فعلا مکانیسم ماشه ای در کار نیست

به گزارش برخی منابع خبری عصر دیروز کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان با صدرو بیانیه‌ای اعلام کردند. اما به نظر می رسد این یک برداشت اشتباه بوده و در اصل مکانیسم ماشه ای دست کم درشرایط کنونی در کار نیست . زیرا اقدامات اروپایی ها به گونه ای نیست که ایران را ناگهان در یک بن‌بست قرار دهد. بلکه در فاصله یکی دو ماهی که طول می‌کشد تا تشریفاتش در شورای امنیت طی شود، مهلتی برای بازگشت، اثبات حسن‌نیت و ترمیم اختلاف موجود وجود دارد.

برجام تعهدی دوجانبه بود که به‌موجب آن ایران از یکسری مزایا بهره‌مند می‌شد، ضمن اینکه از برخی حقوق خود در انرژی هسته‌ای صرف‌نظر کرد. اما پیش از برجام متاسفانه پاره‌ای از اقدامات در زمان آقای احمدی‌نژاد باعث شد تا 6 قطعنامه تحریم در شورای امنیت سازمان ملل علیه کشور تصویب شود و به‌موجب آن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران وضع شدند و دیگر هیچ کشوری حق نداشت با ایران وارد معامله شود.

پس از امضای برجام نیز با اینکه آن قطعنامه‌ها به‌طور کامل کنار گذاشته شد، اما متاسفانه برخی‌ها با اقداماتی ماجراجویانه در داخل کشور از همان ابتدا تلاش کردند تا از تاثیر برجام بکاهند. با روی کار آمدن ترامپ هم روند برجام دگرگون شد و رئیس جمهور آمریکا تلاش کرد تا پای کشورش را به‌طور کامل از برجام بیرون بکشد. ترامپ نه‌ تنها از برجام خارج شد بلکه طرف های دیگر این قرارداد را هم تهدید کرد که اگر با ایران معامله‌ای انجام دهند آنها را تحریم خواهد کرد.

گروهی از کشورها به طرفداری اصولی از آمریکا و بخشی دیگر به‌دلیل نگرانی‌های اقتصادی به تهدیدهای آمریکا گوش کردند. بنابراین ایران خسارات بسیار بزرگی از این مسأله دید و دچار مشکلاتی نظیر محرومیت از فروش نفت، اختلال در تولیدات پتروشیمی و نداشتن رابطه بانکی با دنیا شد. در ایران دو نگاه وجود داشته و هست. یکی نگاه بازگشت ایران به عرصه بین‌المللی است که همان تفکری بود که رئیس جمهور فعلی را روی کار آورد. عملا نیز آقای روحانی توانست برجام را به امضاء برساند، اما در مرحله دوم یعنی مقابله با تحریم های آمریکا، با اینکه ایشان قول داده بود ولی به‌دلیل مشکلاتی که برایش ایجاد کردند نتوانست کاری پیش ببرد و حتی تدریجا ناچار شد به طرفداران ضدبرجام بپیوندد. نگاه دوم اما برعکس این بود و به‌نظر می‌رسد مشکلاتی هم که امروز در جامعه پدید آمده ناشی از نگاه دوم و برخورد آن با نگاه اول باشد است. امضا نکردن FATF توسط ارگان‌های دیگر نیز با وجودی که در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده، ناشی از برخورد همین دو نگاه در جامعه است.

اروپایی‌ها قبلا اعلام کرده بودند که بدون پذیرفتن تعهدات بین‌المللی نظیر FATF که تنها ایران و کره‌شمالی آن را امضا نکرده‌اند، نمی‌توانند کمکی به ما کنند. FATF مقرراتی است که می‌گوید نقل و انتقالات مالی به‌نفع تروریسم و پولشویی ممنوع است. به هرحال اگر بعد از چند ماه فاصله ایران نتوانداختلافاتش را با کشورهای اروپایی حل و فصل کند آن وقت ممکن است پرونده ایران به شورای امنیت برود . اینجاست که مکانیسم ماشه فعال خواهد شد و طبق این مکانیسم ، حتی روسیه و چین نمی توانند با وتوی خود مانع کار شوند و قطعنامه‌های قبلی به‌صورت اتوماتیک باز می‌گردد. به عبارت دیگر یعنی عملا ما به پایان دوره احمدی‌نژاد که تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور اجرا می‌شد، باز می‌گردیم.

* تحلیلگر مسائل بین‌الملل

منبع: جماران