برگزاری جشنواره فیلم فجر با تم شعر و فرهنگی ایرانی

صبح امروز نشست خبری چهل و سومین جشنواره جهانی فیلم فجر صبح امروز شنبه ۱  آذرماه ۱۴۰۴ در موزه سینما برگزار شد.

در ابتدای این نشست  روح‌الله حسینی دبیر بخش جهانی جشنواره فیلم فجر در ابتدای این نشست اظهار داشت: در فراخوانی که در شهریور ماه منتشر کردیم چهار بخش رقابتی را نام بردیم که شامل مسابقه بین‌الملل، جلوه‌گاه شرق، چشم‌انداز و بخش زیتون شکسته بودند و در سه بخش غیررقابتی فیلم‌های مرمت شده، آثار مرور سینمای ترکیه و آثار جشنواره جشنواره‌ها به نمایش درمی‌آیند.

در ابتدای این نشست زینب کاظم‌خواه مدیر روابط عمومی جشنواره جهانی فیلم فجر در توضیحاتی درباره بخش‌های مختلف جشنواره گفت: ما بخش ویژه عکس و فیلم را در جشنواره داریم. در این بخش بیش از سه هزار عکس و ۵۰۰ ویدیو رسیده که آثار داوری می‌شوند. در بخش مسابقه ۱۶ فیلم از کشور‌های رومانی، ایتالیا، عربستان، نروژ، سوئد و... حضور دارند. در بخش جلوه‌گاه شرق دوازده فیلم از هند، ایران، آمریکا، چین، مالزی، مصر و... داریم. در بخش چشم‌انداز هم ۱۱ فیلم از ده کشور از جمله ایران، ترکیه، تونس، کره جنوبی، سریلانکا و... حضور دارد. در بخش زیتون شکسته هم ۶ فیلم از ۱۵ کشور از جمله کانادا، فلسطین، اردن، قطر، لبنان، دانمارک و... به نمایش در می‌آید. دو فیلم از این فیلم‌ها محصول مشترک چند کشور هستند. بخش ویژه ترکیه هم داریم که آثار فیلمسازان برجسته ترکیه به نمایش درمی‌آید. در واقع آثار فیلمسازانی که نگاه انسان گرایانه و شاعرانه دارند به نمایش درمی‌آید. در بخش جشنواره جشنواره‌ها پنج فیلم از ده کشور از جمله پرتغال، کلمبیا، اروگوئه، اسپانیا و... حضور دارند.

وی در مورد فیلم‌های ایرانی گفت: هشت فیلم ایرانی هم امسال شامل «او نمی خوابد» به کارگردانی رضا جمالی، «زمانی در ابدیت» به کارگردانی مهدی نوروزیان، «پل» به کارگردانی محمد عسگری (در بخش مسابقه بین‌الملل)، «مرد آرام» به کارگردانی بهنوش صادقی، «ماهی در قلاب» به کارگردانی محی‌الدین مظفر (در بخش جلوه‌گاه شرق)، «دو روی پاییز» به کارگردانی روناک طاهر (بخش چشم‌انداز)، «فرشته‌ها نمی‌میرند» به کارگردانی محمدرضا ابوالحسنی (بخش زیتون شکسته)، «مرد خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی (بخش جشنواره جشنواره‌ها) در جشنواره به نمایش درخواهد آمد.

دبیر بخش جهانی جشنواره فجر  درباره مهمانان توضیح داد: نوری بیگله جیلان سرمایه سینمای جهان است. او صاحب نخل طلای کن است ما از ایشان دعوت کردیم تا در هیئت داوران ما حضور باشند. انشالله از افتتاحیه ایشان را در شیراز خواهیم داشت.

حسینی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه چرا جشنواره پروپاگاندای زیادی نداشت، توضیح داد: ضمن احترام برای همه دوستانم مثل رضا میرکریمی، محمدمهدی عسگرپور و علیرضا رضاداد که پیش از این جشنواره را پیش بردند باید بگویم یادمان نرود ما در چه دوره‌ای به سر می‌بریم، سال ۹۴ که اولین دوره مستقل این رویداد برگزار می‌شد فضای فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی را یادتان هست آن سال اصلا قابل مقایسه با امسال نیست چیزی از روزهایی که چند میلیون نفر از تهران خارج شدند نگذشته است. در این میان واقعه اسنپ‌بک هم رخ داد بسیاری از دوستان می‌گفتند دوباره جنگ به پا می‌شود و در همین فضا ما سعی کردیم جشنواره‌ای شایسته برگزار کنیم. فراموش نکنیم در چه جایی و چه زمانه‌ای هستیم من سعی می‌کنم جشنواره‌ای که آبروی ما را حفظ کند در شهر شیراز، برگزار کنم.

وی در ادامه سخنانش گفت: ما زمان زیادی نداشتیم این جشنواره همیشه شش تا ۱۰ ماه زمان برای فراهم کردن مقدمات داشت در همین زمان کم، ما اتفاقات خوبی رقم زدیم. فرصت اطلاع‌رسانی برای ما فراهم نبود البته برای آن هم ملاحظاتی وجود داشت با این حال فکر می‌کنم آنچه انجام شد قابل احترام است.‌

وی  عنوان کرد: فیلم‌هایی که در جشنواره انتخاب شدند و بازبینی شدند همان مسیری را طی کردند که همه فیلم‌ها در همه جشنواره‌ها طی می‌کنند. هیچ ملاحظه‌ای به دلیل حضور خودم از معاونت ارزشیابی وجود نداشته است. رویکرد ما همان نگاه شاعرانه بوده است.

حسینی در پاسخ به سئوالی که به انزوای فرهنگی اشاره داشت بیان کرد: اگر مهمانان ما که نزدیک به ۲۰۰ نفر از کشورهای مختلف هستند به ایران  بیایند، گام بزرگی در خروج ایران از انزوای فرهنگی خواهد بود تحریم‌های فرهنگی و جشنواره‌ای ایران جدی است، خیلی‌ها دوست ندارند پای فیلم‌های خارجی به ایران باز شود و یا فیلم‌های مجوزدار ایرانی به جشنواره‌های خارجی بروند. امیدوارم این موضوع حل شود.

حسینی درباره تمرکز روی سینمای ترکیه در این دوره از جشنواره اظهار کرد: ما در سال فرهنگی ایران و ترکیه به سر می‌بریم. بنابراین بخشی به نام مرور سینمای ترکیه را داریم و مهمانان ترکیه‌ای را بیشتر خواهیم داشت تا ادای دینی به این مفهوم داشته باشیم. برای ما همکاری سینمایی با ترکیه مهم است قراردادی سال‌ها پیش بین وزارت فرهنگ ما و ترکیه منعقد شد و دنبال تولیدات مشترک هستیم. جلسه خوبی با سفیر ترکیه در ایران داشتیم و درخواست‌های خودمان را مطرح کردیم و امیدوارم از مقامات بلندپایه ترکیه هم در جشنواره حضور داشته باشند و مذاکرات را در شیراز ادامه بدهیم.

وی  سپس درباره برگزاری جشنواره در شیراز عنوان کرد: وزارت فرهنگ سال‌هاست که از ما می‌خواهند تمرکززدایی کنیم چون ایران، تهران نیست، رویدادهای فرهنگی باید به جاهای دیگر منتقل شوند. این فرصت خوبی برای ما بود برای اینکه جشنواره را به جایی ببریم که زیرساخت فرهنگی داشته باشد. رویکرد شاعرانه جشنواره هم ما را بیشتر ترغیب می‌کرد که جشنواره را به جایی ببریم که نامش به شعر و ادب گره خورده است. نمی‌شد یک سال دیگر هم صبر کرد تا ببینیم سال دیگر چه می‌شود به هر حال هر سال اتفاقات خاص دارد، هر زمان که بشود کار خوبی انجام داد نباید تعلل کرد. برخی نواقص را ما احتمالا نادیده می‌گیریم. ما سعی می‌کنیم جشنواره خوب و آبرومندانه باشد اما به هر حال سال اول برگزاری در شیراز است و سعی می‌کنیم کمترین ایراد را داشته باشیم.

حسینی درباره معیار انتخاب فیلم‌ها توضیح داد: ما در سرزمینی زندگی می‌کنیم که در آن شعر فقط یک هنر نیست بلکه یک جهان‌بینی است. این حرف من نیست بلکه خیلی از ایران‌شناسان بزرگ هم به آن اشاره داشتند. شعر یک مولفه اساسی در فرهنگ و تمدن اساسی در هویت ماست. حضور آن در زیست فرهنگی و اجتماعی ما هست. شما هر کجا بروید در چهارراه‌ها به شما فال حافظ می‌دهند، شعر در ایران قرن ۲۱ هنوز حاضر است این موضوع در کمترین کشوری وجود دارد. شعر مزیت فرهنگی و تمدنی ماست بخشی از شاکله و هویت ماست پس می‌شود آن را به سایر پدیده‌ها و هنرها گره زد. بزرگترین دستاورد ما شعر است ما در جهان به همین شهره هستیم و خوشنامی ما در جهان به واسطه حافظ و سعدی است. حافظ هویت ماست و سر سفره ما قرار دارد. این بزرگترین دستاورد را می‌شود به مهمترین دستاورد فرهنگی یعنی سینما گره زد. رویکرد شاعرانه ارج نهادن یک شیوه دیدن است که به هویت ما نزدیک است. ما دوست داریم این نگاه را در سینما بیشتر مشاهده کنیم من می‌توانم مثال‌های زیادی در این حوزه بزنم مثل آثار مجیدی، سهراب شهید ثالث و بسیاری دیگر. این یک بازگشت به هویت و مزیت است که می‌تواند مزیت سینمای ما در جهان باشد. انتخاب آثار هم منطبق بر این رویکرد بوده است این فیلم‌ها خیلی فیلم‌های سرگرم‌کننده نیستند و باید کمی حوصله بیشتری برای تماشای آنها داشته باشید. ویژگی اساسی این سینما مکث، استعاره و ... است.

حسینی درباره تغییر زمان و مکان جشنواره و جایگاه جشنواره در فیاپف بیان کرد: ما الان عضو رسمی فیاپف هستیم. اگر به سایتش مراجعه کنید می‌بینید در آنجا اطلاعات ما هست، نمی‌دانم چرا در رسانه‌ها می‌گفتند جشنواره در فیاپف ثبت نشده این برای من بسیار عجیب بود. با یک مراجعه‌ ساده در فیاپف می‌شود دید که جشنواره در آنجا ثبت شده است. تاریخی که در مذاکرات قبلی پی گرفته شده بود نتیجه‌اش برگزاری جشنواره پنجم تا دوازدهم آذرماه بود و ما هم براساس همان قاعده پیش رفتیم. وقتی وارد لیگ جهانی می‌شوید باید قواعد آن را بپذیرید. جشنواره هر سال قرار است در همین زمان برگزار شود، مگر اینکه مذاکراتی با فیاپف صورت بگیرد که به نظر من جابه‌جایی زمان هم چیز خوبی نیست.

دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر درباره بخش «زیتون شکسته» که سال‌های پیش نامش «شاخه‌های زیتون» بود، گفت: جای دادن این بخش در جشنواره مبتنی بر یک وظیفه‌ ملی و انسانی است. فیلم‌هایی که به مقاومت، پاس‌داشت صلح، پایداری و... اختصاص دارد. ۸ فیلم در این بخش داریم نام این بخش هم بر اساس یک مشورتی در سازمان با پیشنهاد آقای دکتر فریدزاده انتخاب شد که دارای معنا هم هست. بهترین فیلم‌های ما احتمالا در همین بخش به نمایش درمی‌آیند که فقط یک فیلم از ایران است. بخش عکس هم به همین بخش گره خورده است که مرتبط با جنگ دوازده روزه و جنگ غزه است که در این بخش مهمانان و کارگاه‌های خوبی داریم.

دبیر جشنواره درباره برگزاری جشنواره در شیراز و انتقال آن از تهران به این شهر بیان کرد: اینکه بگوییم جشنواره شهرستانی شده خوب نیست. اغلب جشنواره‌های معتبر دنیا به نام شهرشان شناخته می‌شوند. اینکه جشنواره‌ای از تهران خارج شود و در شهر دیگری برگزار شود اصلا ایراد نیست. شیراز از تهران در جهان شناخته شده‌تر است. شیراز مکان خوبی برای جشنواره است. امیدوارم شرایط ما را درک کنید، زمان کم، شرایط خاص، دعوت از مهمانان بین‌المللی شرایط خود را  دارد. امیدوارم اگر این سعادت را داشتیم که در دوره‌های بعد باشیم بیشتر اطلاع‌رسانی کنیم.

کارکرد گردشگری میهمانان خارجی برای ارائه تصویر درست از ایران 

حسینی در پاسخ به پرسش پانا درباره حضور و شناخت مهمانان از فرهنگ ایرانی و مقابله با ایران هراسی گفت : در شیراز برنامه ریزی داریم بخشی از فیلم ها مانند «جشنواره جشنواره ها» در خارج از جشنواره به طور خاص در «مجموعه تارخ» دیده شود. برای عموم، نمایش هایی تدارک دیده شده است. بخشی از روز میهمانان خارجی به بازدید از اماکن تاریخی شیراز اختصاص دارد چون این ۲۰۰ میهمان، عادی نیستند و یک رسانه هستند و می توانند چهره شیراز و ایران را به تصویر بکشند که این ظرفیت است. 

وی در پاسخ به سوال دیگر پانا درباره حضور سینماگران شناخته شده در تیم اجرایی جشنواره گفت : حسن معجونی، ایرج طهماسب، علیرضا شجاع نوری، همایون اسعدیان، منوچهر شاهسواری کنار ما و مشاوران قابل و حرفه ای ما هستند که در جشنواره ها تجربه دارند و ترکیب اینها می تواند به برگزاری جشنواره کمک کند. دعوت هایی که انجام شده از چهره های شاخص سینمایی و هنرمندان. بسیاری از هنرمندان برای حضور در این رویداد اظهار تمایل داشتند و تیمی که انتخاب شده، شبانه روز کار کردند تا به این نقطه برسیم.

حسینی درباره بودجه جشنواره جهانی فیلم فجر و مشارکت استان فارس گفت: مشارکت استان فارس و شهر شیراز قابل تقدیر بوده است، بخش عمده ای از هزینه ها را متقبل شدند، همه چیز بر اساس تفاهم نامه است، بخش های دیگر را  هم که کمتر است سازمان سینمایی بر عهده دارد، می توانید خودتان جمع بزنید. جوایز، اسکان و پروازهای خارجی و پذیرایی بر عهده استانداری فارس است، تیزری که خواهید دید بر عهده سازمان سینمایی بوده، اکنون نمی توانم عددی را به شما بگویم.

دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر تصریح کرد: هنرمندان ویژگی های خاصی دارند و ما نمی توانیم برای آنان برنامه ریزی کنیم. وقتی هنرمندی به عنوان هیات داوری دعوت می شود باید قواعد ما را بپذیرد و در نشست شرکت کند. از همکاران بنیاد سینمایی فارابی، استانداری فارس، شهرداری فارس و شخص رئیس سازمان سینمایی برای برپایی این رویداد تقدیر می کنم و از دوستان موزه سینما نیز ممنونم که شرایط برگزاری این نشست را فراهم کردند.