تاکید بر همپوشانی برنامه درس ملی، اهداف دوره‌های تحصیلی و برنامه سالانه مدارس

تهران (پانا) - مشاور وزیر آموزش و پرورش براجرای سند تحول بنیادین تاکید کرد که مدیران مدارس باید در تدوین برنامه سالانه خود دو موضوع مهم تربیت تمام ساحتی و اهداف برنامه درسی را مورد توجه قرار دهند.

رضا مددی در گفت‌وگو با پانا درباره روند تدوین برنامه سالانه مدارس با اشاره به اینکه باید مدیران مدارس برای تدوین این برنامه اهداف دوره‌های درسی و تعلیم و تربیت تمام ساحتی را مد نظر قرار دهند تاکید کرد: «تدوین برنامه سالانه باید براساس برنامه درسی، سیاست‌ها و برنامه‌های آموزش و پرورش باشد. وزارت آموزش و پرورش هرساله در سطح ملی برنامه سالانه‌ای را تنظیم می‌کند که این برنامه امسال تحت عنوان سیاست‌ها و برنامه‌های سال ۹۹ به ادارات کل استان‌ها و مناطق ابلاغ شده است.»

مددی با اشاره به اینکه این سیاست‌ها و برنامه‌ها به مدیران مدارس کمک می‌کند در سال ۹۹ جهت‌گیری‌های نظام اجرایی خود را مشخص کنند، خبر داد: «این سیاست‌ها در ۳ گروه مدارس ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم خواهد بود که به صورت تفکیکی در اختیار مدیران مدارس از سوی مناطق قرار خواهد گرفت.»

مسئولیت تدوین برنامه سالانه برعهده شورای مدرسه است

به گفته مشاور وزیر آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین، آنچه از منطقه به مدارس داده خواهد شد سیاست‌ها و رئوس فعالیت‌هاست که مدرسه باید بر اساس آن نسبت به تدوین برنامه اقدام کند.

وی اضافه کرد که بر اساس ماده 5 آیین‌نامه اجرایی، مسئولیت تدوین برنامه سالانه برعهده شورای مدرسه است و شورای مدرسه باید برنامه سالانه را تنظیم کند. سیاست‌ها و رئوس برنامه یا شناسنامه فعالیت‌ها از جمله مواردی است که در فرم مخصوص مدیران در بسته سیاستی منطقه به مدرسه دیده شده است.

مددی مهم‌ترین پیام سند تحول برای مدیران مدارس را اینگونه بیان کرد که رویکرد مدیران به تعلیم و تربیت باید رویکرد تربیت همه جانبه و متوازن باشد، مدیران مدارس در تدوین برنامه سالانه باید رویکرد تمام ساحتی و اهداف برنامه درسی را مورد توجه قرار دهند. هر فعالیتی در مدرسه باید رابطه خود را با ساحت‌ها و اهداف برنامه درسی مشخص کند. هر فعالیتی که نتواند رابطه خود را با ساحت‌ها و اهداف دوره‌های تحصیلی تعریف کند، اجرای آن‌ها در مدارس توجیه تربیتی ندارد. ساحت‌ها و فعالیت‌ها از هم جدا نیستند و فعالیت‌هایی که به اجرا درمی‌آیند باید مرتبط با چند ساحت باشند.

توجه به ساحت‌های تعلیم و تربیت و اهداف دوره تحصیلی

وی درباره اینکه مدیران مدارس پس از دریافت سیاست‌ها از سوی منطقه برای تدوین برنامه سالانه باید چه اقداماتی انجام دهند گفت: «وقتی سیاست‌ها و برنامه‌ها از مناطق دریافت شود باید اقداماتی صورت گیرد تا مدیران بتوانند برنامه مناسبی را تنظیم کنند که مبتنی بر سیاست‌های منطقه باشد. توجیه عوامل اجرایی و آشنا کردن آنان با سیاست‌ها و برنامه‌ها، آشنا کردن عوامل و همکاران مدرسه با اهداف دوره‌های تحصیلی از جمله موارد مهم و مورد توجه است. زیرا محور سیاست و برنامه‌های ارسالی از منطقه به مدارس مبتنی بر سند تحول، ساحت‌های تعلیم و تربیت و اهداف دوره تحصیلی است.»

مشاور وزیر آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین تاکید کرد که هیچ فعالیتی در مدرسه تک ساحتی نیست و اکثر فعالیت‌های مدرسه چند ساحتی هستند. برای محقق شدن ساحت‌ها به فعالیت‌های متعددی نیاز داریم و تحقق آنان صرفاً از مسیر یک فعالیت نیست فعالیت‌های متعددی باید انجام تا یک ساحت محقق شود.

فعالیت‌های مدارس متناسب با نیاز دانش‌آموز باشد

وی اشاره کرد: «طراحی آموزشی مدرسه باید بر اساس سند تحول بنیادین باشد و معلمان باید به تربیت و تهیه طرح درس تمام ساحتی تشویق شوند، انجمن اولیا و مربیان مدارس نسبت به سیاست‌های مدرسه باید کاملاً توجیه شوند و فعالیت‌های مدرسه باید متناسب با نیاز به دانش‌آموز باشد.»

مددی گفت: «در تدوین برنامه سالانه بخشی را برای تعامل با محیط پیرامون مدرسه داشته باشیم چراکه در سند تحول بنیادین مدرسه را به عنوان کانون تربیتی محله نام برده شده است. هر مدرسه‌ای باید ظرفیت‌ها و فرصت‌های محیط اطراف خود را شناسایی کند این ظرفیت‌ها اعم از ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... است. یکی از مصادیق کانون تربیتی محله بودن مدرسه، این است که به نیازهای محله توجه و در برنامه ریزی آن را لحاظ کند.»

بسته‌های تحولی

مشاور وزیر آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین ادامه داد: «در برنامه‌های سال 99 علاوه بر فعالیت‌ها و برنامه‌های عمومی بخشی از فعالیت‌ها دارای ویژگی‌هایی از جمله تحولی، تحقق پذیری، نو بودن، قابلیت ارتباط با جامعه است، این فعالیت‌ها به عنوان فعالیت‌های شاخص و اولویت دار انتخاب شده است که مورد توجه ویژه آموزش و پرورش است و از این موارد تحت عنوان بسته‌های اجرایی تحولی یاد می‌شود.» وی به برخی از بسته‌های اجرایی تحولی در سیاست‌های آموزش و پرورش مانند طرح آجر به آجر، طرح کنترل وزن دانش‌آموزان، طرح خوانا در دوره ابتدایی، طرح مهارت آموزی در دوره متوسطه اول و طرح هر دانش‌آموز یک مسئولیت و نقش اشاره کرد و افزود: اهمیت این طرح‌ها زیاد است لذا برای اجرایی شدن آنان باید تلاش کرد.

توجه به زیرنظام‌های سند تحول در تدوین برنامه سالانه مدارس

مشاور وزیر آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین درباره دسته بندی فعالیت‌ها و وظایف مدرسه گفت: «در سند تحول مجموعه وظایف نظام تعلیم و تربیت به ۶ زیر نظام تقسیم شده است و فعالیت‌های آموزش و پرورش در قالب این 6 زیرنظام قابل اجراست بنابراین تمامی فعالیت‌ها در سطح ملی، استانی، منطقه‌ای و مدرسه‌ای در چارچوب این زیرنظام‌ها باید طراحی شود.»

مددی با بیان اینکه باید ۶ زیرنظام برای تدوین برنامه سالانه مدارس مورد توجه باشد افزود: «بخشی از برنامه سالانه باید در موضوعات فضا و تجهیزات، مالی، برنامه درسی، منابع انسانی، راهبری و مدیریت در مدرسه پژوهش و ارزشیابی در مدرسه باشد. از مدیران مدارس خواست این دسته بندی را در تدوین برنامه سالانه مورد توجه قرار دهند.»

تاکید بر اجرای برنامه درسی ملی

وی اجرای برنامه درسی ملی را اصل در آموزش و پرورش دانست و گفت که ماموریت اصلی، محقق کردن برنامه درسی دوره‌های تحصیلی است. محقق شدن برنامه درسی مستلزم زمینه سازی، اصلاح فرایندها و تدابیر لازم است و تحقق اهداف تربیتی را باید از رهگذر برنامه درسی جستجو کرد.

مددی اضافه کرد که پررنگ شدن فعالیت‌های مکمل نباید باعث کمرنگ شدن برنامه درسی شود. اجرای مطلوب برنامه درسی نیاز به کیفیت بخشی دارد، همه فعالیت‌ها باید در مسیر قوام بخشی به برنامه درسی باشد چراکه برنامه درسی اصل است.

به گفته مشاور وزیر آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین، مقصد مشترک همه فعالیت‌های آموزش و پرورش، مدرسه و موضوع فعالیت‌ها دانش‌آموز است. این دو وجه اشتراک، می‌طلبد تا همه تصمیم گیرندگان با رویکرد تشریک مساعی، ادغام فعالیت‌ها و پرهیز از پیام‌های پراکنده تصمیمات هماهنگ باهم بگیرند.

وی در ادامه بر چند نکته تاکید کرد و گفت: «در تدوین برنامه سالانه باید نگرش بخشی کنار گذاشته شده و پیام واحد به مدارس انتقال یابد، در تدوین برنامه سالانه در مناطق، مبتنی بر بلوغ سازمانی، 4 مرحله؛ (هماهنگی، تجمیع، ادغام و تلفیق برنامه‌های متعدد) دوایر رویکرد مهمی است که احتیاج به کار فرهنگی دارد و ترسیم نمای هویت دوره‌ای حائز اهمیت است. آنچه به عنوان برنامه سالانه تدوین شده مجموعه‌ای از سیاست‌ها و فعالیت‌هایی است که دقیقا منطبق بر سند تحول است.»

مددی در جمع بندی پایانی صحبت‌های خود افزود: «شورای عالی آموزش و پرورش درسال 97 اهداف دوره‌های تحصیلی را مصوب کرده است که مبنایی برای همه بخش‌های آموزش و پرورش است. ملاک برنامه‌ها و پروژه‌ها در مدرسه، انطباق بین اهداف، برنامه درسی و ساحت‌های شش گانه تربیتی است. در استراتژی اصلی، ساحت‌های همه جانبه و اهداف دوره‌های تحصیلی مدنظر است. سیاست و برنامه پیش رو، متناسب سازی فعالیت‌ها با اهداف دوره تحصیلی است، با توجه به اینکه اهداف دوره‌های تحصیلی بیانگر انتظارات نظام تعلیم و تربیت از خروجی مدارس در پایه‌ها و دوره‌های تحصیلی است، این انتظار با تصویب اهداف دوره‌های تحصیلی حد خورده است تا معلوم شود اهداف هر دوره تحصیلی چیست و براساس آن سیاست گذاری، برنامه ریزی و ارزشیابی صورت گیرد. با تصویب اهداف حد هر ساحت تربیتی در دوره تحصیلی مشخص شده است و دستیابی به مراتبی از حیات طبیه که در سند تحول بدان پرداخته شده است، محقق کردن اهداف دوره‌های تحصیلی است یا به عبارت دیگر مراتبی از حیات طیبه در دوران تحصیل ذستیابی به اهداف دوره‌های تحصیلی است.»