ساماندهی کنکور و سیاست‌های سنجش و پذیرش بررسی شد

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر عاملی در ابتدای این جلسه ضمن تسلیت ایام شهادت امام زین‌العابدین(ع) آغاز سال تحصیلی جدید را گرامی داشت و گفت: سال خاصی را در حوزه آموزش کشور به دلیل شرایط کرونا داریم و باید هر چه بیشتر از ظرفیت‌های الکترونیک و دیجیتال استفاده کنیم.

وی افزود: دستورالعملی برای تقویت آموزش الکترونیک در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی داریم و باید برای تقویت استفاده از فضای مجازی و الکترونیک تلاش کنیم.

موضوع ساماندهی کنکور و سیاست‌های سنجش و پذیرش در این جلسه مورد بحث و بررسی قرار گرفت که گزارشی پیرامون آن توسط دکتر ابراهیم سوزنچی معاون خط‌مشی گذاری ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شد.

سوزنچی در این گزارش با اشاره به روند تاریخی برگزاری کنکور در ایران گفت: اولین آزمون سراسری در کشور در سال 1342 و کنکور بعدی در سال 1347 برگزار شد.

وی همچنین با اشاره به تأسیس سازمان سنجش در سال 1354 و حداکثر تعداد متقاضیان ورود به دانشگاه در اوایل دهه 80، گفت: وقتی قانون پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به تصویب رسید بر اساس آن باید کنکور حذف می‌شد که عملاً این اتفاق نیفتاد.

سوزنچی ادامه داد: در قانون جدید سابقه تحصیلی نیز ملاک قرار گرفت که امروز بیش از 85 درصد ظرفیت دانشگاه‌ها بدون کنکور پذیرش می‌شود و در این جلسه پیرامون 10 الی 15 درصد داوطلبان قصد رسیدگی را داریم که البته با کیفیت‌ترین، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین بخش کنکور است.

معاون خط‌مشی گذاری ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه فرآیند تدوین گزارش ارائه‌شده برگرفته از مطالعه اسناد، بررسی نظم سنجش و پذیرش در دنیا، نشست با ذی‌نفعان و مصاحبه خبرگان را تشریح کرد.

وی در جمع‌بندی مفهومی گزارش، سه متغیر مرتبط با کنکور را که عبارتند از میزان تمرکز سنجش، میزان تمرکز پذیرش و رابطه تفکیکی میان این دو که هر سه در سیاستگذاری باید مورد توجه باشند را تشریح کرد. که در تبیین فرآیند پذیرش؛ "پذیرش توسط دانشگاه‌ها و توسط یک سازمان متولی"، در تبیین فرایند سنجش، "سنجش متمرکز یا مبتنی بر سوابق تحصیلی" و در رابطه سنجش و پذیرش، "تفکیک نهادی- فرایندی و عدم تفکیک(متمرکز)" به‌عنوان شاخصه ها عنوان شد.

سوزنچی ادامه داد: متناسب با این سه متغیر نظام‌های سنجش و پذیرش را در دنیا می‌توانیم تعریف کنیم که ما بیشتر بر آن متمرکز هستیم و اگر بخواهیم تحلیل از آسیب‌ها داشته باشیم بسیاری از آسیب‌ها به متمرکز بودن فرایند سنجش و پذیرش برمی‌گردد.

وی در ادامه 4 سناریوی "اصلاح سنجش در سیستم متمرکز کنونی"، "حرکت به سمت سیستم سنجش غیرمتمرکز"، "حرکت به سمت سیستم پذیرش غیرمتمرکز" و "حرکت به سمت سیستم سنجش و پذیرش غیرمتمرکز" را به‌عنوان سناریوهای پیشنهادی پیش رو مطرح کرد.

در ادامه جلسه دکتر جاسبی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه باید به‌صورت کلان به موضوع متناسب با نیازهای کشور نگاه کنیم، گفت: طبق توصیه اسلام نمی‌توانیم کسی را از ادامه تحصیل منع کنیم و باید یک برنامه کلان را طراحی کنیم.

وی افزود: در 8 سال پیش که در مجلس موضوع حذف کنکور را دنبال می‌کردیم به حدود 80 درصد هدف خود رسیدیم و در کاردانی و کارشناسی بیشترین رشد را در حذف کنکور داشتیم.

جاسبی گفت: الآن می‌توانیم کل ورود به دانشگاه را تا کارشناسی حل کنیم و در تحصیلات تکمیلی هرسال چند آزمون توسط مراجع معتبری برگزار شود و مدارک تا زمانی معتبر باشد و دانشگاه‌ها برای ورود بر اساس آن تصمیم بگیرند.

همچنین دکتر معتمدی رئیس دانشگاه امیرکبیر گفت: در تمام دنیا کنکور وجود دارد و حتی اگر در سطح دانشگاه هم باشد کنکور داریم و درنتیجه نگرانی هم داریم و برای کارشناسی راهی جز راه فعلی نداریم که باید اشکالات آن را رفع کنیم.

طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نیز با بیان اینکه ما کنکور را برای 15 درصد آموزش عالی انجام می‌دهیم ولی همه‌چیز تحت تأثیر آن است، گفت: امسال بر اساس سوابق تحصیلی جلوتر می‌گوییم برای ثبت‌نام که الآن 125 هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند اما سازمان سنجش نتایج را دیرتر اعلام می‌کند که دانشجو بلاتکلیف می‌ماند.

وی ضمن تأکید بر اینکه یک سری رفتارهای متناقض و متضاد و فرهنگی در کنکور وجود دارد و مسئله فرهنگی کنکور آزاردهنده است، گفت: نداشتن آزمون‌های معتبر برای سنجش نکته مهمی است، خود آموزش‌وپرورش هنوز نتوانسته نمره‌ای را بدهد که وضعیت دانش‌آموز را دقیق مشخص کند که در آموزش عالی نیز همین مشکل را داریم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: هرسال مسئله در ضریب تأثیر معدل داریم و باید ضریب تأثیر معدل را مثبت کنیم.

طهرانچی تأکید کرد: مسئله کنکور خارج از خانواده آموزش‌وپرورش و آموزش عالی قابل‌حل نیست.

وی با بیان اینکه کنکور را به یک پدیده اجتماعی تبدیل کرده‌ایم افزود: همه می‌خواهند فرزندانشان وارد رشته‌های گروه پزشکی شوند و در رشته‌هایی که مطلوبیت داریم نمی‌توانیم کنکور را حذف کنیم که البته راه‌های جایگزین داریم.

طیبی رئیس جهاد دانشگاهی نیز با تأکید بر اینکه این 15 درصد آموزش عالی بسیار مهم هستند، گفت: با حذف کنکور استرس حذف نمی‌شود و برای هرکدام از روش‌های ارائه‌شده در جلسه باید زیرساخت خودمان را بررسی کنیم.

وی افزود: در کوتاه‌مدت اصلاح روش فعلی مقدور نیست و در بلندمدت باید بتوانیم مراکزی را برای برگزاری آزمون داشت باشیم و این در انحصار سازمان سنجش نباشد و تعداد مراکز زیاد شود.

نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران در ادامه اظهار داشت: موضوع کنکور فضای اجتماعی غلطی را درست کرده و ما یک جوان 18 ساله را در یک آزمون مرگ و زندگی قرار می‌دهیم و فضایی را درست می‌کنیم این فرد با حداقل ظرفیت باید این کار بزرگ در سطح ملی را انجام دهد.

وی با اشاره به اینکه فضای رقابتی همیشه در رشته‌های مشخصی بوده است، گفت: در سال‌های اخیر در کشور در حوزه بهداشت و درمان سرمایه‌گذاری سنگین کرده‌ایم که خروجی آن در رشته‌های پزشکی دیده می‌شود و اگر توسعه و عمران اولویت بیشتری پیدا کند مهندسی و عمران رونق پیدا می‌کند.

رئیس دانشگاه تهران با انتقاد از اینکه یک برنامه آموزشی و شیوه برای همه داریم، گفت: پیش‌تر دانشگاه‌ها هرکدام یک نوع فارغ‌التحصیل داشتند و بنابراین نباید یک قالب واحد در آموزش عالی داشته باشیم و به‌عنوان‌مثال مکتب علمی و فکری دانشگاه تهران باید با دیگر دانشگاه‌ها متفاوت باشد و دانشگاه‌های دیگر نیز همین‌طور.

نیلی افزود: در ایران 500 هزار نفر و بلکه بیشتر را تحریک می‌کنیم برای حضور در دانشگاهی که 100 نفر قرار نیست بیشتر در آن قبول شوند و مشخص نیست چرا این رقابت سخت را ایجاد می‌کنیم.

وی تصریح کرد: یک مسیر درست کرده‌ایم و همه را در داخل آن قرار داده‌ایم و کشوری که نیازمند تحصیلات تجربه و دانش متفاوت است را درگیر آن کرده‌ایم.
رئیس دانشگاه تهران گفت: در ذهن افراد باید فرد را ناچار به اختیار و تصمیم‌گیری کنیم و رقابت را محدود به افرادی کنیم که ریسک کمتری دارند و دانشگاه‌ها نیز در پذیرش در حدی اختیارات داشته باشند.

وی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: دانشگاه‌ها می‌توانند راهکار ارائه کنند که در طول زمان نیز ارتقا خواهد کرد و البته این موضوع از سهمیه جدا نیست و باید در هرکدام از الگوهای پیش رو سهمیه را نیز ببینیم.

عاملی نیز با تأکید بر اینکه باید مسئله کنکور را جدی بگیریم، گفت: هیچ‌وقت اراده جدی در موضوع کنکور وجود نداشته است و همیشه کار را ناقص گذاشته‌ایم و به بعد موکول کرده‌ایم.

وی تأکید کرد: کنکور یک از مسائل مهم و دارای ذی نفع بزرگ است که به لحاظ روش و کارکرد نیازمند بازنگری جدی است و البته هر روش جایگزین باید امن، ارزیابی پذیر با تامین عدالت باشد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: سازمان سنجش نیز در تدوین سیاست مشارکت جدی‌تری داشته باشد. همانطور که در گزارش ها ذکر شد، در کشورهای جهان، روش های متفاوت و در عین حال موفقی وجود دارد.

عاملی ادامه داد: تمایز بین سنجش و پذیرش، عدم انحصار سنجش در یک مقطع زمانی و انتقال سنجش از امتحان در یک مقطع زمانی خاص به دوره سه تا چهار ساله دبیرستان و روش های کارآمدتری که به نوعی کیفیت فراگیرتری را در ارزشیابی تامین کند جای بررسی دارد.

وی افزود: از آنجایی که امروز کنکور مبنای ارزیابی داوطلبین 15 درصد صندلی‌های دانشگاه است و بطور عمده رقابت در رشته‌های حوزه علوم پزشکی، بعضی از رشته های مهندسی و منتخبی از رشته های علوم انسانی و علوم اجتماعی است، راهکارها باید به نوعی مسئله این رشته های رقابت پذیر را حل کند. در این رسته شکستن دوره‌های دکتری حرفه‌ای مستقیم به دو مقطع کارشناسی و دوره تکمیلی دکتری، می تواند یک راه حل باشد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: به هر حال این موضوع روی میز ستاد نقشه جامع علمی کشور است و تا حل مسئله ادامه پیدا خواهد کرد و درخواست درام که وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری و همچنین وزارت بهداشت و درمان در این خصوص مشارکت فعال داشته باشند.

گفتنی است در ابتدای این جلسه موضوع مرتبط با پذیرش بهیاران در کنکور مورد بحث و بررسی قرار گرفت.