حادثه زلزله با ریاضی بیان نمی شود
بهرام عکاشه*
حوادث غیرمترقبه زیادی ایران را تهدید می‌کند. معمولاً از ۴۹ بلای طبیعی در کره‌زمین، ایران دچار ۳۱ بلا می‌شود ازطرفی ایران جزو ۶ کشور اول دنیا از نظر بلاخیزی است به‌همین دلیل زندگی مردم اغلب در معرض خطر جدی است، چرا که شمال، جنوب، غرب، شمال شرق، شمال غرب، شرق و به‌طور کلی همه جای ایران زلزله خیز است. از بین ۳۱ بلای طبیعی که ایران را تهدید می‌کند بدترین نوع حادثه مربوط به زلزله است. تاکنون تهران حداقل ۴ مرتبه زلزله بالای ۷ ریشتر را تجربه کرده است.
اعتقاد دارم این حادثه زلزله خیزی را باید جدی بگیریم ایران از سمت راست روی مناطق فشرده افغانستان، هندوستان و کوه‌های آلپ قرار دارد و از چپ نیز به‌دلیل گسترش سلسله زاگرس و البرز در منطقه فشرده و زلزله خیز است برای همین روز به روز انرژی بیشتری در فلات ایران جمع می‌شود و ناگهان این انرژی تخلیه می‌شود که به آن زلزله می‌گوییم. به هر حال بایست آماده باشیم اما عملاً می‌بینیم بین حرف تا عمل تفاوت بسیار است. ما برای حادثه زلزله مدیریت بحران درست کرده‌ایم. اولین کسی که در ایران زلزله خیزی را جدی گرفت مرحوم دکتر «حسابی» و دکتر «کشی افشار» بودند که بنده را به مدت ۶ سال به آلمان فرستادند تا زلزله‌شناسی را آنجا فرا بگیرم.
آموخته‌هایم در آلمان موجب شد مدیریت بحران را در ایران پایه‌گذاری کنیم. به هر حال ایران زلزله خیز است و باید آمادگی داشته باشیم. سازمان‌های مربوطه باید این مسأله را جدی بگیرند، چرا که زلزله خبر نمی‌کند و ناگهان همه ایران دچار سانحه می‌شود. باید به این نکته اشاره کنم که آن زمان قرار بود به‌دلیل زلزله خیزی تهران و کرج مکانی باشد که مردم بتوانند در آنجا موقع زلزله سکونت موقت داشته باشند که این اتفاق نیفتاد. وقتی به نقشه زلزله خیزی منطقه و استان تهران نگاه می‌کنیم حداقل چند هزار گسل ریز و درشت در تهران وجود دارد که باید قضیه را جدی بگیریم. بنده در ستاد مدیریت بحران از بس داد و فریاد زدم تا دانشی که در اروپا و امریکا کسب کردم در مدیریت بحران به‌کار گرفته شود. به هر حال گسل مشا فعال شده است اگر حرکت این گسل در اثر نیروهایی که در پوسته زمین وجود دارد ناگهانی اتفاق بیفتد زلزله به وجود می‌آید. اگر آرام و بتدریج انرژی پوسته زمین تخلیه شود شدت لرزه را احساس نمی‌کنیم. به هر حال حدود ۱۰۰ پایگاه ثبت زلزله در کشور وجود دارد که همه این پس لرزه‌ها را ثبت می‌کنند. گسل‌های تهران قادرند تا مرز ۷ و نیم ریشتر بلرزند و زلزله به وجود بیاورند.
تهران در طول تاریخ در نتیجه همین جابه‌جایی گسل‌ها و به‌خاطر زلزله از بین رفته است برای همین بارها گفته‌ام باید پایتخت را عوض کنیم. تهران به‌دلیل جمعیت زیاد و زلزله خیز بودن به درد پایتخت نمی‌خورد. زلزله بلا نیست. کشور ما هر سال حتماً یک زلزله ۶ ریشتری دارد و در تهران نیز هر ۱۵۰ سال یک بار زلزله ۷ و نیم ریشتری اتفاق می‌افتد. بنابراین باید برای چنین شرایطی آمادگی کافی داشت. موضوع وقوع زلزله بر اساس حساب و کتاب ریاضی و ضرب و تقسیم نیست حادثه زلزله با ریاضی بیان نمی‌شود و بستگی به فصل و مسائل دیگری دارد ما همیشه باید آماده باشیم مثل آتشنشان‌ها که همیشه آماده باش هستند. زلزله به هیچ کشوری خبر نمی‌دهد همان‌طور که زلزله ژاپن یا امریکا بی‌خبر می‌آید اما فرق‌شان در این است که آنها آماده هستند. مشکل ما این است افرادی که در رده‌های مدیریتی هستند متخصص در این زمینه نیستند و به قضیه ایمان ندارند. زلزله کاملاً پدیده مکانیکی است و حادثه‌ای است که داخل زمین در دمای ۶ هزار درجه سانتیگراد رخ می‌دهد و چون هسته زمین ذوب است این داغی موجب حرکت می‌شود. ما می‌دانیم در طول تاریخ زلزله بارها تبریز، تهران، شیراز و مشهد را نابود کرده برای همین هر دقیقه و ثانیه باید آماده یک رخداد طبیعی وحشتناک باشیم.
*بنیانگذار زلزله شناسی در ایران
منبع: ایران
ارسال دیدگاه