کاهش هزینه‌های نظام سلامت با پیشگیری میسر می‌شود

به گزارش مرکز امور مشتریان و اطلاع رسانی سازمان بیمه سلامت ایران، فرشید عابدی معاون پیشگیری و خدمات پایه سازمان بیمه سلامت ایران گفت: تشکیل اداره پیشگیری سطح اولین، کاهش عوامل خطر و همچنین اداره پیشگیری سطح چهار همسو با برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع بوده که در اداره کل سلامت خانواده و نظام ارجاع در راستای اقدامات پیشگیرانه ایجاد شده است. سازمان‌های بیمه‎گر پایه بر اساس قانون هفتم پیشرفت، مکلف شده‎اند ۵ درصد از اعتبار مصوب سالانه خود را برای ارتقای اصول پیشگیری در سطح جامعه هزینه کنند.

وی افزود: این پیشگیری در مواردی مثل خود مراقبتی، ورزش، تغذیه سالم، بهداشت روان، مهار و کنترل مصرف دخانیات است. آئین‌نامه این بند به تصویب هیأت وزیران رسیده و شیوه‌نامه آن در حال تدوین در شورای عالی بیمه است که پس از ابلاغ اجرایی خواهد شد.

معاون پیشگیری و خدمات پایه سازمان بیمه سلامت ایران با اشاره به اینکه اجرای صحیح این بند بار بیماری‌های مزمن در جامعه را کاهش می‌دهد، تصریح کرد: با اقدامات پیشگیرانه و توجه به عوامل خطر تأثیرگذار بر سلامت در طولانی مدت، علاوه بر حفظ و ارتقای سلامت افراد جامعه، شاهد کاهش بروز و شیوع بیماری‌ها، افزایش کیفیت زندگی افراد جامعه، استفاده بهینه از منابع موجود و کاهش هزینه‌های نظام سلامت خواهیم بود. اما این امر مستلزم وجود انگیزه و دانش کافی، برنامه‎ریزی طولانی مدت، فرهنگ‎سازی، توجیه سیاست‎گذاران و آموزش افراد جامعه است. اما به رغم تلاش‌های فراوان در این مسیر هنوز تا رسیدن به اهداف مورد نظر، راهی طولانی در پیش داریم که اجرای طرح پزشکی خانواده می‌تواند گام مؤثری در این مسیر باشد.

عابدی اظهار داشت: اجرای برنامه پزشکی خانواده با طراحی و پیاده‎سازی دقیق می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش بار بیماری‌ها داشته باشد. این برنامه با تمرکز بر پیشگیری، تشخیص زودهنگام بیماری و مدیریت بیماری‌های مزمن، می‌تواند در حفظ و ارتقای سلامت مردم مفید واقع شود. در این برنامه، تیم سلامت با مراقبت مستمر از جمعیت تحت پوشش، آموزش حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها، تشخیص زود هنگام بیماری از طریق شناسایی علائم هشدار دهنده بیماری‌ها، غربالگری منظم بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون و سرطان‌ها مثل سرطان پستان و روده بزرگ، باعث کاهش بروز بیماری، پیشرفت بیماری و ابتلاء به عوارض برگشت‌ناپذیر بیماری می‌شود.

کاهش مراجعات بیمارستانی با طرح پزشکی خانواده

عابدی بیان داشت: در برنامه پزشکی خانواده، بیماران با مشکلات جسمانی توسط پزشک خانواده ویزیت و راهنمایی شده و در نتیجه بابت مشکلات جسمی خفیف به اورژانس‌ها یا بیمارستان‌ها مراجعه نمی‌کنند و این موضوع سبب کاهش مراجعات بیمارستانی می‌شود.

عابدی ادامه داد: این تأثیر به کیفیت اجرای برنامه و نحوه نظارت بر اجرا بستگی دارد. راه‌های اثرگذاری این طرح بر کاهش مصرف داروهای غیر ضروری شامل موارد زیر است؛ کاهش خود درمانی و عدم مراجعه مستقیم به داروخانه‌ها می‌تواند سبب کاهش خوددرمانی با داروهای OTC شود. این در حالی است که اکنون بار مصرف داروهای بدون نسخه بسیار بالاست. تجویز منطقی و مبتنی بر پروتکل‌ها یکی دیگر از راه‌های کاهش مصرف دارو است. تجویز دارو توسط پزشکان خانواده بر اساس دستور العمل‌های استاندارد انجام می‌شود و این کار از تجویز بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها در «سرماخوردگی ویروسی» یا مصرف داروهای حاوی کورتون بدون ضرورت، جلوگیری می‌کند.

معاون پیشگیری و خدمات پایه سازمان بیمه سلامت ایران با بیان اینکه جلوگیری از مصرف چند دارویی با اجرای طرح پزشکی خانواده امکان‌پذیر می‌شود، گفت: در گروه‌های سالمندان و بیماران مزمن مثل دیابتی‌ها و افراد دارای فشارخون که معمولاً داروهای متعدد و گاهی تکراری دریافت می‌کنند، پزشک خانواده با بررسی پرونده بیمار، از تجویز داروهای مشابه یا موارد تداخل دارویی جلوگیری می‌کند. کاهش تقاضای القایی یکی دیگر از نتایج اجرای این طرح است. در سیستم‌های بدون پزشکی خانواده، بیماران گاهی با انتظار دریافت دارو به پزشک مراجعه می‌کنند و پزشک به دلیل فشار بیمار، داروی غیر ضروری تجویز می‌کند، در حالی که پزشک خانواده با آموزش بیمار و رابطه بلندمدت، این چرخه را می‌شکند و از تجویز داروهای غیر ضروری جلوگیری می‌کند.