خواست ایران؛ بازگشت امریکا به قواعد جهانی

تهران (پانا) - امداد چهارشنبه جمهوری اسلامی ایران با حمله‌ای موشکی به عین‌الاسد، بزرگ‌ترین پایگاه نظامی امریکا در عراق پاسخی نظامی به ایالات متحده داد که بامداد جمعه گذشته سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس را به شهادت رسانده بود. بسیاری این اقدام را انتقام سخت توصیف کردند؛ با این حال رهبر انقلاب در دیدار صبح چهارشنبه با مردم قم و حسن روحانی، رییس‌جمهوری در جلسه هیات دولت تاکید کردند که «انتقام سخت» از امریکا خروج تمام و کمال این کشور از منطقه خواهد بود.

به‌گزارش اعتماد، با این حال اما در گفته‌های اغلب مقام‌های مسوول در چند روز گذشته آنچه به‌چشم می‌آمد، اغلب بر این پایه بود که انتقام ایران از ایالات متحده لزوما با اقدام‌های نظامی بعدی تداوم نخواهد داشت. علاوه‌بر تصویب طرح سه‌فوریتی اقدام متقابل با امریکا ازسوی مجلس شورای اسلامی و تایید نهایی آن از سوی شورای نگهبان، دولت جمهوری اسلامی چندروز پس از شهادت فرمانده سپاه قدس، پنجمین گام در راستای کاهش تعهدات برجامی را برداشت؛ گامی که براساس آن، ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده و تحقیق و توسعه مواجه نیست. مجموعه این اقدام‌ها در روزهای پس از شهادت فرمانده سابق سپاه قدس، ازجمله محورهای گفت‌وگوهای تلفنی حسن روحانی، رییس‌جمهوری با همتایان خود در کشورهای منطقه و اروپایی بود که در مدت اخیر پیگیر وضعیت برجام بوده‌اند؛ پیگیری‌هایی که البته کماکان ادامه دارد.

بر این اساس حسن روحانی روز پنجشنبه با 4 مقام خارجی درمورد حوادث اخیر در ایران گفت‌وگو کرد. رییس شورای اروپا، نخست‌وزیر ایتالیا، رییس‌جمهوری آفریقای جنوبی و امیر قطر ازجمله این افراد بودند. همچنین روحانی با رییس‌جمهوری اوکراین درمورد سقوط هواپیمای بویینگ 737 گفت‌وگو کرده است.

تاکید بر تداوم همکاری ایران و آژانس

حسن روحانی روز پنجشنبه در تماس تلفنی «شارل میشل»، رییس شورای اروپا تاکید کرد که ایران آماده است با اتحادیه اروپا همکاری نزدیک‌تری داشته باشد و معتقد است که نباید اجازه داد این فرصت همکاری از بین برود. شورای اروپا یکی از نهادهای زیرمجموعه اتحادیه اروپا است که از سال 2009 به‌صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. این نهاد اگرچه اجازه قانون‌گذاری ندارد اما به‌دلیل اینکه می‌تواند در جهت‌گیری‌های سیاسی و اولویت‌های این اتحادیه موثر باشد، نهادی حائزاهمیت و واجد اثرگذاری تلقی می‌شود. رییس‌جمهوری در جریان گفت‌وگو با رییس شورای اروپا با اشاره به ابراز همدردی «شارل میشل» به‌خاطر حوادث اخیر ایران گفت: «تظاهرات گسترده مردمی از کشمیر تا عراق و لبنان به‌دنبال ترور سپهبد شهید قاسم سلیمانی بیانگر محبوبیت و نقش بزرگ این شهید در ثبات و امنیت منطقه است.»

همچنین پس از پاسخ جمهوری اسلامی ایران به شهادت رساندن سردار سلیمانی، رییس‌جمهوری ایالات متحده امریکا اعلام کرد که تحریم‌ها علیه ایران را شدت خواهد بخشید. روحانی نیز در این رابطه با رییس شورای اروپا گفت‌وگو کرد و توضیح داد: «امریکا با تشدید تحریم‌ها علیه ایران حتی در بحث دارو و مواد غذایی دست به تروریسم اقتصادی زد و با ترور فرمانده بزرگ ایران، همه مقررات بین‌المللی را زیر پا گذاشت و اروپا باید درخصوص این اقدامات تروریستی امریکا واکنش نشان دهد.» روحانی در پاسخ به توضیحات رییس شورای اروپا در این زمینه نیز تاکید کرد: «ایران و اروپا به‌دنبال ثبات منطقه و تحکیم مجدد برجام هستند و برای ما بسیار مهم است که اروپا و چین و روسیه بتوانند برای حفظ برجام نقش مهم خود را ایفا کنند تا منافع ایران تامین شود.» رییس‌جمهوری 5 گام ایران در کاهش تعهدات برجامی را اقداماتی در راستای ایجاد تعادل توصیف کرد و گفت: «ایران به همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان ادامه خواهد داد.»

رییس شورای اروپا نیز در این تماس تلفنی ضمن ابراز تسلیت به‌خاطر حوادث اخیر در ایران گفت: «برجام دستاورد 10 سال مذاکره بود و اتحادیه اروپا تمام تلاش خود را برای حفظ این توافق به‌کار خواهد گرفت.» شارل میشل گفت: «اروپا همچنین همه تلاش خود را به کار گرفته است تا نقش مثبتی در فضای سیاسی سطح جهانی و منطقه ایفا کند و در روزهای اخیر بارها از امریکا خواسته است تا بیش از این باعث افزایش تنش در منطقه نشود.»

رییس شورای اروپا نسبت به تحولات منطقه‌ای ابراز نگرانی کرد و در این گفت‌وگو خواست که همه طرف‌ها خویشتنداری کنند و البته از جمهوری اسلامی ایران برای تداوم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باوجود کاهش تعهدات برجامی قدردانی کرد.

استقلالِ اروپا از سیاست‌های اشتباه امریکا؟

در ادامه برقراری ارتباط تلفنی با رییس‌جمهوری از سوی مقامات عالی‌رتبه اروپایی، حسن روحانی با «جوزپه کونته»، نخست‌وزیر ایتالیا نیز گفت‌وگو کرد. روحانی و کونته، در این تماس تلفنی، دوستی دو ملت ایران و ایتالیا را ریشه‌دار و عمیق ارزیابی کرده و بر این نکته اشتراک‌نظر داشتند که باید بیش از پیش، از ظرفیت دو کشور در مسیر تعمیق روابط مشترک و تقویت صلح و امنیت در منطقه بهره‌گرفت. رییس‌جمهوری با اشاره به ابراز همدردی نخست‌وزیر ایتالیا به‌خاطر حوادث اخیر، اقدامات تروریستی امریکا را تهدیدی جدی برای امنیت منطقه برشمرد و با تاکید بر اینکه ترور سپهبد شهید سلیمانی نشأت گرفته از میزان عصبانیت امریکا از فرمانده مبارزه با تروریسم و داعش در منطقه بود، گفت: «ملت‌های منطقه از اقدامات امریکا بسیار عصبانی هستند و همه باید تلاش کنیم تا تنش‌آفرینی و اشتباهات راهبردی دولت خودسر امریکا را که برآمده از کم اطلاعی آنها است، مهار و این کشور را پایبند به چارچوب قانون کنیم.» روحانی همچنین در این گفت‌وگو با نخست‌وزیر یکی از کشورهای اتحادیه اروپا خواهان اتخاذ مواضع مستقل این اتحادیه درخصوص مسائل مهم منطقه شد و گفت: «امنیت در منطقه امکان‌پذیر نیست مگر اینکه همه به قانون احترام بگذارند و تلاش کنند که مانع تکرار اینگونه جنایات در سطح جهان شوند.» رییس‌جمهوری با اشاره به همکاری‌های مشترک ایران و اروپا و ازجمله ایتالیا در موضوع‌های مهم منطقه‌ای، تصریح کرد: «اتحادیه اروپا مسوولیت سنگینی در مسائل جهانی دارد و باید مستقل از سیاست‌های اشتباه امریکا و با اتخاذ مواضع درست، در مسیر تقویت صلح و ثبات منطقه و جهان بکوشد و بی‌تردید تهران در چنین شرایطی در کنار این اتحادیه خواهد بود.»

روحانی با تاکید بر اینکه مشکلات منطقه باید به دست خود منطقه انجام گیرد، رای قاطع پارلمان عراق مبنی بر لزوم خروج نیروهای امریکایی از این کشور را پاسخی قاطع و روشن به مداخله‌ها و اقدام‌های تروریستی امریکا توصیف کرد. نخست‌وزیری ایتالیا نیز در این تماس تلفنی با بیان اینکه دولت کشورش، میزان تاثر و عصبانیت ملت بزرگ ایران را از قتل سپهبد سلیمانی درک می‌کند، خواهان تلاش همگانی برای کاستن از سطح تنش‌ها در منطقه شد و تاکید کرد که ایتالیا همه تلاش خود را برای کاهش تنش و تقویت صلح و ثبات در منطقه به‌کار خواهد گرفت. جوزپه کونته در این تماس تلفنی همچنین بر اهمیت برجام و راه‌های حفظ این توافق بین‌المللی به‌رغم مانع‌تراشی‌های امریکا تاکید کرد.

جهان اقدام‌های غیرقانونی امریکا را نمی‌پذیرد

رییس‌جمهوری همچنین شامگاه پنجشنبه با «سیریل رامافوسا»، رییس‌جمهوری آفریقای جنوبی به‌صورت تلفنی گفت‌وگو کرد. حسن روحانی با بیان اینکه ریشه بسیاری از مسائل خطرناک در منطقه ما از تحریم غیر‌قانونی امریکا نشأت می‌گیرد، ابراز امیدواری کرد که همه کشورهای دوست با موضع‌گیری مناسب خود درمورد این اقدام‌های غیرقانونی، امریکا را وادار کنند به قانون برگردد. روحانی اتخاذ موضع ازسوی کشورها درمورد ترور ناجوانمردانه شهید سپهبد قاسم سلیمانی را بسیار مهم ارزیابی و تاکید کرد: «ما باید به امریکایی‌ها اعلام و تفهیم کنیم که جهان نمی‌پذیرد آنها اقدامات جنایتکارانه انجام دهند.» رییس‌جمهوری با بیان اینکه سردار سلیمانی در سال‌های اخیر به‌طور مداوم با تروریسم، مخصوصا داعش مبارزه کرد، گفت: «این جنایت، مردم ما را برابر کشورهای متجاوز یکپارچه‌تر و منسجم‌تر کرد.» روحانی از آفریقای جنوبی به‌عنوان کشوری دوست که همیشه کنار ایران بوده، نام برد و افزود: «همیشه بین ما و دولت آفریقای جنوبی همکاری‌های بسیار خوبی در سازمان‌های بین‌المللی بوده و امیدوارم در محکومیت این تروریسم دولتی باز هم در مجامع بین‌المللی هم‌صدا باشیم.» در ادامه این گفت‌وگو رییس‌جمهوری به برگزاری جلسه کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور اشاره و ابراز امیدواری کرد که وزرای خارجه برای اجرایی کردن سند‌های همکاری میان ایران و آفریقای جنوبی تلاش کنند. همزمان رامافوسا، رییس‌جمهوری آفریقای جنوبی نیز بر فعالیت بیش از پیش کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و آفریقای جنوبی تاکید کرد.

زندگی سیاسی پراشتباه سیاستمداران امریکایی

رییس‌جمهوری عصر پنجشنبه نیز با شیخ تمیم بن‌حمد بن‌خلیفه آل‌ثانی، امیر قطر درمورد شهادت سردار سلیمانی و تبعات جهانی و منطقه‌ای این اقدام امریکا صحبت کرد و در این مکالمه تلفنی، اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران خواهان محکومیت این جنایت از سوی همه کشورها به‌ویژه همسایگان است. روحانی همچنین ترور شهید سلیمانی به‌عنوان میهمان مردم و دولت عراق را اهانتی بزرگ نسبت به حاکمیت عراق و جنایتی بسیار بزرگ علیه ملت ایران دانست و گفت: «مصوبه مجلس عراق درخصوص لزوم خروج نیروهای امریکایی از این کشور و حمایت‌های گسترده مردم آن کشور بسیار ارزشمند بود.»

رییس‌جمهوری تاکید کرد که «اگر امریکا بخواهد برابر اقدام ما پاسخ دهد، با پاسخی بسیار بزرگ و خطرناک مواجه خواهد شد.» روحانی در عین‌حال ابراز امیدواری کرد: «امریکایی‌ها که همیشه زندگی سیاسی آنها پر از اشتباه بوده، مرتکب اشتباه دیگری نشوند.» او گفت: «امیدوارم در این مقطع حساس، همه کشورهای خواهان امنیت با اقدام جدی، امریکا را به‌سمت قانون و انسانیت هدایت کنند.» امیر قطر نیز در این تماس تلفنی با بیان اینکه قطر موضع دولت و ملت ایران را در قبال تحریم‌های کشورش فراموش نمی‌کند، گفت: «ما مخالف هرگونه ایجاد تنش علیه جمهوری اسلامی ایران هستیم.»