کرونا یک درنگ اجتماعی و فرصتی برای مرور مسیر زندگی است

همین امر موجب شده تا متخصصان علوم‌اجتماعی و جامعه‌شناسان، نگران عواقب بعدی آن از جمله افسردگی و یا مشکلات خانوادگی پس از آن باشند. بنابراین عموم متخصصان بر این باورند که افراد باید خانه‌نشینی را برای خود به یک فرصت تبدیل کنند و با برنامه‎ریزی صحیح از آن بهره ببرند.

مسوول پژوهشکده تحول و ارتقای علوم‌انسانی دانشگاه شیراز، در همین راستا در گفت‌وگو با پانا گفت: هر شرایطی که در جامعه پیش می‌‌آید را باید بدون منفی‌نگری، قطعا مثبت تعبیر کنیم و باور داشته باشیم هر مسئله‌ای که رخ می‌دهد؛ برای رشد ما و باورهای ما پیامدهایی دارد.

سید سعید زاهد زاهدانی، با اشاره به اینکه امروز ماندن در خانه به منظور حفظ سلامتی ماست و بیرون رفتن از خانه بیماری می‌آورد، ادامه داد: باید محیط شادی را برای در خانه ماندن داشته باشیم. شاید پیش از این به دلیل مشغله‌های کاری؛ ارتباطات خیلی کوتاه و کمی با اعضای خانواده داشتیم؛ اما اکنون فرصت تعامل، بیشتر شده و پدرها و مادرها با فرزندان خود بیشتر می‌توانند صحبت کنند و مباحثی که مربوط به آینده است را با هم ترسیم و مودت خانه را بیشتر کنند.

او تاکید کرد: در خانه باید تلقی گشاده‌رویی کنیم و با یک گشاده‌رویی با هم برخورد کنیم و نقاط قوت یکدیگر را تقویت کنیم.

او همچنین گفت: به نظر می‌رسد دنیا به سمت جنگ‌های بیولوژیک می‌رود؛ بنابراین غلبه کردن بر این ویروس به عنوان یک مانور می‌تواند به ما کمک کند تا از خود در شرایط مشابه دفاع کنیم و این فرصتی برای آمادگی بیشتر و مقابله با آن است.

او با بیان اینکه تغییرات اجتماعی، در جوامع در حال پیشرفت بسیار سریع رخ می‌دهد، گفت: این تغییر در کشور ما به حدی سریع است که به طور متوسط هر 5 سال یکبار شاهد یک تغییر اساسی در فرهنگ اجتماعی ایران هستیم و این شرایط جامعه‌ ما را به سمت ناهمگونی بیشتر سوق می‌دهد؛ چرا که این تغییرات متناسب با سن افراد؛ شخصیت‌های کاملا متفاوتی را به وجود می‌آورند.

دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز افزود: به طور کل در این جامعه نیاز است تا ما برای هماهنگ شدن خودمان با جامعه هم که شده همواره در زندگی لحظه‌هایی را برای درنگ ایجاد کنیم که کمتر کسی این مهم را در زندگی خود رعایت می‌کند؛ اما امروز این ویروس کرونا با مجبور کردن ما به ماندن در خانه؛ این فرصت درنگ را برای ما ایجاد کرده است و ما باید از آن بهترین استفاده را کنیم.

او بیان کرد: شخص مدام تغییر می‌کند و باید لحظه‌های درنگی را برای خودش در نظر بگیرد؛ با خودش خلوت کند و به امورات خود و اینکه دز زندگی به کدام سو می‌رود فکر کند.

این استاد دانشگاه افزود: لحظه‌های درنگ نقش اساسی در سلامت روان و انسجام شخصیت فرد دارد و هر شخصی باید در طول روز برای خود چنین لحظه‌هایی را در نظر بگیرد.

او تاکید کرد: امروز به واسطه‌ کرونا؛ لحظه‌ درنگ اجتماعی رخ داده بخش اعظمی از دنیا متوقف شده است، قبلا همه ما می‌دویدیم؛ چون همه می‌دویدند، اما امروز همه دنیا ایستاده است، این ایستادگی اتفاق خوبی است و فرصتی است که کمی تامل کنیم و فکر کنیم که چرا می‌دویدیم، به کجا می‌رفتیم و به طور کل از این لحظه‌ درنگ باید انسجام و آرامش اجتماعی را برای خود فراهم کنیم.

زاهدانی با بیان اینکه سرعت تغییرات جوانی در نسل‌های قبل کندتر بوده است، گفت: امروز در جامعه ما سرعت تغییرات جوانی خیلی بیشتر از گذشته است و همین پدیده اجتماعی، فاصله‌های بین نسل‌ها را بیش از پیش کرده است. بنابراین جامعه و خانواده نیاز به این توقف داشته تا شاید بتواند به واسطه این توقف فاصله‌های موجود را کم کند و جامعه‌ اندکی به سمت همگن شدن پیش برود.

او گفت‌وگوی جوانان با پدران و مادران و افزایش سطح تفاهم خود با بزرگترها در ایام در خانه ماندن را زمینه‌ساز کاهش فاصله‌های بین نسلی خواند و بیان کرد: البته گفت‌وگوها و مراودات باید همگی با مودت و به منظور گرم‌کردن بیشتر محیط خانه باشد و از صحبت کردن در مورد نکات منفی شخصیتی و یا موارد دیگر پرهیز شود.

این جامعه‌شناس و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه یک برنامه‌ریزی خوب می‌تواند بودن در منزل را از حالت تکراری و روزمرگی خارج کند، گفت: تغییر دکوراسیون منزل، تجدید رابطه با اشیا و اسباب و اثاثیه‌های خانه، مطالعه کتاب‌های مورد علاقه، گوش دادن به موسیقی و یا حتی تمرین موسیقی مورد علاقه خود، مرور عکس‌ها و خاطرات و پرداختن به کارهایی که شاید همیشه دوست داشته‌ایم اما فرصت انجام آن نبوده است و بسیاری موارد دیگر هستند که شما می‌توانید برنامه‌ریزی کنید و در منزل به آن بپردازید و فرصت در منزل بودن را برای خود به لحظات شیرین و خاطره‌انگیز تبدیل کنید.

او در پاسخ به اینکه در این ایام چطور فرد می‌تواند خود را از هجمه‌های فضای مجازی دور کند، اظهار کرد: فضای مجازی یک جامعه فرهنگی کاملا عریان است. به طوری‌که اگر ما در شهرمان؛ در محله‌ای زندگی می‌کنیم که فقر، فساد و ناهنجاری‌های اجتماعی را نمی‌بینیم، باید توجه کنیم که در فضای مجازی تمام این‌ها کنار هم و در جلوی چشمان ما وجود دارد و بد و خوب‌های اجتماعی کاملا عریان به ما می‌رسد. بنابراین در این فضا این وظیفه ماست که قدرت انتخابمان را بالا ببریم و خود را در معرض هر نوع ناهنجاری قرار ندهیم. مثلا، اگر وقتی از منزل خارج ‌شوید انتظار لذت بردن از محیط اطراف و دیدن زیبایی‌ها را دارید؛ باید بدانید که در این فضا اینگونه نیست و بد و خوب در هم آمیخته است. این ما هستیم که باید خودمان انتخاب و دستچین کنیم که چه محتوایی را ببینیم و دنبال کنیم تا سلامت جسم و روان خود را حفظ کنیم.

مسوول پژوهشکده تحول و ارتقای علوم انسانی دانشگاه شیراز، ادامه داد: باید در فضای مجازی استقلال شخصیتی خود را محکم نگه داریم؛ چرا که اگر ما منفعلانه رفتار کنیم؛ این پیام ها ما را با خود خواهند برد و ما باید با سپر دفاعی وارد این فضا شویم. در این فضا تمام افراد با نیت سوء و غیر سوء وجود دارند، باید پیش از ورود به این فضا تلاش کنیم و دوست و دشمن را از هم تشخیص دهیم. سپس کار ما در انتخاب دریافت‌هایمان از این فضا آسان‌تر می‌شود.

این استاد دانشگاه در خصوص همگام شدن با تغییرات فضای مجازی اظهار کرد: جامعه امروز ما در ایران یک جامعه پیشرو است. یعنی با سرعت زیاد در حال حرکت و تغییرات بالاست؛ به طوری‌که به عنوان مثال اگر جهت‌گیری فضای مجازی برای آن جامعه به سمت پیشرفت باشد؛ تغییرات ما به سمت پیشرفت زیاد است و بالعکس. در واقع کنترل این جامعه بیش از هر چیزی به دست تک تک افرادی است که اگر درست و صحیح آن را انتخاب و استفاده کنند به قله صعود می‌کنیم و یک انتخاب اشتباه ما را به ته دره می‌برد، بنابراین در فضای مجازی آنچه نقش تعیین کننده‌ای در سرنوشت فرد و جامعه دارد؛ قدرت انتخاب و نوع انتخاب اوست.

او ترس را از جمله بدی‌ها دانست و افزود: در فضای مجازی از پیام‌ها و محتواهایی که ترس را القا و دل انسان را خالی می‌کند؛ دوری کنید و به پیام‌های دارای امید توجه کنید. هر چیزی که بتواند امید را در ما افزایش دهد به آن توجه کنید و به طور کل بر مساپلی متمرکز شوید که حال دلمان را خوب کند و به شادی‎های امیدآفرین بپردازید.

او تاکید کرد: اصل در خانه ماندن ما را به سمت یک درنگ اجتماعی سوق داده تا به تمام چیزهایی که پیش از این توجه نمی‌کردیم و فرصت آن را نداشتیم؛ بیشتر توجه کنیم و به عبارتی اکنون فرصتی است تا سیر در آفاق و انفس کنیم. سیر در آفاق یعنی اشیا را دیدن و گردشگری در اشیا و اسباب منزل و انتخاب مجدد یا حذف آنان از محیط پیرامونی خود و سیر در انفس نیز یعنی توجه به روحیات و خُلقیات یکدیگر.

زاهدانی خاطرنشان کرد: باید توجه داشته باشید که وجود افراد، نامتناهی است و افق‌های انسانی، انتهایی ندارد و شما می‌توانید با پیدا کردن افق‌های خود و دیگران در مسیر رشد و کمال بیشتر گام بردارید؛ به شرط اینکه در وجود یکدیگر به دنبال خوبی‌ها باشید و از کنکاش در بدی‌ها بپرهیزید و رشدافزایی را در مراودات اجتماعی، مبنای خود قرار دهید.