کند1 .»

این بدان معناست که آموزش و پرورش باید نسبت به موضوع «تربیت هنری و زیبایی شناختی» و کشف و شکوفایی استعدادهای فرهنگی و هنری دانش آموزان در قالب برنامه درس ملی و فعالیت های مکمل آن توجه بیشتری نشان دهد.

به بیان دیگر اینک که می دانیم در آینده ای نه چندان دور از بین همین دانش آموزانی که امروز در جشنواره های فرهنگی هنری مدارس شرکت می کنند، گردانندگان اصلی صنایع فرهنگی کشور در حوزه های مختلف فرهنگی سر بر می آورند و مدیران صنایع فرهنگی کشور در حوزه های سینما و نمایش، موسیقی و هنرهای آوایی، تولید بازی‌های رایانه‌ای، هنرهای تجسمی و آفرینش‌های ادبی از بین همین دانش آموزان خواهند بود، برماست که در حوزه فعالیت های پرورشی و فرهنگی به عنوان بخشی از متولیان حوزه فرهنگ و هنر در آموزش و پرورش به این موضوع که در دهه آینده هنر می تواند نقش عمده و بسزایی در توسعه صنایع فرهنگی در کشور به وجود آورد توجه بیشتری نشان دهیم و تمام توان خود را مصروف این کنیم که بهترین استعدادهای دانش آموزی شناسایی و در مسیر درست قرار گیرند.

1- آینده پژوهی و هنر آینده گرا، عقیل ملکی و دیگران، انتشارات سوره مهر، ص22 و23

*معاون برنامه ریزی فعالیت های فرهنگی و هنری وزارت آموزش و پرورش