معدن باید موتور محرک اقتصاد ملی شود

آیین گرامیداشت روز ملی صنعت، معدن و تجارت با حضور جمعی از فعالان بخش خصوصی، مدیران دستگاه‌های اجرایی و مسئولان استانی و کشوری به ویژه معاون معدنی وزارت صمت در سالن شهدای سلامت مشهد برگزار شد.

غلامرضا نازپرور با اشاره به ظرفیت‌های عظیم معدنی کشور گفت: ایران با وجود دارا بودن ۵۳ نوع ماده معدنی در خراسان رضوی و ذخایر عظیم ملی، هنوز نتوانسته جایگاه شایسته‌ای در اقتصاد جهانی به دست آورد و امروز معادن ما با نصف ظرفیت کار می‌کنند و شرایط تاب‌آوری به گسیختگی نزدیک است.

وی ادامه داد: امروز نه تنها یادآور تلاش‌های بی‌وقفه فعالان بخش معدن است بلکه فرصتی است برای بازنگری در جایگاه معدن در اقتصاد ملی و آینده توسعه کشور. اگر بخواهیم ایران را به جایگاهی شایسته در اقتصاد جهانی برسانیم باید معدن را نه فقط به عنوان منبعی برای استخراج بلکه به عنوان سرمایه‌ای برای توسعه پایدار ببینیم.

ظرفیت‌های عظیم معدنی و فرصت‌های مغفول

نازپرور تصریح کرد: ایران با وجود ذخایر عظیم معدنی تنها حدود یک درصد از منابع خود را استخراج می‌کند، در حالی که میانگین جهانی پنج درصد است. استان خراسان رضوی فقط قطب فرهنگی و زیارتی نیست بلکه در قلب یک ثروت معدنی ایستاده است. این استان ۵۳ نوع ماده معدنی از ۸۱ نوع شناخته‌شده در کشور را در خود جای داده است؛ از سنگ‌آهن، مس، طلا و کروم گرفته تا خاک‌های صنعتی، سنگ‌های ساختمانی و خاک‌های نادر.

وی افزود: موقعیت جغرافیایی ممتاز استان ایجاب می‌کند که سرمایه‌گذاری هدفمند، تعامل با کشورهای همسایه و توسعه صنایع پایین‌دستی در دستور کار قرار گیرد و معدن دیگر فعالیتی سنتی نیست بلکه صنعتی است دانش‌بنیان، فناورانه و بین‌المللی که از اکتشافات ژئوشیمی و ژئوفیزیکی گرفته تا استخراج مکانیزه و فرآوری پیشرفته نیازمند نگاه نو و تعامل میان بخش خصوصی و حاکمیت است.

جهان در مسیر اقتصاد سبز؛ ایران در نقطه تصمیم

رئیس خانه معدن خراسان رضوی اظهار کرد:امروز جهان به سرعت به سوی اقتصاد سبز، توسعه انرژی‌های نو و دیجیتالی شدن صنایع پیش می‌رود. در این میان مواد معدنی، به ویژه فلزات استراتژیک، محور اصلی زنجیره ارزش جهانی شده‌اند و ایران می‌تواند یکی از بازیگران اصلی این صحنه باشد به شرط آنکه حکمرانی نوین، تعامل سازنده و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی محقق شود.

به گفته وی: کشورهایی که به ایران می‌نگرند تنها به ذخایر معدنی توجه ندارند؛ آن‌ها به منابع انسانی متخصص، پیشینه زمین‌شناسی کم‌نظیر، تنوع اقلیمی و موقعیت ایران در اتصال شرق و غرب نیز چشم دارند اما در حالی که کشورهای همسایه با جسارت و برنامه‌ریزی منابع معدنی خود را به ثروت ملی تبدیل کرده‌اند، ایران هنوز جایگاه شایسته‌ای در رقابت منطقه‌ای به دست نیاورده است.

مشکلات ساختاری و موانع پیش‌رو

نازپرور با بیان اینکه وقت اصلاح سیاست‌ها و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین فرارسیده است گفت: معادن ایران در جنگ دوازده‌روزه هم نماد مقاومت بودند و هم قربانی بی‌ثباتی. چرخ تولید در بسیاری از معادن متوقف شد، فضای سرمایه‌گذاری آسیب دید، زیرساخت‌های پشتیبان لطمه خورد و اعتماد عمومی نیز کاهش یافت. برای آینده باید بر تقویت تاب‌آوری زیرساختی، تنوع بازارهای صادراتی و ایجاد امنیت روانی برای سرمایه‌گذاران تمرکز کنیم.

وی خاطرنشان کرد: با وجود تحریم‌های ناجوانمردانه، ناترازی انرژی، سهمیه سوخت سال ۱۴۰۱، ماشین‌آلات فرسوده با میانگین ۲۰ سال عمر، تعارض بین قوانین و بخشنامه‌ها، حقوق دولتی غیرمنصفانه به‌ویژه برای معادن کوچک‌مقیاس، جرایم دیرکرد دو برابر تسهیلات بانکی و حذف معافیت‌های مالیاتی، نه تنها امکان رشد ۱۳ درصدی وجود ندارد بلکه اکثر معادن و صنایع معدنی ما با نصف ظرفیت فعالیت می‌کنند و شرایط تاب‌آوری به گسیختگی نزدیک است.

تمرکززدایی؛ راه‌حل فوری

رئیس خانه معدن خراسان رضوی راه برون‌رفت از بحران را تمرکززدایی دانست و گفت: شکستن تمرکز قدرت در تهران و تفویض اختیارات شورای عالی معادن به شورای معادن استان‌های معدنی و برابر با اعضای متناظر در استان‌ها، تنها راه تسریع در حل مشکلات است.

وی در پایان تصریح کرد: خانه معدن با شعار معدن؛ پیشران تولید، تعهد به آینده بر این باور است که مسیر پیشرفت معدنی ایران از دل تعامل، فناوری و مردم‌محوری می‌گذرد و اکنون زمان آن است که معدن به موتور محرک اقتصاد ملی تبدیل شود