جذب بیش از ۴ هزار معلول در دستگاه‌های اجرایی/۸ هزار فرصت شغلی در دولت چهاردهم برای جامعه هدف ایجاد شده است

به گزارش خبرنگار پانا، نشست خبری سیدجواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور، صبح امروز ۸ آذر ماه  در سالن جلسات  این سازمان برگزار شد.

سیدجواد حسینی در این نشست گفت:  فرا رسیدن روز و هفته جهانی افراد دارای معلولیت را که با نگاه فراگیرسازی جامعه و تلفیق اجتماعی افراد دارای معلولیت داریم، این هفته را با تجدید بیعت از مرقد جوار مرقد حضرت امام آغاز کردیم.  اصحاب رسانه، در اجتماعی‌سازی و در احقاق حقوق افراد دارای معلولیت واقعا  نقش بی‌بدیلی دارید. 

رئیس سازمان بهزیستی ادامه داد: در این نشست ما اعلام می‌کنیم که در راستای فراگیرسازی جامعه و همچنین تلفیق اجتماعی افراد دارای معلولیت از یک سو و تحقق قانون حمایت از معلولان و با مواد ۳۴ گانه آن از سوی دیگر و نیز رویکرد عدالت‌خواهانه ریاست جمهور با تاکید بر مشارکت‌جویی و محل‌محوری و همچنین اهداف سازمان بهزیستی، در این سازمان ۱۳ چرخش تحول‌آفرین و در واقع ۱۲ راهبرد مشارکتی را تهیه کردیم و در دست اجراست. 

وجود ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار فرد دارای معلولیت در ایران

وی افزود:   اگر از نظر وضعیت معلولیت بخواهیم یک مروری کنیم؛  در دنیا یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون فرد هستند که دارای نوعی از معلولیت‌اند و در ایران بر اساس آخرین برآوردهای ما ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر دارای معلولیت‌اند. در دنیا میزان معلولیت بالای ۱۵ درصد، نزدیک ۱۶ درصد است و در ایران  با توجه به این عددی که گفتم نزدیک به ۱۲ درصد؛ به تعبیری ۱۱.۸ درصد افراد دارای معلولیت هستند.

بیش‌ از یک میلیون معلول تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند

حسینی اظهار کرد: در دنیا ۴.۴ درصد معلولان زیر ۱۵ سال‌اند و ۳۳ درصد آن‌ها بالای ۶۵ سال هستند. در ایران یک میلیون و ۶۴۵ هزار و ۶۳۷ فرد دارای معلولیت تحت پوشش خدمات سازمان بهزیستی قرار دارند. بیشترین آن‌ها در سنین ۳۵ تا ۴۵ سال هستند که ۳۶۵,۹۱۸ نفر را شامل می‌شوند و ۲۴۲ هزار نفر نیز ۶۰ سال به بالا هستند. همچنین ۲۶ هزار نفر از افراد دارای معلولیت زیر چهار سال‌اند و ۲۱۴,۵۶۷ کودک دارای معلولیت داریم. این آمار مربوط به افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی است.

وی ادامه داد: اگر از نظر نوع معلولیت بخواهم اشاره‌ای کنم؛ در سطح دنیا ۱.۸ درصد، معلولان روان و رفتار را تشکیل می‌دهند؛ این‌ها شامل معلول ذهنی-شناختی، تکاملی-رشدی و روانی‌اند. ۴.۶ درصد از معلولان در واقع معلولان جسمی-حرکتی‌اند. ۱.۸ درصد معلول شنوایی داریم. ۳.۶ درصد معلولیت بینایی داریم و معلولیت صوت و گفتار هم ۰.۸ درصد یعنی کمتر از ۱ درصد این معلولیت‌ها را دارند.

در ایران ۴۰.۷ درصد معلولیت‌ها ژنتیکی هستند

حسینی تصریح کرد: در ایران ۴۰.۷ درصد معلولیت‌ها ژنتیکی هستند که ۴ میلیون و ۳۰۶ هزار نفر را دربرمی‌گیرد. همچنین ۵۹.۳ درصد معلولیت‌ها اکتسابی‌اند که شامل ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر می‌شود. از نظر شدت معلولیت، بیشترین تعداد افراد تحت پوشش ما معلولان شدید هستند که ۳۲۱,۴۰۰ نفر را تشکیل می‌دهند؛ پس از آن معلولان خفیف، سپس متوسط و در نهایت معلولان خیلی شدید قرار دارند که تعداد آن‌ها بیش از ۱۰۶ هزار نفر است.

وی افزود: در میان آن یک میلیون و ۶۴۵ هزار فرد تحت پوشش، از نظر جنسیت نیز بد نیست اشاره شود که در کشور، زنان ۱۱.۸ درصد از کل معلولان و مردان ۱.۲ درصد کمتر، یعنی ۱۱.۲ درصد را تشکیل می‌دهند. اما بین افراد تحت پوشش ما، تعداد مردان بیش از زنان است؛ بیش از یک میلیون مرد و بیش از ۶۲۰ هزار زن تحت پوشش قرار دارند.

رئیس سازمان بهزیستی کشور اظهار کرد: درخصوص تک‌معلولیتی و چندمعلولیتی؛  از کل معلولان کشور (نزدیک به ۱۲ درصد)، ۶ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر تک‌معلولیتی هستند، یعنی ۷.۵ درصد کل؛ و تنها ۴ درصد چندمعلولیتی‌اند. از میان افراد تحت پوشش سازمان، ۱,۲۵۵,۷۷۰ نفر تک‌معلولیتی و ۳۹۰,۵۶۰ نفر چندمعلولیتی هستند.

قانون حمایت از افراد دارای معلولیت

حسینی در ادامه به قانون حمایت از معلولان اشاره کرد و گفت: «قانون حمایت از افراد دارای معلولیت» در سال ۱۳۹۴ از سوی دولت به مجلس ارائه شد، مراحل تصویب را طی کرد و سرانجام در سال ۱۳۹۷ توسط دولت وقت ابلاغ شد. این قانون دارای ۳۴ ماده، ۲۹ تبصره و ۱۰ فصل است.

رشد ۸۱ درصدی اعتبارات قانون حمایت از معلولان

وی ادامه داد: اجرای این قانون مستلزم تخصیص اعتبارات کافی از سوی دولت است. در بودجه امسال اعتبارات قانون ۸۱ درصد رشد داشته است. برای مثال در سالی که دولت قبلی این قانون را در نظر داشت، ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده بود. در حال حاضر در سال ۱۴۰۴، این اعتبار به ۲۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان رسیده است؛ یعنی تقریباً هفت برابر شده است.

حسینی افزود: سال گذشته (۱۴۰۳) اعتبارات حدود ۱۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بود که فقط ۱۶ درصد نیاز قانون را پوشش می‌داد. امسال با اعتباری حدود ۲۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان این پوشش به ۲۲ درصد رسیده است. هرچند این افزایش رو به جلو است، اما از ۲۲ درصد تا پوشش کامل ۱۰۰ درصدی فاصله زیادی وجود دارد. 

وی تصریح کرد: در بررسی دقیق مواد قانون مشخص شد که ۲۸ ماده از ۳۴ ماده (۸۲ درصد) در مرحله اجرا هستند. از این ۲۸ ماده؛ ۶۱ درصد نسبتا کامل اجرا می‌شود. ۲۱ درصد ناقص اجرا می‌شوند و نیازمند اعتبار ویژه‌اند؛ عمدتا ماده ۲۷ (حقوق افراد دارای معلولیت شدید و بسیار شدید بر اساس حداقل دستمزد).

حسینی گفت: حدود ۱۸ درصد از مواد (۶ ماده) دارای ابهام قانونی‌اند و اجرای آن‌ها نیازمند شفاف‌سازی است. برای نمونه؛ قانون گفته اماکن ورزشی باید رایگان در اختیار افراد دارای معلولیت قرار گیرند، اما بسیاری از این اماکن به بخش غیردولتی واگذار شده و قانون درباره بخش غیردولتی سکوت کرده است. در مواد ۲۰ و ۲۱ گفته شده دستگاه‌ها برای موضوعات اعتراضی باید فیلم، کلیپ یا نمایش ارائه دهند، اما نحوه اجرا مشخص نیست.

وی ادامه داد: در ماده ۲۹ آمده سرشماری افراد دارای معلولیت توسط مرکز آمار ایران انجام شود، در حالی که سرشماری عمومی دیگر برگزار نمی‌شود و مسیر ثبت‌محور جایگزین شده است. این موضوع در جلسات اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس در حال پیگیری و رفع ابهام است. دو ماده دیگر از این بخش نیز نیازمند اعتبار خاص‌اند؛ مثل مناسب‌سازی اماکن دستگاه‌ها که در بودجه آن‌ها اعتباری برای این کار تعریف نشده یا کمک‌هزینه کارآموزی مراکز فنی‌وحرفه‌ای که اعتباری برایش مصوب نشده است.

رئیس سازمان بهزیستی کشور تاکید کرد: ما وظیفه داریم علاوه بر گزارش وضعیت، راهکارهای عملیاتی نیز ارائه کنیم. در همین راستا جلساتی در کمیسیون مربوطه برگزار شده و روز دوشنبه نیز جلسه‌ای با حضور دکتر عارف خواهیم داشت تا این مسیر ادامه پیدا کند. برای اجرای وظایف ۱۷۰گانه سازمان بهزیستی در چارچوب این قانون، نیازمند تحول اساسی در وضعیت موجود هستیم. همان‌طور که اشاره شد،  خدمات ما از نیازهای واقعی جامعه هدف عقب‌تر است؛ این مسئله نه فقط در ایران، بلکه در سطح جهان نیز قابل مشاهده است. حکمرانی خوب یعنی نزدیک کردن این دو بردار و کاهش فاصله میان نیاز و خدمت.

تعریف ۱۳ چرخش تحول آفرین در سازمان بهزیستی

وی افزود: به همین دلیل ۱۳ چرخش تحول‌آفرین تعریف کرده‌ایم که چرخش از سیاست‌های اعانه‌محور و مستمری‌پرداز صرف، به سمت توانمندسازی، فرصت‌آفرینی و استقلال‌محوری، چرخش از رویکرد مرکزگرا و موسسه‌محور به سمت خانواده‌محور، چرخش از سیاست‌های نابرابر و قطبی‌ساز به سمت عدالت‌محوری و فرصت برابر، چرخش از سیاست‌های متمرکز به رویکردهای مشارکتی و تمرکززدایی، چرخش از ساختار سازمانی بسته به سیاست‌های محله‌محور و اجتماع‌گرا، چرخش از رویکردهای انزوابرانگیز به سیاست‌های اجتماعی‌ساز، چرخش از سیاست‌های تفکیک‌گرایانه به سیاست‌های فراگیر و تلفیق‌ساز، چرخش از نگاه آسیب‌شناسانه به رویکرد رشدمدار و پیشگیرانه، چرخش از توانبخشی مرسوم به توانبخشی‌های معنوی، هنری و ورزشی، چرخش از تصمیم‌گیری‌های هیجانی و محفلی به تصمیم‌گیری علم‌محور و دانش‌بنیان، چرخش از رویکردهای مخاطره‌آمیز سالمندی به سیاست‌های سالمندی سالم، چرخش از سیاست‌گذاری متکی به منابع محدود دولتی به سمت خلق فرصت‌های جدید و متنوع و چرخش از مدیریت اداری و سنتی به استفاده از فناوری‌های نوین و هوشمندسازی را شامل می‌شود. 

سیاست‌های اجتماعی‌محور و محله‌گرا

حسینی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین محورهای تحول، گسترش فعالیت‌های مشارکتی و اجتماع‌محور است، گفت:  ان‌شاءالله در ۱۲ و ۱۹ آذر در برنامه‌های رسمی و در حضور ریاست جمهور، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های سازمان در این حوزه توسط خود بهره‌مندان ارائه خواهد شد. برای تحقق این سیاست‌ها، ۱۲ رویکرد مشارکتی در قالب «نظام استقرار اکوسیستم مشارکت» طراحی کرده‌ایم.

وی افزود: نخستین محور آن مشارکت تشکل‌های مردمی در قالب «توسعه موضوعی» است؛ به این معنا که تشکل‌های مردمی ساماندهی شوند تا بر موضوعات نوپدید و جدید تمرکز کنند. توسعه جغرافیایی مطالعات ما نشان داد که تشکل‌های غیردولتی عمدتا در مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ متمرکز هستند و به شهرهای میانی، کوچک، بخش‌ها و روستاها اثر چندانی نمی‌رسانند. در حوزه توسعه قشری نیز مشاهده شد که بیشترین فعالان این تشکل‌ها از میان‌سالان هستند. هدف ما این است که دامنه فعالیت را به جوانان، پزشکان، مهندسان، صنعتگران و بازرگانان گسترش دهیم. به این نتیجه رسیدیم که هرچه این تشکل‌ها در قلمروهای موضوعی گوناگون شبکه‌سازی شوند، هم‌افزایی بیشتری ایجاد می‌شود و عملکرد آن‌ها قدرتمندتر خواهد بود.

حسینی تصریح کرد: برای ایجاد تحرک و تشویق، نیازمند برندسازی بودیم. به همین دلیل جشنواره‌های سالانه برندسازی را در دستور کار قرار دادیم تا افراد و گروه‌های فعال در کارهای سخاوتمندانه و نیکوکارانه تشکیلاتی تقدیر و تقویت شوند. همچنین پذیرفتیم که روند اخذ مجوز برای شکل‌گیری تشکل‌ها و انجام فعالیت‌های خیریه کند بوده است. به همین دلیل سرعت صدور مجوز را به عنوان سیاست ششم اصلاح کردیم و اکنون میزان صدور مجوز در موعد مقرر از ۳۶ درصد به ۹۸ درصد رسیده است.

نقشه جامعه مسئولیت اجتماعی کشور  طراحی می‌شود

وی ادامه داد: در حوزه مسئولیت اجتماعی (CSR)، نقشه جامعه مسئولیت اجتماعی کشور را به تفکیک استان‌ها در حال طراحی داریم که تاکنون چهار استان آن تکمیل شده و سایر استان‌ها نیز در حال طراحی هستند. موضوع مهم دیگر برای ما توانمندسازی تشکل‌ها و موسسات است. از آنجا که اکنون ۲۳ هزار مرکز، موسسه و تشکل در حوزه بهزیستی فعال هستند و امکان نظارت کامل با ۱۷ تا ۱۸ هزار کارمند وجود ندارد، تصمیم گرفتیم با شبکه‌سازی این تشکل‌ها، علاوه بر تقویت توانمندی و مشارکت، نظارت را نیز از دل خود شبکه‌ها ساماندهی کنیم. این سیاست هشتم ما است.

رئیس سازمان بهزیستی کشور اظهار کرد: استراتژی نهم، ایجاد رابطه نظام‌مند و پایدار میان تشکل‌های غیردولتی و بخش دولتی و عمومی است؛ بنابراین «نظام‌نامه تعامل و مشارکت بخش غیردولتی با دولت و بخش عمومی» تدوین شد. در سیاست دهم، توسعه شبکه داوطلب بسیار اهمیت دارد. اکنون ۱۲۰ هزار داوطلب متخصص در سازمان بهزیستی داریم که در قالب ۱۱ هزار گروه اجتماع‌محور و مدرسه‌محور فعالیت می‌کنند؛ اما شبکه داوطلب وجود نداشت. طراحی شبکه داوطلب با هدف نظم‌دهی، افزایش ضریب نفوذ فعالیت‌ها، توسعه شبکه‌سازی و گسترش تعداد داوطلبان انجام شده است. این شبکه اکنون در ۹ قلمرو فعال است و در چهار استان به‌صورت پایلوت اجرا می‌شود. با اجرای این سیاست، میزان مشارکت ۴۰ درصد افزایش یافته است.

وی گفت: سال گذشته نزدیک به ۶ هزار میلیارد تومان مشارکت مردمی و امسال تاکنون بیش از ۳ هزار میلیارد تومان مشارکت ثبت شده است. همچنین سال گذشته ۶ هزار جهیزیه و امسال با ادامه روند، تا پایان سال ۱۰ هزار جهیزیه به افراد دارای معلولیت اهدا خواهد شد.

اجرای سراسری «طرح سلام» 

حسینی به «طرح سلام» اشاره کرد و افزود: طرح «سلام» نیز با رویکرد اجتماع‌محور آغاز شده و هم‌اکنون در ۳۱ استان اجرا می‌شود. سه طرح ویژه این برنامه شامل؛ پاتوق سالمندی (مراکز مهر و گفت‌وگو)، غربالگری استعدادیابی نوجوانان و مهارت‌آموزی آنان، و طرح CBR شهری است که به آن ۲۰۰ پایگاه اضافه شده و قرار است ۶۰ درصد فعالیت آن افزایش پیدا کند. این طرح‌ها در مدارس اجرا می‌شوند و تابلوهای محلی یار و حساب «امید محله» نیز به آن‌ها کمک می‌کنند. همچنین غربالگری سلامت چشم سالمندان در این مراکز آغاز شده است.

وی ادامه داد: در کنار این اقدامات، ۱۱ هزار گروه، ۱۲۰ هزار داوطلب، ۲۵۰۰ مرکز مثبت زندگی، گروه‌های همیار سلامت اجتماعی و روانی (۲ هزار گروه با ۲۰ هزار داوطلب)، گروه‌های خرد مالی (۵۳۰۰ گروه با ۵۰ هزار عضو)، گروه‌های «محب» (۱۱۴۶ تیم فوریتی با ۴ هزار داوطلب)، CBR (تحت پوشش ۶۱۰ هزار معلول در ۴۷ هزار منطقه شهری و روستایی با ۱۴ هزار داوطلب محلی)، طرح «مانا» (با پوشش ۷۰ هزار نوجوان) و طرح «ختم» (با پوشش ۱۰۰ هزار دختر و مادر) فعال هستند و این مجموعه گسترده فعالیت‌های اجتماع‌محور را به پیش می‌برد.

حسینی تصریح کرد: در این هفته نیز ۴۴۵ مرکز و پروژه با ارزش ۱۱۱۰ میلیارد تومان افتتاح خواهد شد. از این تعداد، ۲۹ مرکز توانبخشی و ۱۵ پروژه توانبخشی مبتنی بر جامعه با ارزش ۴۴۵ میلیارد تومان، ۳۸۱ پروژه مسکن و اشتغال به ارزش ۶۴۶ میلیارد تومان و ۳۵ پروژه دیگر به ارزش ۳۴۱ میلیارد تومان کلنگ‌زنی خواهد شد. همچنین دومین مجوز برگزاری آزمون استخدام معلولان اخذ شده است و بیش از ۴۰۰۰ نفر بر اساس سهمیه ۳ درصد اشتغال جذب خواهند شد. آزمون اول نیز به همین میزان جذب نیرو داشته است.

وی ادامه داد: در دولت چهاردهم، ۸۷۶۴۰ فرصت شغلی برای جامعه هدف ایجاد شده که معادل ۱۴ درصد ظرفیت اشتغال‌پذیران است؛ در حالی که ابتدای دولت این عدد ۹ درصد بود. سامانه خدمات اشتغال طراحی شده و تاکنون یک میلیون و ۱۰۵ هزار پرونده در آن بارگذاری شده است. شبکه توان‌آفرینان شغلی برای پایداری اشتغال راه‌اندازی شده و اکنون حداقل ۱۰۰ هزار مددجو را پوشش می‌دهد. ۴۰ درصد پرداخت حق بیمه سهم کارفرمایی و خویش‌فرمایی افزایش یافته و ۵۳ هزار پرونده آماده‌سازی شغلی برای زنان سرپرست خانوار انجام شده است. صندوق حمایت از فرصت شغلی و صندوق خدمات مالی خرد معلولان نیز فعال شده و ۴ هزار نفر از آن بهره‌مند شده‌اند.

رئیس سازمان بهزیستی افزود: همچنین امسال ۳۵ ساختار پنل خورشیدی راه‌اندازی می‌شود که ۲۱ هزار معلول سهامدار خواهند شد. برای اولین بار نیز دو ردیف اعتباری «ارتقای کارایی» و «حق بیمه خویش‌فرمایی و کارپیمایی» برای مبتلایان اختلال طیف اوتیسم در بودجه لحاظ شده است.

ساخت ۵۰ هزار واحد مسکن برای معلولان در دستور کار

وی اظهار کرد: در حوزه مسکن، از ابتدای انقلاب تاکنون ۲۷ هزار واحد مسکن برای معلولان ساخته شده و اکنون ۵۰ هزار واحد در دست اقدام است. در طرح نهضت ملی مسکن ۴۲۳۵۸ پروژه تخصیص یافته که ۶۳ درصد آن‌ها وارد عملیات اجرایی شده‌اند؛ ۳ هزار واحد در مرحله صفربندی، ۳۷۰۰ واحد در آستانه اتمام و ۴ هزار واحد با پیشرفت بالای ۷۰ درصد در اولویت تکمیل قرار دارند. همچنین ۲۰ همت تسهیلات مسکن حمایتی در شورای عالی مسکن و شش همت از صندوق ملی مسکن برای نهادهای حمایتی تخصیص یافته است. پرداخت بلاعوض مسکن از ۲۰۰ میلیون به ۳۰۰ میلیون تومان افزایش یافته و امسال تعهد ساخت ۱۰ هزار واحد برای جامعه هدف وجود دارد.

رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: در حوزه مناسب‌سازی نیز ۳۴ هزار ساختمان دولتی بازرسی شده و نرخ دسترس‌پذیری به ۵۶ درصد رسیده است؛ هرچند روند آن کند ارزیابی می‌شود. ۹۵ درصد وبگاه‌ها و درگاه‌های الکترونیکی دستگاه‌ها مناسب‌سازی شده‌اند. در ارزیابی ۱۲۰ مجتمع بین‌راهی، تنها ۴۳ درصد مناسب‌سازی بوده که قابل قبول نیست. ۸۵ درصد ایستگاه‌های راه‌آهن و بخش قابل توجهی از فرودگاه‌ها مناسب‌سازی شده‌اند. از ۱۵۸ ایستگاه متروی تهران ۳۳ درصد مناسب‌سازی شده، اما تمام متروی مشهد و ۱۹ ایستگاه از ۲۲ ایستگاه شیراز دسترس‌پذیر هستند.

وی افزود: از سال ۱۴۰۲، تمام خودروهای وارداتی یا تولید داخل مناسب‌سازی می‌شوند و مشکل فعلی خودروهایی هستند که هنوز به مرحله اسقاط نرسیده‌اند. سرانه ایاب و ذهاب افراد دارای معلولیت از ۲ میلیون به ۵ میلیون تومان افزایش یافته و ۴۶ هزار نفر از این اعتبار بهره‌مند خواهند شد.

جذب بیش از ۴ هزار معلول در دستگاه‌های اجرایی

حسینی با بیان اینکه دومین آزمون استخدام معلولان برگزار می‌شود، گفت: بیش از ۴۰۰۰ نفر در سهمیه ۳ درصد اشتغال جذب خواهند شد. در مجموع ۸۷۶۴۰ فرصت شغلی برای جامعه هدف ایجاد شده است.