توضیحات معاون وزیر خارجه درباره نخستین اجلاس «استانداران استان‌های ساحلی کشورهای حاشیه دریای خزر»:
غریب‌آبادی: مذاکره تنها بخشی از وظایف وزارت خارجه است/ ضرورت توجه ویژه به دیپلماسی اقتصادی
تهران (پانا) - معاون حقوقی و بین الملل وزارت خارجه با بیان اینکه در بحث همسایگان، نگاه ما معطوف به همان سیاست منطقه‌گرایی است، گفت: اجرای این سیاست را از منطقه خزر شروع کرده‌ایم. کشورهای ساحلی خزر ظرفیت‌های بسیار گسترده‌ای دارند و نکته مهم‌تر این است که ما روابط بسیار خوبی با چهار کشور ساحلی داریم.
نخستین اجلاس استانداران استان‌های ساحلی کشورهای حاشیه دریای خزر با شعار «خزر، پل دوستی و توسعه منطقه‌ای» صبح روز سه‌شنبه ۲۷ آبان با حضور مقام‌های عالی‌رتبه داخلی و خارجی در رشت آغاز شد.
این اجلاس دو روزه به ابتکار جمهوری اسلامی ایران و با هدف تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، افزایش تعاملات اقتصادی و هماهنگی در زمینه توسعه پایدار و حفاظت محیط‌زیست در بزرگترین پهنه آبی بسته جهان، میزبان هیأت‌هایی از ۹ منطقه خارجی و پنج استان ایرانی است.
ایران سیاست منطقه‌گرایی را از خزر شروع کرده است
کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین الملل وزارت خارجه شامگاه سه‌شنبه با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری با اشاره به اهمیت برگزاری این اجلاس گفت: همایشی در بهمن سال گذشته در سطح نخست‌وزیران برگزار شد و مقرر گردید نشست بعدی در رشت برگزار شود. برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای آن تدارک دیده شد و لابی‌ها و رایزنی‌هایی نیز با چهار کشور ساحلی صورت گرفت. موضوعاتی که در دستور کار قرار گرفت؛ باید توجه کنیم که منطقه‌گرایی یک بحث و توجه به کشورهای همسایه یک بحث دیگر است. اکنون در بحث همسایگان، نگاه ما معطوف به همان سیاست منطقه‌گرایی است؛ از منطقه خزر شروع کرده‌ایم. کشورهای ساحلی خزر ظرفیت‌های بسیار گسترده‌ای دارند و نکته مهم‌تر این است که ما روابط بسیار خوبی با چهار کشور ساحلی داریم. البته این به معنای بی‌توجهی به سایر کشورهای آسیای مرکزی یا قفقاز نیست. ما با دیگر کشورهای این منطقه نیز همکاری فعال داریم.
ظرفیت‌های متنوعی در حوزه خزر نهفته است
وی ادامه داد: اتحادیه اقتصادی اوراسیا که مطرح است، دایره کشورهای بیشتری را در بر می‌گیرد و حتی برخی کشورهای خارج از این محدوده جغرافیایی را نیز شامل می‌شود. ما در آن چارچوب نیز فعال هستیم، عضو هستیم و از ظرفیت‌های منطقه‌ای آن استفاده می‌کنیم. با این حال، تمرکز فعلی بر حوزه خزر است؛ زیرا این حوزه ظرفیت‌های متنوعی در همکاری‌های محیط‌زیستی، گردشگری، حمل‌ونقل و لجستیک و همکاری‌های اقتصادی و تجاری دارد. بحث کریدور شمال–جنوب نیز که این روزها مطرح است، طبیعتاً سه کشور اصلی درگیر یعنی ایران، آذربایجان و روسیه که کشورهای ساحلی را در بر می‌گیرد و از اهمیت راهبردی برخوردار است. هدف اصلی این نشست آن است که بتوانیم نقشه راهی برای اتصال استان‌های‌مان به یکدیگر وصل کنیم و سپس مصوبات آن را پیگیری کنیم تا به مرحله اجرا برسد.
موفقیت دیپلماسی همسایگی در گرو پویایی دیپلماسی استانی است
معاون وزیر خارجه با اشاره به اینکه دبیرخانه‌ای در وزارت امور خارجه و در معاونت کنسولی، امور مجلس و ایرانیان خارج از کشور تشکیل شده است که آقای دکتر جلال‌زاده مسئولیت آن را بر عهده دارند، گفت: طبیعتاً این روند به همین دو یا سه نشست محدود نخواهد شد و امکان دارد نشست‌های بعدی در استان‌های مختلفی که دارای ظرفیت هستند، برگزار شود. نکته مهم در دیپلماسی استانی این است که ابتدا استان‌ها باید به ظرفیت‌های خود باور داشته باشند. اگر در داخل کشور یک قوه محرکه وجود نداشته باشد، دیپلماسی همسایگی و همکاری با کشورهای همسایه شکل نخواهد گرفت؛ بنابراین باید ابتدا ساختار متناظر آن را در داخل کشور ایجاد کنیم. به همین دلیل وزارت امور خارجه به این موضوع توجه کرده است.
سیاست خارجی فقط خلاصه به گفت‌وگو با چند کشور نیست
غریب آبادی با تاکید بر اینکه هدف ما انجام کار در داخل کشور نیست؛ افزود: هدف این است که ظرفیت‌های داخلی را شناسایی و آن‌ها را به ظرفیت‌ها و سازوکارهای خارج از کشور به‌ویژه کشورهای پیرامونی و همسایگان متصل کنیم تا در راستای منافع ملی از آن‌ها بهره‌برداری شود. سیاست خارجی فقط خلاصه به گفت‌وگو با چند کشور نیست. گفت‌وگو و مذاکره تنها بخشی از وظایف وزارت خارجه است. وزارت امور خارجه وظایف دیگری نیز دارد، از جمله مأموریت‌هایی در حوزه دیپلماسی اقتصادی. باور ما این است که برآیند فعالیت‌های وزارت امور خارجه باید تأمین منافع ملی باشد؛ تأمین منافع ملی نیز تنها به منافع سیاسی، دیپلماتیک یا امنیتی-دفاعی محدود نمی‌شود. بخش مهمی از آن، در جهانی که امروز به‌طور گسترده به هم پیوسته است، منافع اقتصادی و تجاری است که بسیار کلیدی محسوب می‌شود.
قوی‌ترین دیپلمات‌ها باید به‌عنوان سفیر در کشورهای همسایه اعزام شوند
معاون حقوقی وزیر خارجه خاطر نشان کرد: از این منظر، وزارت امور خارجه در حال بازنگری ساختارهای خود است تا از تمامی ظرفیت‌های داخلی، ظرفیت‌های استانی و ظرفیت سفارتخانه‌ها برای تحقق منافع ملی استفاده کند. یکی از ایده‌هایی که اکنون در وزارت خارجه در حال پیگیری است، تغییر رویکرد نسبت به سفارتخانه‌هاست. زمانی توجه ویژه به سفارتخانه‌های کشورهای اروپایی داده می‌شد و تلاش می‌شد سفرا و دیپلمات‌های قوی در آن کشورها اعزام شوند. اما امروز دیگر نیازی برای این رویکرد وجود ندارد. وزارت امور خارجه اکنون بر روی این ایده کار می‌کند که قوی‌ترین دیپلمات‌ها باید به‌عنوان سفیر در کشورهای همسایه اعزام شوند و این موضوع مورد توجه ویژه وزیر محترم امور خارجه نیز هست. در حال حاضر تلاش می‌کنیم ساختار و منابع انسانی سفارتخانه‌های خود را در کشورهای پیرامونی تقویت کنیم.
زهرا محمدپور
ارسال دیدگاه