جزئیات برگزاری شصت‌وسومین جایزه البرز تشریح شد

حیدر ارشدی در ابتدای نشست خبری همایش ملی دانش‌آموزی شصت‌وسومین سال جایزه البرز، نوبل ایرانی(آیین جایزه البرز ۱۴۰۴) با مروری بر جایزه البرز اظهار کرد:  جایزه البرز، به عنوان قدیمی‌ترین و ماندگارترین جایزه علمی ایران، هر ساله از سوی بنیاد فرهنگی البرز به برترین‌های علمی کشور اعطا می‌شود. این جایزه ریشه در اندیشه پاک و نیت خیرخواهانه زنده‌یاد حسین‌علی البرز دارد؛ واقفی نیک‌اندیش که بیش از ۶۰ سال پیش با وقف تمامی دارایی خود، بنیانی را پایه‌گذاری کرد که امروز پرچم‌دار «وقف علمی» در ایران معاصر است.

مدیرعامل بنیاد فرهنگی البرز گفت: هدف اصلی این بنیاد، شناسایی، تشویق و حمایت از نخبگان، مستعدان و برگزیدگان علمی کشور است تا با اعطای این جایزه، انگیزه و روحیه پیشرفت علمی در میان آنان تقویت شود.

۳ هدف محوری در نگاه واقف نیک‌اندیش

وی ادامه داد: زنده‌یاد حسین‌علی البرز، هنگام بنیان‌گذاری این جایزه، سه محور کلیدی را به‌عنوان هدف نهایی آن تعیین کرد. اهدافی که همچنان راهنمای فعالیت بنیاد هستند. کاهش رنج بشر در جامعه و جهان، ارتقای سطح علم و آگاهی عمومی، خدمت به پیشرفت و رفاه جامعه. درک عمق اندیشه این واقف علمی، به‌ویژه با توجه به اینکه بیش از نیم‌قرن از زمان طرح این اهداف می‌گذرد، نشان از جایگاه والا و نگاه آینده‌نگر او دارد.

شصت‌وسومین دوره جایزه البرز؛ استمرار یک سنت علمی

ارشدی گفت: جایزه البرز اکنون وارد شصت‌وسومین سال برگزاری خود شده است؛ قدمتی که بخشی از هویت و اعتبار این جایزه را تشکیل می‌دهد. به گفته دکتر صالحی، وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی، «جایزه البرز بخشی از هویت علمی و فرهنگی ایران» به شمار می‌رود.

وی افزود: نکته قابل توجه این است که جایزه البرز، برخلاف بسیاری از جوایز مشابه، کاملاً مستقل و بدون هرگونه وابستگی مادی یا اداری به نهادهای دولتی برگزار می‌شود. همچنین ثبت‌نام و شرکت در این جایزه بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای انجام می‌گیرد.

نقش بنیاد فرهنگی البرز در توسعه وقف علمی

ارشدی بیان کرد: بر اساس چشم‌اندازی که از سوی واقف ترسیم شده، جایزه البرز به عنوان «نوبل ایرانی» شناخته می‌شود و در تراز جوایز معتبر جهانی قرار دارد. طی بیش از ۶ دهه فعالیت، بیش از ۶ هزار نفر از دانشمندان، مخترعان، دانشجویان، فناوران و دانش‌آموزان برتر کشور توسط بنیاد فرهنگی البرز مورد تجلیل قرار گرفته‌اند.

وی ادامه داد: در دهه اخیر، از سال ۱۳۹۰ تا پایان سال ۱۴۰۳، این بنیاد ۲۳ همایش ملی و استانی برگزار کرده که نتیجه آن اهدای جایزه به ۱۷۸۲ نفر از نخبگان علمی کشور بوده است.

اجرای نیت واقف در قالب دو همایش سالانه

مدیر عامل بنیاد فرهنگی البرز گفت: مطابق با نیت واقف و مأموریت بنیاد فرهنگی البرز، اجرای جایزه البرز در قالب دو همایش ملی سالانه انجام می‌شود. نخستین همایش، با عنوان «همایش ملی نخبگانی»، هر سال در ۱۵ اردیبهشت برگزار می‌شود و به تجلیل از دانشمندان، مخترعان و پژوهشگران برتر کشور اختصاص دارد. دومین همایش، ویژه دانش‌آموزان و طلاب برگزیده است که با هدف شناسایی استعدادهای جوان و پرورش نسل آینده علم و دانش ایران برگزار می‌شود.

ارشدی گفت: تلاش کردیم جایزه البرز را قاعده‌مند کنیم تا از ثابت بودن تاریخ برگزاری، مکان، زمان و ساعت آغاز مراسم نوعی اعتبار و نظم برای آن ایجاد شود. هدف ما این بوده که این جایزه الگویی برای سایر جوایز ملی کشور باشد و بتواند به مخاطبان امکان برنامه‌ریزی و احترام به زمان‌بندی بدهد.

وی افزود: در سال جاری، همزمان با شصت‌وسومین سال تأسیس بنیاد فرهنگی البرز، مراسم جایزه ۱۴۴ در بخش نخبگانی در نیمه اردیبهشت‌ماه برگزار شد. این مراسم در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان صدا و سیما با حضور معاون اول رئیس‌جمهور، معاون فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، معاونان وزارت علوم و بهداشت و جمعی از مسئولان حوزه علمیه قم و سازمان اوقاف برگزار شد.

ارشدی ادامه داد: در بخش دانش‌آموزی نیز همان رویکرد دنبال می‌شود. فراخوان ثبت‌نام جایزه البرز ۱۴۴ در تابستان امسال از سوی بنیاد فرهنگی البرز منتشر و سپس بخشنامه مربوطه با امضای معاون محترم متوسطه وزارت آموزش و پرورش به تمامی ادارات کل سراسر کشور ابلاغ شد. دانش‌آموزان واجد شرایط در شهریورماه، طی یک‌ماه فرصت ثبت‌نام داشتند تا از طریق سامانه https://alborzprize.ir/ مدارک خود را بارگذاری کنند.

وی گفت: در این بازه زمانی ۲۹۱ دانش‌آموز از سراسر کشور ثبت‌نام کردند که ۱۸۶ نفر در مقطع متوسطه اول و ۱۰۵ نفر در مقطع متوسطه دوم بودند. زمان ثبت‌نام تمدید نمی‌شود و شرط ورود به رقابت نیز داشتن معدل بالای ۱۹ در پایه‌های مربوطه است.

مدیر بنیاد فرهنگی البرز درباره آمار شرکت‌کنندگان به تفکیک جنسیت اظهار کرد: ۶۶ درصد شرکت‌کنندگان را دانش‌آموزان دختر تشکیل می‌دهند. در دوره متوسطه دوم، این میزان به ۷۳ درصد می‌رسد. در رشته فنی و حرفه‌ای و کاردانش ۹۱ درصد شرکت‌کنندگان دختر هستند و در رشته انسانی نیز ۸۰ درصد را دختران تشکیل می‌دهند. در رشته ریاضی، نسبت دختران به پسران ۵۳ درصد است که نشان می‌دهد نیاز به تشویق بیشتر پسران به حضور در رشته‌های مهارتی وجود دارد.

ارشدی گفت: بیشترین مشارکت در بین رشته‌ها مربوط به رشته تجربی با ۳۳ درصد است. رشته فنی و حرفه‌ای و کاردانش با ۲۶ درصد و رشته‌های انسانی و ریاضی هر کدام با حدود ۲۰ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

وی افزود: مشارکت دانش‌آموزان از همه استان‌های کشور قابل‌توجه بوده است. تهران با بیش از ۲۷۰ شرکت‌کننده حدود ۱۸ درصد کل شرکت‌کنندگان در صدر قرار دارد. پس از آن استان‌های اصفهان، خراسان رضوی، فارس و البرز بیشترین مشارکت را داشته‌اند. همچنین استان‌های خراسان جنوبی، قم و یزد نسبت به جمعیت دانش‌آموزی خود عملکرد بالاتری نسبت به میانگین ملی داشته‌اند.

ارشدی خاطرنشان کرد: استان‌های کهگیلویه‌وبویراحمد، ایلام، کرمانشاه و سیستان‌وبلوچستان کمترین میزان مشارکت را داشتند که نشان‌دهنده نیاز به برنامه‌ریزی برای افزایش اطلاع‌رسانی در مناطق کمتر برخوردار است.

وی درباره جزئیات مراسم نهایی گفت: مراسم پایانی جایزه البرز روز پنجشنبه ۱۵ آبان‌ماه ۱۴۴، ساعت ۹ صبح در هتل ارم تهران برگزار خواهد شد. پخش زنده این مراسم از رسانه ملی و شبکه شاد برنامه‌ریزی شده است. مهمانان این مراسم شامل رئیس سازمان اوقاف، وزیر آموزش و پرورش و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهند بود.

ارشدی گفت: از سهمیه ۶۳ نفره تعیین‌شده برای امسال، ۲۱ نفر در مقطع متوسطه اول و ۳۱ نفر در مقطع متوسطه دوم موفق به کسب امتیاز لازم شدند. در مجموع ۲۳ نفر از برگزیدگان پسر و ۲۹ نفر دختر هستند. مبلغ جایزه برای دانش‌آموزان پایه نهم ۵۵ میلیون تومان و برای پایه دوازدهم ۷۵ میلیون تومان تعیین شده است.

وی تأکید کرد: هدف بنیاد فرهنگی البرز صرفاً تقدیر از برگزیدگان نیست، بلکه ایجاد بستری برای تعامل میان نخبگان، سیاست‌گذاران و فعالان علمی کشور است. بنیاد خود را مسئول ترویج فرهنگ وقف علمی می‌داند و بر الگوگیری از سنت حسنه بنیان‌گذار فقید، زنده‌یاد حسین‌علی البرز تأکید دارد.

ارشدی ضمن قدردانی از سازمان‌های همکار همچون سازمان اوقاف، وزارت آموزش و پرورش، بنیاد ملی نخبگان و رسانه ملی گفت: زندگینامه زنده‌یاد حسین‌علی البرز باید در کتاب‌های درسی گنجانده شود. این موضوع هنوز به‌طور جدی محقق نشده است..

وی در پاسخ به پرسشی درباره شاخص‌های انتخاب برگزیدگان گفت: انتخاب دانش‌آموزان بر اساس مجموعه‌ای از شاخص‌های علمی، فرهنگی، هنری، ورزشی و اجتماعی انجام شده است. دانش‌آموزان باید علاوه بر معدل بالا، در جشنواره‌ها، المپیادها و فعالیت‌های اجتماعی فعال باشند.

ارشدی درباره فعالیت‌های بین‌المللی بنیاد اظهار کرد: ارتباط با بخش بین‌الملل وزارت آموزش و پرورش برای مشارکت دانش‌آموزان ایرانی خارج از کشور در حال پیگیری است و امیدواریم سال آینده شاهد حضور آنان در جایزه البرز باشیم.

وی همچنین از رونمایی کتاب «بلندای البرز» هم‌زمان با سالروز درگذشت زنده‌یاد البرز خبر داد و گفت: این اثر مستندی روایی از زندگی ایشان است و می‌تواند مبنای تولید آثار سینمایی و تلویزیونی قرار گیرد.

ارشدی گفت: قول مساعد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را برای ساخت فیلم سینمایی درباره زندگی زنده‌یاد البرز داریم که این طرح‌ها فعلاً در مرحله اولیه قرار دارد.