راه اندازی ۶۰ آزمایشگاه تشخیص کرونا در ۱۰ روز

به گزارش ایلنا؛ علیرضا بیگلری رئیس انستیتو پاستور ایران در کنفرانس خبری مجازی گفت: گرامی می‌داریم یاد کسانی که در مبارزه با کرونا جان خود را ایثار کردند. دو ماه قبل از شناسایی اولین مورد ابتلا به کرونا روش های طراحی‌ برای شناسایی این ویروس را آغاز کردیم. هرچند که در آن زمان دانش کمی در دست داشتیم.

بیگلری گفت: تلاش شد تا بهترین روش تشخیصی را انتخاب کنیم و بلافاصله با اولین شناسایی مورد ابتلا آزمایشگاه های مورد نیاز را احداث کردیم و در کمتر از ده روز ۶۰ آزمایشگاه در سراسر کشور برپا شدند.

رئیس انستیتو پاستور ایران گفت: در تمای شهرهای ایران در چهارگوشه کشور آزمایشگاه هایی داریم که با یک پروتکل واحد و مشخص و منظم می توانند نسبت به شناسایی ویروس کرونا اقدام کنند.

وی ادامه داد:‌ شبکه منسجم و یکپارچه یکی از فرصتهایی بود که در بطن بحران کرونا ایجاد شد و تحسین کارشناسان فنی در سطح جهانی را موجب شد. باتوجه به اینکه بسیاری از کشورهای مدعی تکنولوژی نتوانسته بودند همین سطح تشخیصی را ایجاد کنند و این کار بزرگ با دانش بومی محققان ایرانی انجام شد، این نقطه قوتی است که سالیان سال در تاریخ کشور از آن یاد می‌شود.

بیگلری افزود:‌ این شبکه بزرگ آزمایشگاهی در روزهایی شکل گرفت که در شرایط تحریم‌های ددمنشانه و ظالمانه آمریکا هستیم. این شبکه بزرگ و منسجم حتی در تهدیدهای آتی می‌تواند خدمات بزرگی به کشور ارایه دهد. اکنون به شرایطی رسیدیم که می‌توانیم موارد مثبت و منفی ابتلا را به خوبی افتراق دهیم و باعث شدیم که کادر درمان با سلامت بیشتر و ابتلای کمتر به مردم خدمات ارائه دهد.

وی با بیان اینکه با ظرفیت‌های ایجاد شده در انستیتو پاستور تعداد آزمایشگاه‌ها در سراسر کشور به بیش از ۹۰ آزمایشگاه رسیده است، گفت: در عین حال زمینه‌ها آماده می‌شود که ۱۰ هزار تست به ظرفیت تست‌های کشور اضافه کنیم و به ظرفیت بالای ۲۰ هزار تست در روز برسیم تا برای غربالگری شرکت‌کنندگان در بسیج ملی مقابله با کرونا استفاده کنیم.

رئیس انستیتو پاستور ایران با بیان اینکه این دانش به صورت کاملا بومی در ایران ثبات پیدا کرده است، تصریح کرد: با فراخوان داده شده، بیش از ۵۰ شرکت فناوری آمادگی خود را برای تولید کیت در کشور اعلام کردند و بیش از پنج شرکت در انستیتو مورد تایید قرار گرفتند که وارد فاز تولید شوند و حالا از این نظر بی‌نیاز از خارج کشور هستیم.

وی خاطرنشان کرد:‌ ما با اتکا به دانش جوانان‌مان نه تنها می‌توانیم نیاز کشور را تامین کنیم؛ بلکه اگر اتفاقی در منطقه رخ دهد سازمان جهانی بهداشت از ایران درخواست خواهد کرد تا این شبکه آزمایشی را در منطقه ایجاد کند. انستیو پاستور پرچمدار مبارزه با بیماری‌های واگیر بوده است و در خارج از کشور بارها اقدامات شایسته خود را به اثبات رسانده است و توانسته نام خود را پر آوازه کند. امروز نیز انستیتو پاستور وزارت بهداشت آماده است که اگر در کشورهای اطراف اتفاقی افتاد خدمات خود را به مردم منطقه ارائه دهد.

بیگلری درباره مطالعه بر روی ژنوم ویروس کرونا در ایران اظهار کرد: یکی از پیشرفته‌ترین موسسات کشور انستیتو پاستور است که به بررسی ژنوم ویروس کرونا از روز‌های نخست پرداخت و ویروسی که در قم شناسایی شد همان ویروسی بود که در ووهان چین شیوع پیدا کرده بود.

رئیس انستیتو پاستور بیان کرد: مطالعات دقیق‌تری لازم است تا ژنوم ویروس را به طور کامل شناسایی کنیم و تغییرات آن را در کشور بررسی کنیم. این مطالعه دامن‌دار است و برخی کشور‌ها با ما در این زمینه همکاری می‌کنند و در عین حال ما در شبکه جهانی انستیتو پاستور مطالعاتی را انجام می‌دهیم و انستیتو پاستور شانگهای که همکاری خوبی با انستیتو پاستور ایران دارد؛ در این مطالعه با ما همکاری می‌کند.

بیگلری درباره تاثیر آب و هوای گرم بر عملکرد ویروس کرونا اظهار کرد: شواهدی وجود دارد که گرم شدن فعالیت ویروس را کُند می‌کند و در کشور‌هایی که آب و هوایی گرمسیری دارند مثل استرالیا که اکنون تابستان را سپری می‌کنند و در سنگاپور مواردی از بیماری دیده شده و موارد ابتلا به ویروس کرونا در استان‌های جنوبی ایران کمتر بوده است، اما نمی‌توانیم آن را به وضعیت آب و هوایی آنها ارتباط دهیم و بگوییم با گرم شدن هوا زنجیره انتقال شکسته خواهد شد و ما باید متکی به محدود کردن تماس‌ها باشیم و امیدوار نباشیم که با گرم شدن هوا زنجیره انتقال ویروس کرونا شکسته خواهد شد.

رئیس انستیتو پاستور ایران درباره تست افراد بدون علامت گفت:‌ افرادی که سالم هستند و هیچ مشکلی ندارند، آزمایش دادن هیچ سودی ندارد، اگر به آزمایشگاه مراجعه کنید و تست بدهید، جواب منفی حتی یک ساعت ارزش ندارد. چرا که بیرون یا داخل آزمایشگاه به دلیل حضور بیماران ممکن است آلوده شوید و برای افرادی که علائمی ندارند از طرف مراکز بهداشت درخواست نمونه برای آنها صادر نمی‌شود، نمونه دادن برای آزمایش سرپایی نفعی ندارد.

بیگلری ادامه داد: برای کسانی که علائم مشکوک دارند یا در تماس با افراد مثبت هستند و در غربالگری انجام شده و تایید شده است که باید از آن‌ها نمونه گرفته شود یا افرادی که در تماس طولانی مدت با فرد مبتلا بودند، خودشان به سیستم بهداشتی مراجعه می‌کنند و در آنجا تشخیص داده می‌شود که فرد باید نمونه بدهد، این‌ها در سیستم دولتی هدایت می‌شوند و از افراد نمونه گرفته و برای آزمایشگاه‌ها ارسال می‌شود و به هیچ وجه توصیه نمی‌کنیم فرد بدون علامت به آزمایشگاه برای تست گرفتن مراجعه کند. چرا که این کار می‌تواند خود مشکل ایجاد کند. در شبکه آزمایشگاهی کشور همه خدمات برای بیماران بستری و سرپایی کاملا رایگان است و نمونه گیری از طریق ارجاع از بیمارستان و ارجاع مراکز بهداشت انجام می‌شود.

بیگلری در پاسخ به سوالی درباره وضعیت دارو و واکسن کرونا در کشور، گفت: با توجه به اینکه هیچ یک از کشورهایی که در دنیا بیمار می‌پذیرند، یک پروتکل واحد را اجرا نمی‌کنند، مسلما در کشور ما هم تمام پروتکل‌های اجرایی بر اساس شواهدی است که پزشکان از نقاط مختلف جهان عرضه کرده‌اند و ثابت نشده که هیچ یک از این‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد. بر همین اساس هر کشوری با توجه به تجربیاتی که دارد، اقدام می‌کند.

وی افزود: در عین حال با توجه به اینکه پروژه‌های مختلفی هم در دنیا هم در ایران و مثلا در انستیتو پاستور طی می‌شود تا بتوانیم عملکرد این ویروس و پاسخ بدن را از نظر ژنتیکی و ایمنی بهتر شناسایی کنیم، مسلما امیدواریم که بتوانیم در آینده نزدیک درمان و واکسن مناسب برای این ویروس را در اختیار داشته باشیم.

بیگلری در پاسخ به سوالی درباره درصد خطای کیت‌های تشخیصی اعم از کیت‌های چینی، ‌اروپایی و ایرانی، گفت: مسلما برای هر بیماری روش‌های تشخیص مختلف داریم، اما سازمان بهداشت جهانی بهترین تست را برای تشخیص کووید۱۹ تست مولوکولی یا PCR می‌داند. به طور کلی در بازار چند نوع تست وجود دارد؛ یکی رپید تست‌هایی هستند که بر اساس سنجش آنتی‌بادی کار می‌کنند که می‌توانند در کمتر از ۱۵ دقیقه پاسخ را ارائه دهند، اما از آنجایی که رپید تست‌ها می‌توانند موارد منفی کاذب داشته باشند و در طی ۱۴ روز دوره بیماری، ممکن است در هفته اول مثبت نشوند، سازمان بهداشت جهانی اعلام می‌کند که به هیچ عنوان برای تشخیص و غربالگری از رپیدتست‌های مبتنی بر آنتی‌بادی استفاده نکنید.

او افزود: تست دیگر که مورد تایید سازمان بهداشت جهانی است، تست مولکولی است که در ایران هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. حدود دو ماه قبل از اینکه اولین موارد را در قم داشته باشیم، در انستیتو پاستور ایران روش های تشخیصی را طراحی کردیم و به تست PCR رسیدیم. البته در آن زمان ابزار تشخیصی را نداشتیم و هیچ کیتی هم در دسترس‌مان نبود. بنابراین روش‌های دیگر PCR را راه‌اندازی کردیم. چند روز قبل از آغاز موارد اولیه در قم توانستیم کیت‌های تشخیصی را منطبق با روش‌های تشخیصی که خودمان طراحی کرده بودیم، از خارج از کشور داشته باشیم. اکنون پروتکل استاندارد مورد تایید سازمان بهداشت جهانی را استفاده می‌کنیم.

بیگلری ادامه داد: باید توجه کرد که شرط‌مان برای انجام این تست این است که نمونه‌گیری به درستی انجام شود، زیرا در غیر این صورت پاسخ معتبر نخواهد بود. بنابراین اگر نمونه‌گیری درست انجام شود، تکنیک تست درست انجام شود و تفسیر هم به درستی باشد،‌ بالای ۹۰ درصد جواب می‌گیریم،‌ اما اگر نمونه‌گیری به درستی انجام نشود، این نمونه‌گیری افت کرده و حتی ممکن است به ۵۰ درصد خطا هم برسد.‌

رئیس انستیتو پاستور ایران درباره تعداد کیت‌هایی که در کشور وجود دارد، گفت: با توجه به اینکه در دوران تحریم هستیم و بر عکس آنچه که ادعا می‌شود که ایران در حوزه درمانی آزاد است،‌ اما اینطور نیست و نه ارسال پول و نه دریافت کیت و مواد تشخیصی به راحتی انجام نمی‌شود. به دلیل تحریم‌ها محدودیت‌های زیادی داریم و دست بسته وارد این میدان شدیم، اما خوشبختانه با سرافرازی بیرون آمدیم. البته به اندازه کافی کیت داریم و به همین دلیل برنامه بررسی ارجاعی‌ها را که در قالب غربالگری اتفاق می‌افتد را آغاز کردیم. بنابراین افرادی که بعد از غربالگری ارجاع می‌شوند، برایشان تست انجام می‌شود تا بتوانیم زنجیره انتقال را بشکنیم. بنابراین اگر مطمئن هستیم که هم در زمینه کیت‌هایی که از خارج از کشور تهیه کردیم و هم از نظر کیت‌هایی که فناوران ملا در داخل ساختند و آمادگی تحویل آن‌ها را دارند،‌ برای اجرای این برنامه به اندازه کافی کیت در کشور موجود است.

بیگلری درباره امکان فعالیت ویروس‌های ضعیف شده، گفت: بحثی در رسانه‌ها و مقاله‌ها مطرح شد مبنی بر اینکه افرادی که به ویروس مبتلا شده‌اند می‌توانند مجددا هم مبتلا شوند و بعدا مشاهداتی بیان شد که خیر این‌ها دوباره به ویروس مبتلا نمی‌شوند، بلکه به مدت طولانی‌تر مثبت می‌مانند. واقعیت این است که با توجه به ناشناخته بودن رفتار ویروس و ناشناخته بودن پاسخ افراد مختلف به این ویروس، کاملا می‌دانیم که بدن‌های مختلف به این ویروس پاسخ‌های مختلف می‌دهند. همانطور که فردی در یک خانواده گرفتار می‌شود و بعد از بررسی کودکان آن خانواده متوجه می‌شویم که آنها مثبت هستند، اما هیچ علائمی ندارند که احتمالا به این دلیل است که ایمنی کودکان بالا است. نکته بسیار مهم این است که بدانیم درصد زیادی از افراد مثبت بدون علامت هستند و می‌توانند عامل انتقال ویروس به سایرین باشند.

او تاکید کرد: در عین حال به احتمال زیاد ویروس کرونا یک نوع است و مسائلی که درباره دو نوع بودن ویروس کرونا مطرح شده بود، تقریبا مورد شک قرار گرفته و امروز باور بر این است که با یک ویروس مواجهیم، اما پاسخ ایمنولوژی و بالینی افراد به این ویروس متفاوت است. ما به رفتار ویروس و جهش‌ها می‌پردازیم و چهار حیطه را در شبکه جهانی دنبال می‌کنیم، مطالعه روی ژنوم انسان‌ها با توجه به تفاوت در پاسخ به ویروس، مطالعه برای تولید واکسن و بهترین راهبرد‌های تولید آن، پاسخ ایمنی و بالینی افراد مبتلاشده با درجات مختلف علائم در دست بررسی است و یکی از موضوعاتی که انرژی خوبی روی آن گذاشته شده است برنامه‌ریزی برای تولید پادتن ویروس کروناست.