فعالیت ۱۲۰۰ مددکار اجتماعی در نظام سلامت/حمایت از ۴۵۹۰ کودک در پروژه مداخلات اجتماعی

سید محمدحسین جوادی در کارگاه آموزشی چهارروزه «همکاری بین‌بخشی در حمایت از کودکان در نظام سلامت» که با همکاری یونیسف در بیمارستان قلب شهید رجایی برگزار شد، اظهار کرد: هدف ما ایجاد دسترسی عادلانه برای گروه‌های آسیب‌پذیر به خدمات سلامت چه در زمان حضور در مراکز درمانی و چه هنگام ترخیص ایمن است.

وی ادامه داد: براساس سیستم اطلاعات بیمارستان، تاکنون ۹۹ گروه آسیب‌پذیر شناسایی شده‌اند که کودکان بخش قابل توجهی از آنها را تشکیل می‌دهند. برای این گروه‌ها پروتکل‌ها، استانداردها و راهنماهای بالینی گوناگونی تدوین شده و مددکاران اجتماعی براساس همین دستورالعمل‌ها در مراکز درمانی خدمت‌رسانی می‌کنند.

جوادی با تأکید بر اهمیت مراقبت صحیح در دوره کودکی توضیح داد: مراقبت نادرست در این دوران می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های غیرواگیر نظیر سکته، دیابت، بیماری‌های قلبی، مصرف مواد، چاقی، فشار خون و سردردهای میگرنی باشد.

رئیس اداره مددکاری اجتماعی معاونت درمان وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: بیماری‌های مختلف علاوه بر پیامدهای جسمی و روحی، ممکن است هزینه‌های مادام‌العمر ایجاد کنند. سوءاستفاده در دوره کودکی نیز سبب می‌شود فرد در میانسالی و سالمندی نیاز بیشتری به خدمات حمایتی و درمانی داشته باشد. به همین دلیل مداخله زودهنگام اهمیت فراوانی دارد؛ چراکه هر یک دلار سرمایه‌گذاری در کودکان، هفت دلار بازدهی ایجاد می‌کند.

وی با اشاره به پروژه مداخلات اجتماعی نظام سلامت در حمایت از کودکان (پروژه مانک) افزود: تصویب قانون حمایت از کودکان و آیین‌نامه اجرایی آن در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰، که در آن ۳۶ بار از واژه مددکاری اجتماعی نام برده شده و نشان از اهمیت موضوع سلامت کودکان برای قانونگذار است، این پروژه با هدف تقویت همکاری بین‌بخشی و ارتقای مداخلات اجتماعی آغاز شد.

جوادی یادآور شد: نخستین اقدام در چارچوب این پروژه، تدوین پروتکل مداخلات مددکاری اجتماعی در حیطه کودک‌آزاری در مراکز درمانی بود که با همکاری دکتر عرشی، سازمان بهزیستی، معاونت بهداشت و معاونت پرستاری طی دو سال تهیه و سپس با امضای معاون درمان وزارت بهداشت ابلاغ شد.

وی افزود: پروژه مانک شامل چند بخش اصلی است. در ابتدا تولید محتوا و تدوین راهنماها انجام شد. سپس مرحله ظرفیت‌سازی و شبکه‌سازی آغاز شد که با همکاری یونیسف، وزارت دادگستری و معاونت توسعه وزارت بهداشت پیش رفت. در این مرحله گروه‌های مختلف تخصصی تشکیل و پنج دوره آموزشی برگزار شد که طی آن بیش از ۳۰۰ مددکار اجتماعی آگاه تربیت شدند. این دوره‌ها ماهیت سوپروایزری داشت و هر شرکت‌کننده حدود ۶۰۰ ساعت آموزش دریافت کرد. در ادامه، اقدامات اجرایی همزمان با اجرای قانون آغاز شد و مسئولان حوزه‌های مربوط متقاعد به اجرای آن شدند.

رئیس اداره مددکاری اجتماعی معاونت درمان وزارت بهداشت افزود: یکی از مهم‌ترین اقدامات این مرحله، تشکیل کارگروه حمایت از کودکان ذیل کمیته اخلاق بالینی در تمام بیمارستان‌ها بود. در مرحله نهایی نیز توسعه همکاری‌های درون‌بخشی و بین‌بخشی مورد توجه قرار گرفت و تمام ذی‌نفعان برای همسویی و گام برداشتن مشترک در این حوزه در کنار یکدیگر قرار گرفتند.

جوادی یادآور شد: در شش ماهه اول امسال، ۴۵۹۰ نفر از کودکان براساس پروتکل مداخلات مددکاری اجتماعی در بیمارستان‌ها شناسایی و از خدمات متنوع بهره‌مند شده‌اند. بیش از ۷۰ درصد موارد ارجاع به مددکاری در بخش راند وتریاژ توسط مددکاران اجتماعی شناسایی شده‌اند که نشان‌دهنده رویکرد فعال مددکاری اجتماعی در بیمارستان‌هاست.

به گفته وی، حدود ۱۰ درصد موارد کودک‌آزاری جنبه جسمی داشته و بخش عمده آن روانی و اجتماعی بوده است.

جوادی ادامه داد: مددکاران اجتماعی از رویکرد زیستی روانی اجتماعی استفاده می‌کنند و می‌کوشند شرایط محیطی کودک را به‌طور جامع ارزیابی کرده و براساس آن برنامه‌ریزی و مداخله انجام دهند.

وی تصریح کرد: توسعه همکاری بین‌بخشی ضرورتی جدی است. با وجود محدودیت‌های نیروی انسانی، نظام سلامت نیازمند ایجاد یک نظام یکپارچه حمایت اجتماعی است همچنین چالش‌های فرهنگی مرتبط با کودک‌آزاری، نیازمند مدیریت و مداخله هدفمند است.