مهاجرت پسران روستایی؛ عامل اصلی تجرد دختران روستایی/ توجه دستگاه‌ها به پیشران‌های ازدواج و فرزندآوری ضرورت دارد

به گزارش روابط عمومی دبیرخانه ستاد ملی جمعیت، سومین رویداد جایزه ملی جوانی جمعیت شنبه ۲۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴ با حضور  مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری، مرضیه وحید دستجردی دبیر ستاد ملی جمعیت، مردم، کنشگران جمعیت، خانواده‌ها، سمن‌ها و جمعی دیگر از مسئولان کشوری در سالن اجلاس سران برگزار و از برگزیرگان این دوره با حضور رئیس جمهوری تقدیر شد.

در ابتدای این مراسم، مرضیه وحید دستجردی با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر ضرورت توجه عالمانه به موضوع جمعیت گفت: مقام معظم رهبری معتقدند «حرکت ما در مسیر جمعیت باید حرکتی صحیح، منطقی، خردمندانه و عالمانه باشد چراکه با ۲۰ تا ۳۰ میلیون جمعیت که نیمی از آن کهنسال باشد، برای دشمنان بهترین چیز است.

وی افزود: رئیس‌جمهور محترم نیز بارها بر اهمیت مسئله جمعیت تأکید داشته‌اند و معتقدند «اگر همه دستگاه‌های مسئول با ستاد ملی جمعیت همراهی کنند، رفع چالش جمعیتی کشور دشوار نخواهد بود. لازمه اجرای قانون جوانی جمعیت، باور، عزم و اراده مدیران است».

ازدواج؛ بنیان سلامت، شادی و پویایی جامعه/۹۶.۷ درصد مردم، مادری را فضیلت می‌دانند

دبیر ستاد ملی جمعیت در ادامه با اشاره به اهمیت نهاد خانواده و اینکه در نتایج پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، ۹۶.۷ درصد شرکت‌کنندگان با گزاره «مادری یک فضیلت است» موافق بوده‌اند، گفت: ازدواج، اتحادی قانونی، شرعی و پذیرفته‌شده اجتماعی میان زن و مرد است که نقش کلیدی در تشکیل خانواده و ثبات اجتماعی ایفا می‌کند و زمینه‌ساز رفاه، افزایش جمعیت و تقویت پیوندهای انسانی است و ارتقای سلامت، شادی، رونق اقتصادی، نظم اخلاقی از جمله آثار مثبت خانواده‌محوری است.

اهمیت توجه به سیاست‌های کلان در حوزه جمعیت

وی در ادامه به سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری اشاره کرد و افزود: افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی، رفع موانع ازدواج، تحکیم خانواده، ترویج سبک زندگی اسلامی-ایرانی، ارتقای امید به زندگی، تکریم سالمندان و توانمندسازی جمعیت در سن کار از جمله سیاست‌های کلان در حوزه جمعیت است.

دستجردی همچنین حفظ و جذب جمعیت در روستاها و مناطق مرزی، مدیریت مهاجرت، رصد مستمر سیاست‌های جمعیت، کاهش سن ازدواج، حمایت از زوج‌های جوان و تربیت نسل سالم و کارآمد را از دیگر محورهای تأکید مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی جمعیت برشمرد.

ضرورت توجه دستگاه‌ها به پیشران‌های ازدواج و فرزندآوری

دبیر ستاد ملی جمعیت بیان کرد: امید به آینده، اشتغال پایدار و تأمین مسکن از مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر در پویایی جمعیت و از پیشران‌های اساسی ازدواج و فرزندآوری هستند. به اعتقاد من، موضوعاتی مانند وضعیت مجردین، تشویق ازدواج، توجه به متأهلین بدون فرزند، کاهش فاصله بین ازدواج و تولد نخست، کاستن فاصله میان فرزندان، مدیریت مهاجرت، مقابله با روند سالمندی، جبران کمبود نیروی کار مولد و بازتوزیع جمعیت متناسب با آمایش سرزمینی و تقویت روستاها از جمله موارد اساسی و مغفول مانده در سیاست‌گذاری‌های جمعیتی است که نشان از ضرورت حرکت و برداشتن گام‌های اساسی، عملیاتی و جدی تر توسط دستگاه‌ها در راستای حل، تسریع و تسهیل مسائل دارد.

مهاجرت پسران روستایی؛ عامل اصلی تجرد دختران روستایی

دبیر ستاد ملی جمعیت در ادامه با اشاره به داده‌های سرشماری سال ۱۳۹۵ گفت: بر اساس آمار، نسبت تجرد در میان دختران روستایی بیشتر از دختران شهری است، در حالی که در مورد پسران، این نسبت در مناطق شهری بالاتر از مناطق روستایی است. یکی از دلایل مهم افزایش تجرد در میان دختران روستایی، مهاجرت پسران روستایی به شهرهاست؛ موضوعی که باید به‌صورت دقیق مورد تحلیل قرار گیرد و در سیاست‌های دولتی و حاکمیتی لحاظ شود.

بررسی روند ازدواج، سالمندی و باروری در دو دهه اخیر

دستجردی با ارائه آماری از روند تغییرات ازدواج از ابتدای دهه ۸۰ تاکنون، به افزایش سهم سالمندان از جمعیت کشور و کاهش میزان باروری کل در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: این روندها نیازمند توجه جدی و برنامه‌ریزی هدفمند هستند و به زعم کارشناسان میانگین تعداد فرزندان ایده‌آل از نگاه خانواده‌های ایرانی، دیدگاه جوانان درباره فرزندآوری و عوامل مؤثر بر تمایل آنان به داشتن فرزند، از جمله شاخص‌هایی است که باید مبنای طراحی سیاست‌های حمایتی قرار گیرد.

دیدگاه جوانان درباره فرزندآوری و عوامل مؤثر بر آن

دبیر ستاد ملی جمعیت افزود: بر اساس یافته‌های نظرسنجی‌ها، شرایط اقتصادی مناسب، حمایت‌ها و تسهیلات رفاهی دولت و نبود نگرانی از آینده فرزندان از جمله مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر بر تمایل جوانان به فرزندآوری است. همچنین علاقه به بچه‌دار شدن، حمایت خانوادگی در نگهداری از فرزند، عدم تداخل وظایف فرزندپروری با برنامه کاری، و باورهای دینی و مذهبی از دیگر عواملی است که جوانان ایرانی از آن به‌عنوان دلایل تمایل به فرزندآوری یاد کرده‌اند.

۲۴.۶ میلیون جوان زیر ۲۰ سال ازدواج‌نکرده در کشور

دستجردی با اشاره به نتایج پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های جوانان در سال ۱۴۰۳ گفت: بر اساس آمار، ۱۱.۷ میلیون دختر و ۱۲.۹ میلیون پسر زیر ۲۰ سال در کشور هنوز ازدواج نکرده‌اند. این ساختار سنی جوان، فرصتی ارزشمند برای آینده جمعیت کشور محسوب می‌شود که امیدواریم با همکاری وزارت آموزش و پرورش و سایر نهادهای ذی‌ربط، راهکارهای مؤثری برای آموزش و تحقق سیاست‌های جمعیتی در نظر گرفته شود تا بتوانیم از این ظرفیت عظیم جوانان در مسیر رشد و پویایی کشور بهره ببریم.

اجرای طرح «کارت امید مادر» از ابتدای سال ۱۴۰۵؛ گامی در راستای ارتقای سلامت مادر و کودک

وی با تشریح سیاست‌های اجرایی ستاد در راستای تحقق سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری به اهتمام رئیس جمهور در ابلاغ مصوبه کارت امید مادر اشاره کرد و از آغاز اجرای این طرح ملی  از ابتدای سال ۱۴۰۵ خبر داد.

جزئیات طرح «کارت امید مادر»

دبیر ستاد ملی جمعیت سپس به تشریح طرح «کارت امید مادر» پرداخت و گفت: در راستای اجرای سیاست‌های کلی جمعیت و به منظور حمایت مادی و فرهنگی از خانواده‌ها و ارتقای سلامت مادر و کودک، تمامی مادران باردار کشور که از ابتدای سال ۱۴۰۵ فرزندان خود را به دنیا می‌آورند، مشمول دریافت کارت امید مادر خواهند شد.

وی توضیح داد: این کارت به مدت ۲۴ ماه، ماهیانه ۲۰ میلیون ریال شارژ می‌شود و صرفاً برای تأمین هزینه‌های ضروری از جمله خوراک، پوشاک و ملزومات کودک قابل استفاده است.

رشد مغزی و تقویت مهارت‌های بنیادین کودک در دو سال نخست زندگی

دبیر ستاد ملی جمعیت با اشاره به مزایای علمی اجرای طرح کارت امید مادر گفت: این طرح علاوه بر حمایت مالی، آثار مستقیم در ارتقای کیفیت زندگی، رشد مغزی و تقویت مهارت‌های بنیادین شناختی، حرکتی، زبانی و اجتماعی کودکان دارد. ۸۰ درصد رشد مغز و شکل‌گیری ظرفیت‌های عصبی کودک تا دو سالگی اتفاق می‌افتد و حمایت تغذیه‌ای و مراقبتی مناسب در این دوران، نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده جسمی، روانی و اجتماعی او دارد.

دستجردی همچنین با تاکید بر لزوم تقویت جایگاه مادری و ایجاد انگیزه مضاعف برای مادران خاطرنشان کرد: طرح کارت امید مادر نه‌تنها موجب افزایش انگیزه خانواده‌ها برای فرزندآوری می‌شود، بلکه در بهبود بهره‌وری اقتصادی و اجتماع و امنیت عاطفی خانواده‌ها نیز اثرگذار است.

راهبردهای سیاستی برای تحقق اهداف جمعیتی

دستجردی با اشاره به ضرورت اجرای مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ و چندبعدی برای بهبود وضعیت جمعیت کشور گفت: فرهنگ‌سازی برای تلفیق و سازگاری کار و خانواده، ارائه خدمات کیفی مراقبتی و حمایتی از کودکان با هزینه‌های اندک برای والدین، و ایجاد مشوق‌های مالی و پرداخت‌های اعتباری فرزندآوری از جمله راهبردهای سیاستی در حوزه جمعیت هستند که می‌توانند در پیشبرد اهداف جمعیتی کشور نقش مؤثری داشته باشند.

مشارکت نهادهای مردمی در اجرای سیاست‌های جمعیتی

دستجردی در ادامه گفت: تمامی طرح‌ها و برنامه‌های حوزه جمعیت و خانواده باید با رویکرد محله‌محور و با بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های نهادهای مردمی و محلی از جمله مساجد، شوراهای اسلامی و کنشگران مردمی جمعیت طراحی و اجرا شود.

وی افزود: در کنار این رویکرد، تبیین اهداف و گفتمان‌سازی اجتماعی با استفاده از توان علمی و فرهنگی متخصصان علوم انسانی و ظرفیت معنوی و اجتماعی روحانیون در سطوح ملی و محلی برنامه‌ریزی و عملیاتی خواهد شد.

ضرورت حرکت در مسیر تحقق منویات رهبری

دستجردی با اشاره دوباره به تأکید مقام معظم رهبری بر اهمیت موضوع جمعیت گفت: مقام معظم رهبری همواره فرموده‌اند هرکس کوچک‌ترین قدمی در راه جمعیت و فرزندآوری بردارد، شامل دعای نماز شب من می‌شود». ما نیز امیدواریم بتوانیم گام کوچکی در مسیر افزایش جمعیت و رشد و تعالی کشور اسلامی‌مان برداریم.

شایان ذکر است، سخنرانی مقامات عالی رتبه کشور، تقدیر از برگزیدگان این رویداد در هفت بخش خانواده، رسانه، مدیران، دستگاه‌هاى اجرایى، سازمان‌هاى مردم نهاد، نخبگان و شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی از مهمترین بخش‎های سومین دوره این رویداد به شمار می‌رفت که با اجرای برنامه‎های مختلف از جمله اجرای موسیقی زنده توسط دکتر محمد اصفهانی، پخش کلیپ‌ها و تیزرهای متنوع همراه بود.

در پایان این مراسم و با حضور رئیس جمهور و دکتر مرضیه وحید دستجردی دبیر ستاد ملی جمعیت از طرح « تمبر کارت امید مادر» بصورت نمادین رونمایی و از برگزیدگان سومین دوره رویداد جایزه ملی جوانی جمعیت تقدیر به عمل آمد.