تشریح دلایل افزایش قیمت برنج و شایعات احتکار آن

محمد مختاریان در نشستی با تشریح وضعیت تولید و بازار برنج در سه سال اخیر، اظهار کرد: از سه سال قبل یعنی در سال ۱۴۰۰ ، با توجه به تغییر ارز ۴۲۰۰ تومانی و تبدیل آن به ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی، آمار و ارقامی از میزان موجودی و مصرف برنج کشور به ستاد تنظیم بازار ارایه شد تا ممنوعیت واردات برنج در سال ۱۴۰۰ برداشته شود.مطابق قانون انتزاع صدور مجوزهای واردات  بر عهده ‌وزارت جهادکشاورزی است. اما این مصوبه اجرا نشد و این عدم واردات ،خلاف مصوبه ستاد تنظیم بازار بود. درست در همان مقطع زمانی، رییس اتحادیه برنجکران مازندران نیز هشدار داد که میزان برنج تولیدی در آن سال بسیار کمتر خواهد بود و با همین دلایل و عوامل،  قیمت برنج در بهمن ۱۴۰۰ افزایش یافت و از نرخ ۱۰۰ هزار تومان عبور کرد.

وی با بیان اینکه سال ۱۴۰۱ ممنوعیت واردات برنج برداشته شد و ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تن برنج وارد شد، تصریح کرد:  در آن سال میزان تولید نیز افزایش یافت و به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب، یکی از بهترین سال‌های برداشت رقم خورد به گونه‌ای که در اردیبهشت ۱۴۰۲ بازار با مازاد قابل توجه همراه شد. استاندار مازندران نشستی با برخی اعضای انجمن برنج به دلیل در پیش‌ رو بودن فصل برداشت برنج درخواست کرد تا نسبت به خرید برنج کشاورزان اقدام شود و انجمن و مجموعه ما به دلیل را اختیار داشتن فروشگاه‌ های زنجیره ای فراخوان داد تا کشاورزان برنج خود را تحویل و روز بعد بهای آن را دریافت کنند.

مختاریان بیان کرد:‌این روند به استان‌های دیگر هم کشیده شد و مراکز خرید برنج در استان گیلان نیز در نظر گرفته شد.

وی با بیان اینکه برنج قابلیت نگهداری بالا ندارد و به همین دلیل برنج‌های خریداری شده از کشاورزان باید در محیط‌های سم‌پاشی شده و مناسب نگهداری و انبار دپو شوند، گفت:در سطح شهر برای فروش بیلیبوردهایی نصب و اعلام شد که برنج ارزان تر از سال گذشته شد.۱۴۰۲ به همین منوال سپری شد  و در انتهای سال شرایط کمی عادی شد اما فضایی به شدت علیه واردات ایجاد شده بود چون بازار با مازاد برنج همراه بود.

رئیس انجمن تأمین کنندگان و واردکنندگان برنج  بیان کرد:‌در ۱۴۰۳ هم تخلیه برنج سال‌های قبل انجام شد و در خرداد ۱۴۰۳ واردات اندکی وجود داشت.با بحران‌های سیاسی در یمن ، میانگین ۱ ماهه‌ مانده کانتینرها در دریا افزایش یافت به همین دلیل در جلسه ستاد تنظیم بازار صحبت و احتمال بروز بحران قیمتی در برنج هشدار داده شده و در ۱۴۰۳ مجددا مجوز واردات برنج اخذ شد اما با تغییر دولت و استقرار دولت جدید مجددا ممنوعیت واردات برنج اعمال شد.البته مقرر شده بود که بارهایی که وارد شده بود در دوران ممنوعیت ترخیص شود.

وی با بیان اینکه در دوران ممنوعیت دوباره نامه‌هایی ارسال شد ، گفت: قیمت برنج خارجی دو برابر افزایش یافته بود.با وجود این شرایط قیمت برنج ایرانی مناسب بود و مصرف عمده بازار به سمت برنج ایرانی رفت. اما ارز واردکنندگان تا یک سال داده نشده بود و قیمت برنج ایرانی نیز به تدریج به سمت صعودی رفت.

مختاریان ادامه داد: اتفاق دیگر در بازار برنج، اعلام آمار مصرف ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تنی بود تا واردات محدود یا ممنوع شود و این در حالی بود که سطح کشت افزایش نیافته بود.چند ماه بعد آمارهای دیگری در حدود ۲ میلیون و ۴۵۰ هزارتن نیز اعلام شد.امسال نیز میزان مصرف در محدوده ۲ میلیون و۶۰۰ هزارتن اعلام شده است اعلام آمارهای غیرواقعی از تولید برنج از جمله دلایلی بوده است که منجر به وضعیت کنونی برنج و رشد قیمتی آن شده است.

وی با بیان اینکه وقتی آمار تولید یک میلیون تن اضافه اعلام شود بازار با کمبود مواجه می‌شود، عنوان کرد: امسال برنج کهنه اضافی در بازار وجود ندارد و تمام تولیدات سال قبل نیز مصرف شده است.

وی با اشاره به مباحث مربوط به احتکار برنج و اتهاماتی که به برخی شرکت‌های خریدار برنج وارد شده است، عنوان کرد: احتکار نیاز به انگیزه اقتصادی دارد الان مطرح شده که شرکتها برنجی که ۸۰ هزارتومان خریداری کردند را با قیمت‌های بالا به بازار ارائه می‌دهند اما همه شرکتهای بزرگ زیر ۵ درصد سهم بازار را در اختیار دارند و به طور مثال مجموعه طبیعت حدود ۸ دهم درصد سهم بازار را در اختیار دارد وسال گذشته کل خرید و فروش ما ۲۳ هزارتن بوده است.از ابتدای فروردین ۱۴۰۳ حدود ۲۳ هزارتن برنج خریداری و به فروش رسیده است.در نامه به رئیس قوه قضائیه نیز این آمارها رااعلام کرده‌ ایم اما اعلام شده شرکتی عمده بار بازار را خریده و حالا گران می‌فروشد.در حالی که اینگونه نیست و حاشیه سود ما حدود ۴ درصد بوده است.

مختاریان بیان کرد: عملکرد مجموعه ما در جنگ به گونه‌ای بود که رکورد برنج توسط شرکت ما زده شده و تنها برندی بودیم که به فروشگاه‌ های زنجیره ای بار ارائه دادیم.باری که در دوره جنگ فروخته شد با سود بسیار کمتر به فروشگاه زنجیره ای داده شد.۲۳ بهمن ۱۴۰۳ پرونده ای علیه ما تشکیل شد مبنی براینکه ۱۵۰۰ تن احتکار برنج صورت گرفته که لایحه مبسوطی برای آن ارائه دادیم.دادگاه می‌گوید که چرا ثبت ورود و خروج انجام نشده است.این در حالی است که هیچ بحثی برای احتکار وجود نداشته ۵۰۰ تن برنج مربوط به ما در مناقصه سپاه برنده شده است. تن۶۰۰ نیز مناقصه اتکا و ۳۰۰ تن نیز برای دیلی مارکت‌ و افق کوروش تعهد ارائه بار داشتیم.استدلال‌های ما ارائه شد و در نهایت تبرئه شدیم.

رئیس انجمن تأمین کنندگان و واردکنندگان برنج  با بیان اینکه طرح این اتهامات به طور قطع پشت پروده‌هایی دارد، گفت:‌مشخصا از نظر ما گروه مدلل این فضا را علیه ما شکل داده است.برخی برای آنکه مباحث مربوط به واردات نهاده‌های دامی به کنار برود و عمده ارزی که در اختیار آن‌ها است به کالاهای اساسی دیگر نیز تسری یابد این شایعات را در مورد ما مطرح کرده‌اند و این در حالی است که سهم ما از برنج وارداتی در گذشته ۲۴ و اکنون ۱۳ درصد است.

مختاریان اظهارداشت: در حال حاضر سهم شرکت های تامین کننده و واردکننده برنج از بازار ۵ درصد و سهم بزرگترین شرکت ۸ دهم درصد است بنابراین سهم زیادی از بازار ندارند که بخواهند برای سود بیشتر برنج را احتکار یا پیش خرید کنند زیرا برنج محصولی است که قیمتش در طول سال ممکن است دچار تغییراتی شود.

وی گفت: ۹۵درصد برنج داخلی از طریق کشاورزان یا شالیکوبی ها به فروش می رسد در واقع سهم بزرگترین شرکت تامین کننده و واردکننده برنج از بازار در سال ۳۰۰ هزارتن است و سود این شرکت از بازار ۴ درصد است تا سهم بیشتری از بازار داشته باشد.

مختاریان تاکید کرد:‌ برخی واردکنندگان که طی سالهای اخیر موفقیت چندانی در تامین کالاهای اساسی همچون نهاده های دامی با قیمت های مناسب نداشته اند امروز به دنبال ورود به واردات برنج و بازار این محصول هستند بنابراین باعث بهم ریختگی بازار و اتهام به شرکت های تامین کننده برنج شده اند.