روز نسیم مهر، حمایت از خانواده زندانیان

روز نسیم مهر، صرفاً یک نماد نیست؛ بلکه فرصتی است برای بازنگری در سیاست‌ها، رفتار‌ها و نگاه ما نسبت به کسانی که به هر دلیل، در مسیر زندگی به خطا رفته‌اند.

جامعه‌ای که به بازپروری مجرمان بها نمی‌دهد، نه‌تنها از اصلاح آنان غافل می‌ماند، بلکه خود را نیز از امنیت، آرامش و همبستگی اجتماعی محروم می‌سازد. امروزه در بسیاری از کشور‌ها، عدالت ترمیمی به عنوان رویکردی انسانی‌تر و کارآمدتر جایگزین صرف مجازات شده است؛ رویکردی که زندانی را نه صرفاً مجرم، بلکه انسانی نیازمند اصلاح، آموزش و بازگشت به جامعه می‌داند.

در ایران نیز با تأکیدات مسئولان قضایی، نهاد‌های حمایتی و سازمان زندان‌ها، برنامه‌هایی برای بازاجتماعی‌سازی زندانیان و حمایت از خانواده‌های آنان تدوین و اجرا شده است. سازمان‌هایی مانند انجمن حمایت از زندانیان، بنیاد تعاون زندانیان و سازمان بهزیستی، تلاش می‌کنند با ارائه کمک‌های معیشتی، خدمات روانشناسی، مشاوره‌های حقوقی و ایجاد فرصت‌های اشتغال، بخشی از بار زندگی خانواده زندانیان را سبک‌تر کنند.

نقش خانواده‌ها در این فرآیند بسیار پررنگ است. تجربه نشان داده است که بازگشت موفق یک زندانی به جامعه، بدون حمایت عاطفی، اخلاقی و مالی خانواده، کاری بس دشوار است. اما نباید فراموش کرد که همین خانواده‌ها نیز به‌نوعی قربانی‌اند؛ قربانی نگاه‌های سنگین جامعه، فرصت‌های از‌دست‌رفته و فشار‌های اقتصادی و اجتماعی. روز نسیم مهر به ما یادآوری می‌کند که حمایت از زندانی، بدون در نظر گرفتن خانواده‌اش، کاری ناقص و ناکارآمد خواهد بود.

در این روز، همچنین فرصت آن فراهم می‌شود تا از نیکوکارانی که در سکوت و بی‌هیاهو، در مسیر آزادی زندانیان جرائم غیرعمد و بازتوانی خانواده‌های آنان قدم برمی‌دارند، تجلیل شود. آزادی بسیاری از زندانیان بدهکار مالی از رهگذر کمک‌های مردمی، یکی از جلوه‌های درخشان همدلی ایرانیان است.

اگرچه یک روز در سال برای این موضوع تعیین شده، اما مسئولیت اجتماعی در قبال زندانیان و خانواده‌های آنان، مسئولیتی همیشگی است. رسانه‌ها، نهاد‌های مدنی، دانشگاه‌ها و حتی شهروندان عادی می‌توانند نقش مؤثری در تغییر نگرش جامعه ایفا کنند؛ نگرشی که به‌جای طرد، بر ترمیم و بازسازی بنا شده باشد.

روز نسیم مهر، نسیمی از‌امید، انسان‌دوستی و مسئولیت‌پذیری را در جامعه می‌پراکند؛ نسیمی که اگر آن را دریابیم، می‌تواند مسیر زندگی انسان‌های بسیاری را دگرگون کند.