جایگاه جانبازان و ایثارگران درجامعه؛ضرورت توجه ملی به مشکلات این قشر
کرج(پانا)-جانبازان و ایثارگران،نماد ایثار و ازخودگذشتگی در جامعه هستند.آنان با نثار جان،سلامتی و آسایش خود،امنیت و استقلال امروز کشور را رقم زدند بنابراین توجه ملی به مشکلات این قشر ضرورت بالایی دارد.
این قشر ارزشمند،نه تنها در دوران دفاع مقدس بلکه پس از آن نیز همچنان با تبعات و آسیب‌های ناشی از جنگ دست به گریبان‌اند.طبیعی است که انتظار رود در جامعه‌ای که مدیون رشادت‌های آنان است،امکانات رفاهی،درمانی و اجتماعی در شأن و منزلت آنان فراهم شود.
با وجود آنکه در قوانین کشور جایگاه ویژه‌ای برای این عزیزان تعریف شده،اما واقعیت میدانی نشان می‌دهد که مشکلات بسیاری در مسیر زندگی روزمره آنان وجود دارد.در ادامه به بررسی این مشکلات در ابعاد درمانی،معیشتی،اجتماعی و روانی پرداخته می‌شود.
یکی از اصلی‌ترین نیازهای جانبازان،دسترسی به خدمات درمانی مناسب و پایدار است.بسیاری از جانبازان دچار آسیب‌های جسمی شدید از جمله قطع عضو،آسیب‌های نخاعی، سوختگی، یا عوارض ناشی از سلاح‌های شیمیایی هستند.این افراد به مراقبت‌های دائمی و خدمات تخصصی پزشکی نیاز دارند.
اما متأسفانه،مراکز درمانی ویژه جانبازان محدود و عمدتاً در کلان‌شهرها متمرکز است.جانبازانی که در شهرهای کوچک یا مناطق روستایی زندگی می‌کنند،برای دسترسی به درمان باید مسافت‌های طولانی طی کنند که این امر نه تنها هزینه‌بر بلکه از نظر جسمی بسیار طاقت‌فرساست.
از سوی دیگر،مشکلات بیمه‌ای همچنان یکی از چالش‌های اصلی است.هرچند بنیاد شهید و امور ایثارگران متولی تأمین بیمه درمانی جانبازان است،اما فرآیند اداری طولانی،تأخیر در پرداخت هزینه‌ها و پوشش ناکافی بیمه‌ای باعث گلایه بسیاری از آنان شده است.برخی داروها و تجهیزات پزشکی که برای جانبازان شیمیایی و قطع‌عضو ضروری است، یا در فهرست بیمه قرار ندارد یا در بازار به‌سختی یافت می‌شود.
کمبود امکانات توانبخشی و روان‌درمانی نیز مشکل دیگری است.جانبازانی که با آسیب‌های حرکتی مواجه‌اند به خدمات فیزیوتراپی و کاردرمانی مستمر نیاز دارند،اما مراکز تخصصی اندک است و هزینه‌ها اغلب فراتر از توان مالی آنان است. همچنین بسیاری از جانبازان به دلیل فشارهای روحی ناشی از جنگ،نیازمند مشاوره‌های روان‌درمانی هستند؛اما خدمات تخصصی روان‌شناسی برای این قشر در دسترس و نظام‌مند نیست.
وضعیت جانبازان شیمیایی حتی بحرانی‌تر است.آنان غالباً با مشکلات مزمن ریوی،چشمی و پوستی مواجه‌اند و نیازمند داروها و تجهیزات وارداتی هستند.با این حال،تأمین داروهای خاص و دستگاه‌های تنفسی مانند اکسیژن‌ساز یا ماسک‌های استاندارد با مشکلات جدی همراه است.بسیاری از این جانبازان سال‌هاست که در صف دریافت داروهای کمیاب قرار دارند.
در کنار مشکلات درمانی،شرایط معیشتی جانبازان نیز بحرانی است.مستمری و حقوقی که به جانبازان و خانواده‌های آنان پرداخت می‌شود،تناسبی با نرخ تورم و هزینه‌های واقعی زندگی ندارد.افزایش روزافزون قیمت کالاهای اساسی،اجاره‌بها و هزینه‌های درمان باعث شده است که بسیاری از خانواده‌های ایثارگران در تأمین نیازهای ابتدایی زندگی دچار مشکل شوند.
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های خانواده‌های جانبازان،اشتغال فرزندان آنان است.اگرچه طبق قوانین موجود،سهمیه‌هایی برای استخدام فرزندان ایثارگران در نظر گرفته شده است،اما در عمل اجرای ناقص قوانین،بروکراسی اداری و مقاومت برخی دستگاه‌ها مانع تحقق این حقوق شده است.بسیاری از فرزندان جانبازان باوجود داشتن تحصیلات دانشگاهی و مهارت کافی،همچنان بیکار هستند یا در مشاغل غیررسمی فعالیت می‌کنند.
مسکن نیز یکی دیگر از مشکلات جدی است.طرح‌های حمایتی بنیاد شهید در حوزه تأمین مسکن یا اعطای وام،پاسخگوی نیاز روزافزون این خانواده‌ها نیست.با توجه به رشد سرسام‌آور قیمت مسکن،بسیاری از ایثارگران و خانواده‌هایشان توان خرید خانه را ندارند و ناچار به اجاره‌نشینی در شرایط سخت هستند.فرآیند دریافت وام‌های مسکن نیز به دلیل پیچیدگی‌های اداری و محدودیت منابع بانکی،بسیار طولانی و فرساینده است.
در مناطق محروم،وضعیت ایثارگران به مراتب دشوارتر است.این قشر در چنین مناطقی با نبود امکانات رفاهی،گرانی کالاهای اساسی و کمبود فرصت‌های شغلی دست و پنجه نرم می‌کنند.در نتیجه، مشکلات معیشتی آنان در مقایسه با دیگر نقاط کشور شدیدتر است.
جانبازان علاوه‌بر مشکلات جسمی و مالی،با مسائل اجتماعی و روحی نیز مواجه‌اند.بسیاری از اماکن عمومی،معابر و وسایل حمل‌ونقل عمومی برای استفاده افراد دارای محدودیت جسمی مناسب‌سازی نشده است.این موضوع باعث شده جانبازان در حضور فعال در جامعه با موانع جدی روبه‌رو باشند.
از سوی دیگر، بسیاری از جانبازان به دلیل مشکلات جسمی و اقتصادی، دچار انزوا و احساس تنهایی می‌شوند.این مسئله در برخی موارد به افسردگی،اضطراب و حتی مشکلات خانوادگی منجر می‌شود.خانواده‌های جانبازان نیز که در طول سال‌ها بار مسئولیت نگهداری و حمایت از آنان را به دوش می‌کشند،با فشارهای روحی و فرسودگی مواجه‌اند.
در حوزه فرهنگی و اجتماعی،کمبود برنامه‌های هدفمند برای تقویت روحیه ایثارگری و افزایش نشاط اجتماعی جانبازان محسوس است.اگرچه مراسم‌ها و یادواره‌های مختلفی برگزار می‌شود،اما برنامه‌هایی که به‌طور مستمر به بهبود کیفیت زندگی آنان کمک کند، اندک است.
برای بهبود وضعیت درمانی جانبازان، لازم است شبکه‌ای گسترده از مراکز درمانی تخصصی در سراسر کشور ایجاد شود تا دسترسی آنان به خدمات پزشکی تسهیل گردد.همچنین باید تمامی داروها و تجهیزات مورد نیاز آنان تحت پوشش کامل بیمه قرار گیرد و روند پرداخت هزینه‌ها تسهیل شود.
در حوزه معیشتی،بازنگری در حقوق و مستمری جانبازان متناسب با تورم و هزینه‌های واقعی زندگی امری ضروری است. علاوه‌برآن،تسهیل در اعطای وام‌های کم‌بهره مسکن و ارائه طرح‌های ویژه برای تأمین مسکن جانبازان و خانواده‌های آنان باید در دستور کار قرار گیرد.
در بخش اشتغال،اجرای واقعی سهمیه‌های استخدامی و نظارت برعملکرد دستگاه‌ها ضروری است.ایجاد صندوق‌های حمایتی برای کارآفرینی فرزندان ایثارگران نیز می‌تواند به بهبود وضعیت اشتغال کمک کند.
در زمینه اجتماعی و فرهنگی، توسعه خدمات روان‌درمانی،برگزاری دوره‌های مشاوره خانوادگی و طراحی برنامه‌های فرهنگی و تفریحی مستمر می‌تواند به افزایش نشاط و کاهش انزوای جانبازان کمک کند.همچنین مناسب‌سازی کامل شهرها برای استفاده جانبازان و معلولان باید در اولویت مدیریت شهری قرار گیرد.
جانبازان و ایثارگران ستون‌های اصلی امنیت و استقلال کشور هستند.مشکلاتی که آنان امروز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند،تنها دغدغه شخصی یا خانوادگی نیست،بلکه مسئولیتی ملی و اجتماعی است.هرچند قوانین حمایتی بسیاری تصویب شده،اما ضعف در اجرا،ناکافی بودن منابع و عدم توجه به نیازهای واقعی آنان موجب شده است بسیاری همچنان درگیر مشکلات باشند.
توجه به کرامت انسانی جانبازان و ایثارگران،نه تنها یک وظیفه اخلاقی و دینی بلکه یک ضرورت اجتماعی است.بی‌تردید،هر اندازه در رفع مشکلات این قشر کوشیده شود،انسجام اجتماعی و اعتماد عمومی نیز تقویت خواهد شد.از این رو،دولت، مجلس و نهادهای مدنی باید با عزمی جدی،در جهت بهبود وضعیت درمانی، معیشتی و اجتماعی ایثارگران گام‌های عملی و مؤثر بردارند.
ارسال دیدگاه