نفت و تورم در بودجه 1400

بخشنامه بودجه سال ۱۴۰۰ روز گذشته به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد و در قالب این بخشنامه رئیس جمهوری چارچوب و سیاست‌های پیش‌بینی شده برای لایجه بودجه سال آینده را اعلام کرد. بر اساس این بخشنامه و اظهارات روزهای اخیر رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور به نظر می‌رسد که بودجه سال آتی نسبت به موارد مشابه پیشین خود مبتکرانه باشد.

تأکید دولت روی سیاست‌های انقباضی پولی و در مقابل سیاست‌های مالی انبساطی است و یکی از برنامه‌های متفاوتی که رئیس سازمان برنامه و بودجه به آن اشاره کرده، اجرای طرح «پیش فروش نفت» در 1400 است. اقدامی که می‌تواند از طریق فروش اوراق منابعی را برای سرمایه‌گذاری در بخش عمرانی و زیرساختی کشور فراهم کند. با نگاهی به سند دخل و خرج کشور در سال‌های اخیر می‌توان دریافت که وابستگی بودجه به نفت بسیار کاهش پیدا کرده است و این مسأله برای اقتصاد ایران می‌تواند مطلوب ارزیابی شود. اگرچه در کاهش وابستگی بودجه به نفت، تحریم‌های امریکا نقش داشت اما اکنون تاب‌آوری بودجه ایران در میان کشورهای نفتی منطقه در برابر فشارهای خارجی افزایش یافته و اتفاق خوبی است.

البته در همین حال، بخشی از اقتصاد کشور که تابع فروش نفت و تأمین ریال مورد نیاز از این طریق است. از جمله بخش زیرساخت‌ها که اگر منابع به آن تزریق نشود، مشکل‌ساز خواهد شد. اما با توجه به تحریم‌ها منابع مورد نیاز این بخش تأمین نمی‌شود و اگر این روند ادامه‌دار باشد، اقتصاد کشور با مشکل مواجه خواهد شد و توسعه به عقب خواهد افتاد. کما اینکه می‌بینیم رشد اقتصادی کشور مطلوب نیست و اقتصاد کوچک کشور مدام در حال کوچک‌تر شدن است. به‌طور معمول، در ایران هرگاه منابع مالی محدود می‌شود، نخستین بخشی که با کاهش بودجه مواجه خواهد شد، بخش زیرساخت‌ها و عمران است. بودجه عمرانی را کم می‌کنند تا هزینه‌های جاری از جمله حقوق کارمندان پرداخت شود. اما طرح «پیش‌فروش نفت» می‌تواند به تأمین منابع مورد نیاز در زمینه توسعه زیرساخت‌ها کمک کند و اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند برای سایر بخش‌های اقتصاد نیز مفید باشد. به این ترتیب که توسعه زیرساخت‌ها از طریق فروش ریالی نفت به مردم می‌تواند چرخ‌های پروژه‌های عمرانی، زیرساختی و صنعتی را به گردش درآورد و با ایجاد اشتغال موجب بهبود فضای اقتصادی کشور و معیشت مردم شود. البته باید توجه شود که این منابع به سمت هزینه‌های جاری سوق داده نشود تا درنهایت به رسیدن دولت به اهدافش نظیر مدیریت نقدینگی، کاهش نرخ تورم و ایجاد رشد اقتصادی کمک کند.

در عین حال باید برنامه‌ریزی و به دقت بررسی شود که چگونه طرح پیش‌فروش نفت باید اجرا شود تا با استقبال مردم همراه باشد. یکی از مهم‌ترین پیش نیازهای اجرای این طرح مهم اقتصادی در نظر گرفتن منافع مردم در کنار نیازهای دولت است.

*استاد دانشگاه تربیت مدرس

منبع: ایران