دیپلماسی مردمی و واگذاری مسئولیت‌ها به مردم، مسیر تحقق توسعه پایدار کشور

 محمدباقر قالیباف، در آیین افتتاحیه دومین نشست دیپلماسی استانی در مشهد با بیان اینکه دیپلماسی مردمی و واگذاری مسئولیت‌ها به مردم و بخش خصوصی راهکار توسعه کشور است، اظهار کرد: در برنامه هفتم توسعه، تولید خدمات در بخش دولتی ممنوع شده و دولت باید به جای تولید، خریدار خدمات باشد. تولید خدمات، کار مردم، بخش خصوصی و تعاونی‌هاست، نه دولت؛ این رویکرد در برنامه هفتم گنجانده شده و مجلس با تمام توان از آن حمایت می‌کند.

وی با تأکید بر اهمیت تحول در سیاست‌های خارجی و دیپلماسی اقتصادی ایران، گفت: مرزها باید به کریدورهای روان و کم‌هزینه تجارت، گردشگری و تبادل فرهنگی تبدیل شوند. نگاه صرفاً امنیتی به مرزها باید جای خود را به یک نگاه توسعه‌محور و همکاری‌زا بدهد، چرا که امنیت پایدار از دل توسعه و همکاری‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به وجود می‌آید.

قالیباف با اشاره به اهمیت دیپلماسی استانی و نقش حیاتی آن در تقویت پیوندهای اقتصادی، فرهنگی و تمدنی با کشورهای همسایه و منطقه، تأکید کرد: روابط پایدار بر بستر اعتماد و اشتراک فرهنگی شکل می‌گیرد و ایران باید چهره‌ای مبتنی بر اخلاق، اعتماد و همکاری متقابل به کشورهای پیرامونی خود ارائه دهد. دیپلماسی استانی نباید تنها به حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی محدود باشد؛ تجربه نشان می‌دهد که همکاری‌های چندبعدی می‌تواند منجر به پیوندهای پایدار و مؤثر شود.

وی افزود: برای تحقق دیپلماسی کارآمد و استانی، پنج حوزه استراتژیک باید به طور هم‌افزا و در کنار هم در نظر گرفته شوند؛ سیاسی و دیپلماتیک، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، امنیتی و دفاعی، و محیط زیستی. ایران و کشورهای همسایه باید درک مشترکی از تهدیدات و چالش‌های منطقه‌ای مانند تروریسم، افراط‌گرایی، ناامنی قضائی و تغییرات اقلیمی داشته باشند.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: منطقه ما نباید عرصه‌ای برای رقابت و دامن زدن به چالش‌های جدید باشد. بلکه باید فرصت‌هایی برای هم‌افزایی و پیشرفت مشترک فراهم آورد. در مسیر گسترش دیپلماسی استانی، هر یک از ارکان حاکمیت و مردم باید نقش مکمل و مشخصی داشته باشند. سفارتخانه‌ها باید به مراکز هماهنگی و همکاری‌های استانی تبدیل شوند.

قالیباف در ادامه پیشنهاد ایجاد کارگروه‌های ویژه همکاری استانی و منطقه‌ای در هر سفارتخانه را مطرح کرد و گفت: این کارگروه‌ها باید به طور مستمر با استانداران، بخش خصوصی و فعالان اقتصادی در تماس باشند و گزارش‌های پیشرفت پروژه‌ها را ارائه دهند. علاوه بر این، نقش استانداران و مدیران استانی در سیاست خارجی باید فراتر از بعد سیاسی باشد و به ابزاری برای توسعه اقتصادی، فرهنگی و ارتقاء منزلت ملی تبدیل شود.

وی با تأکید بر ضرورت ایجاد هلدینگ‌های لجستیکی و مالی میان ایران و کشورهای همسایه برای تسهیل تجارت، بیمه و مبادلات مالی، گفت: این هلدینگ‌ها می‌توانند زنجیره تولید، تبادل کالا و پول را در بستر شفاف، سریع و امن ساماندهی و تقویت کنند.

قالیباف همچنین با اشاره به نقش نظارتی مجلس در دیپلماسی اقتصادی، افزود: مجلس باید به عنوان حلقه پیونددهنده‌ی میان دولت، قوه قضائیه و بخش خصوصی عمل کند تا تصمیمات اقتصادی به نتایج میدانی و عملی منجر شود. همزمان، مجلس باید بر نظارت و شفافیت در این حوزه‌ها تأکید کند، زیرا حکمرانی مولد بدون پاسخگویی پایدار نمی‌ماند.

رئیس مجلس تأکید کرد: ضروری است که شاخص‌هایی برای ارزیابی موفقیت دیپلماسی استانی تعیین شود. این شاخص‌ها می‌تواند شامل پروژه‌های مشترک آغاز شده، میزان فعال‌سازی ظرفیت‌های هر استان، و حجم تبادلات فرهنگی و اقتصادی باشد. مجلس همچنین باید با همکاری دولت، این شاخص‌ها را به طور منظم گزارش‌دهی و ارزیابی کند.

قالیباف بیان کرد: ما به شدت از برنامه دولت برای واگذاری اختیارات به استانداران حمایت می‌کنیم. اما باید این واگذاری‌ها در یک چارچوب مشخص و تحت نظارت دقیق انجام شود. واگذاری به معنای هرج و مرج نیست؛ هر میزان که اختیار به استانداران داده می‌شود، مسئولیت نیز به آن‌ها محول خواهد شد.

مشهد، می‌تواند نماد پیوند ایمان، عقلانیت و سیاست خارجی ایران باشد

قالیباف با تأکید بر ظرفیت‌های ویژه مشهد به عنوان شهری با جایگاه مذهبی و فرهنگی، گفت: مشهد به دلیل موقعیت خاص مذهبی و فرهنگی‌اش، فرصت منحصر به فردی برای گفت‌و‌گو و تعامل میان ملت‌های مسلمان و هم‌فرهنگ فراهم می‌آورد. جایی که ایمان، علم و توسعه می‌توانند در کنار یکدیگر معنا یابند. اگر ظرفیت‌های دینی، علمی، دانشگاهی و اقتصادی این شهر در چارچوب دیپلماسی استانی و مردمی به درستی مدیریت شود، مشهد نه تنها الگوی همکاری‌های منطقه‌ای شرق ایران خواهد شد، بلکه می‌تواند نماد پیوند دهنده‌ی میان ایمان، عقلانیت و سیاست خارجی ایران شود.

وی با تأکید بر نقش مشهد به عنوان قطب زیارتی، علمی و اقتصادی شرق کشور، اظهار داشت: طبق آمار رسمی، سالانه بیش از ۲۵ تا ۳۰ میلیون زائر داخلی و نزدیک به ۳ میلیون زائر غیر ایرانی از کشورهای مختلف اسلامی و منطقه به مشهد سفر می‌کنند. این حجم عظیم حضور، نیروی انسانی، سرمایه فرهنگی و اقتصادی بی‌بدیل است که می‌تواند مشهد را به گرانیگاه زیارت، دانش و همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای تبدیل کند.

قالیباف افزود: اقتصاد زیارت و گردشگری فرهنگی نه تنها در خود شهر مشهد، بلکه در شبکه‌ای از مقاصد تمدنی ایران باید فعال شود. زائران و مسافران غیر ایرانی مشهد می‌توانند پس از زیارت حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام، از مسیرهای طراحی‌شده و هم‌افزا به دیگر استان‌های تاریخی و گردشگری کشور همچون اصفهان، فارس، آذربایجان‌های شرقی و غربی، کردستان، هرمزگان و شمال کشور سفر کنند. این پیوند می‌تواند زنجیره‌ای از گردشگری فرهنگی و اقتصادی ایجاد کند که اثرات آن به سراسر کشور گسترش یابد.

قالیباف افزود: حکمرانی مولد و دیپلماسی کارآمد دو جزء از یک کل هستند. یکی در داخل قدرت و اعتماد می‌سازد و دیگری در خارج آن را به اعتبار و فرصت تبدیل می‌کند. درون و بیرون کشور نمی‌توانند دو منطقه جدا از هم باشند. همان عقلانیتی که در سیاست داخلی بر شفافیت و مردمی‌سازی تأکید دارد، باید در سیاست خارجی نیز جاری باشد.

وی ادامه داد: دیپلماسی استانی و مردمی می‌تواند توان ملی کشور را در داخل افزایش دهد و در عین حال جایگاه ایران را در نظام منطقه‌ای و جهانی تثبیت کند. ایران با ایمان و عقلانیت، نه تنها در مسیر توسعه بلکه در مسیر تمدن، پیش خواهد رفت.

رئیس مجلس با اشاره به افق پیشروی ایران در سال ۱۴۱۴، اظهار داشت: ما باید به این توجه داشته باشیم که ایران در افق ۱۴۱۴ باید سهم واقعی خود را در اقتصاد و فرهنگ منطقه بازیابد. در این مسیر، برنامه هفتم توسعه یک میثاق ملی میان دولت، مجلس و مردم است. برنامه‌ای مسئله‌محور و آینده‌نگر که می‌تواند دهه پیشرو را به دهه‌ی تحقق اهداف چشم‌انداز ۱۴۱۴ تبدیل کند. اگر این برنامه با نگاه مردمی و کارآمد اجرا شود، ایران ۱۴۱۴ نه یک شعار تبلیغاتی، بلکه تصویر واقعی از تاب‌آوری، پیشرفت و منزلت ملی خواهد بود.

قالیباف همچنین بر اهمیت اجرای دقیق و مردمی برنامه‌های توسعه تأکید کرد و گفت: اجرای دقیق و مردمی این برنامه در واقع نقشه‌ی ‌راه ایران برای حکمرانی مولد و دیپلماسی کارآمد است. این مسیر باید با یک برنامه‌ریزی ملی دقیق و در افقی بلند دیده شود تا ایران بتواند در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی منطقه، نقش برجسته‌تری ایفا کند.

وی افزود: با این رویکرد، دیپلماسی استانی و مردمی می‌تواند به محور اصلی توسعه و پیشرفت کشور تبدیل شود و در این مسیر، مشهد می‌تواند به یک مدل برای سایر استان‌ها و حتی کشورهای منطقه تبدیل گردد.

دیپلماسی مردمی و واگذاری مسئولیت‌ها به مردم و بخش خصوصی راهکار توسعه کشور است

رئیس مجلس شورای اسلامی، با تأکید بر لزوم واگذاری اختیارات و مسئولیت‌ها به مردم و بخش خصوصی، گفت: این واگذاری‌ها به معنای تمرکز در استانداری‌ها نیست، بلکه باید کارهای تصدی‌گری به مردم و بخش خصوصی واگذار شود. در این فرایند، مردم در مرزها و شهرهای کوچک نخستین کنشگران دیپلماسی هستند. هر بازار مرزی فعال، هر جشنواره فرهنگی و هر ارتباط انسانی بخشی از قدرت نرم ایران را می‌سازد. همان‌طور که امنیت ما مردمی است، دیپلماسی ما نیز باید مردمی باشد.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: دیپلماسی کارآمد یعنی پیوند میان دولت و ملت در عرصه سیاست خارجی. سیاست خارجی مؤثر از بالا به پایین صادر نمی‌شود بلکه از متن جامعه به جهان جریان می‌یابد. ما می‌خواهیم هر ایرانی، چه در داخل و چه در خارج از کشور، خود را شریک در اعتبار و قدرت ملی ایران بداند.

قالیباف همچنین به جایگاه ویژه استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی در دیپلماسی استانی اشاره کرد و افزود: سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی به عنوان یکی از پهنه‌های راهبردی ایران، حلقه پیوند شرق و مرکز کشور هستند و می‌توانند به الگوی همکاری استانی و مرزی در شرق کشور تبدیل شوند. این استان‌ها به دلیل همجواری با افغانستان و ترکمنستان و نزدیکی به آسیای میانه، ظرفیت بالایی برای تبادلات شرقی ایران دارند.

رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان تصریح کرد: دیپلماسی استانی در ایران باید تبدیل به یک الگوی مؤثر در روابط بین‌المللی و داخلی شود. ما باید توانمندی‌ها و ظرفیت‌های هر استان را به جهان معرفی کرده و با ایجاد پل‌های ارتباطی میان مردم و دولت، به توسعه پایدار و همکاری‌های بین‌المللی برسیم.