نمایش توانمندی نخبگان ایرانی در دوازدهمین دوره المپیاد هندسه

مهدی اعتصامی‌فرد در نشست خبری باشگاه دانش‌پژوهان جوان   درباره تاریخچه و نحوه شکل‌گیری المپیاد هندسه  سخن گفت و بیان کرد:  المپیاد هندسه ایران در سال ۱۳۹۳ راه‌اندازی شد. همت مدال‌آوران المپیاد ریاضی ایران در این مسیر بسیار مؤثر بود. دغدغه اصلی دوستان این بود که بتوانیم در زمینه‌های تخصصی‌تر هم در زیرمجموعه بحث ریاضیات، المپیادهای تخصصی راه‌اندازی کنیم.

رئیس کمیته علمی المپیاد هندسه ایران به چهار سرفصل جدی و مهم علم ریاضیات  اشاره کرد  و گفت:علم ریاضیات چهار سرفصل جدی و  مهم دارد  که هندسه،  ترکیبیات، جبر و نظریه اعداد هستند. ما در زمینه هندسه در دنیا نام‌آور هستیم و این به دلیل تاریخچه بسیار قدیمی هندسه در ایران است؛ از ابوریحان بیرونی و سایر دانشمندان و فعالیت‌های بزرگ ایرانیان در این حوزه شکل گرفته است.

وی در ادامه با تاکید بر سابقه تاریخی هندسه در ایران اظهار کرد: نتایجی که دانش‌آموزان ما در المپیاد جهانی ریاضیات کسب کرده‌اند، که تقریباً شصت و چند سال است برگزار می‌شود، نشان می‌دهد که ما در زمینه هندسه جزو کشورهای سرآمد دنیا هستیم. ایرانی‌ها در دنیا با این زمینه شناخته شده‌اند و یک برند قدرتمند در حوزه هندسه داریم.

اعتصامی‌فرد از آغاز مسیر المپیاد هندسه در سال ۱۳۹۳   به صورت داخلی خبر داد و گفت: به همین دلیل، در سال ۱۳۹۳ المپیاد هندسه ایران به صورت داخلی برگزار شد. دوره اول در شهرهای تهران و اصفهان و با حمایت باشگاه دانش پژوهان جوان برگزار شد که کمک بزرگی برای شکل‌گیری اولیه المپیاد بود. در این جمع کوچک، تعدادی از بچه‌های المپیادی جسارت به خرج دادند و در دومین دوره المپیاد فراخوان بین‌المللی شد.

رئیس کمیته علمی المپیاد هندسه ایران برگزاری المپیاد هندسه ایران برای نخستین بار را اتفاقی نادر در دوران خود شمرد و افزود:  این اتفاق در آن زمان بسیار نادر و عجیب بود؛ اینکه بتوانیم یک المپیاد در سطح بین‌المللی ایجاد کنیم. می‌توان گفت این اولین المپیاد دانش‌آموزی ایران بود و تا حدودی با ریسک همراه بود. استقبال خوب بین‌المللی، به‌ویژه به دلیل سابقه بچه‌های ایرانی در المپیاد جهانی، باعث شد که این اتفاق شکل بگیرد.

وی از شرکت ۲۴ کشور در دومین دوره  المپیاد هندسه ایران خبرداد و گفت: در دومین دوره المپیاد هندسه، با حضور ۲۴ کشور، المپیاد هندسه بین‌المللی برگزار شد که اتفاق بزرگی بود. همان‌طور که آقای دکتر حسینی فرمودند، ما در ابتدای کار با شش کشور شروع کردیم و توانستیم در دومین دوره با ۲۴ کشور، المپیاد را به سطح بین‌المللی برسانیم.

اعتصامی‌فرد از برگزاری دوازدهمین دوره المپیاد هندسه ایران در سال جاری سخن گفت و اعلام کرد: امسال، به توفیق الهی و با کمک بزرگواران و دانش‌پژوهان جوان، دوازدهمین دوره المپیاد هندسه برگزار شد. اینکه توانستیم ۱۲ دوره مسابقه با کیفیت، با افزایش کشورها و تعداد شرکت‌کنندگان برگزار کنیم، نشان‌دهنده پتانسیل بسیار بالای جوانان در زمینه المپیاد است و توانمندی‌های آنان را به خوبی اثبات می‌کند.

رئیس کمیته علمی المپیاد هندسه ایران با ارائه آمار از حضور کشورهای مختلف در این المپیاد توضیح داد:  این تاریخچه مختصر نشان می‌دهد که در این ۱۲ دوره، ۸۲ کشور در المپیاد شرکت کرده‌اند. این عدد بسیار چشمگیر است؛ زیرا تعداد کشورهایی که در المپیادهای جهانی مشابه حضور دارند، معمولاً به این عدد نمی‌رسد. در برخی سال‌ها، تعداد کشورها به ۵۰ کشور رسیده است که همزمان و در کشورهای خود، به صورت حضوری در امتحان شرکت کرده‌اند.

وی همچنین به شرایط حضور کشورهای دیگر در این مسابقات اشاره کرد و بیان کرد: فضای برگزاری به این شکل است که در یک روز مشخص، همه کشورها در امتحان شرکت می‌کنند و ما از طریق رابط رسمی هر کشور، که مسئول المپیاد ریاضی آن کشور است، ارتباط برقرار می‌کنیم. این لیدرها، دانش‌آموزان را به مسابقات المپیاد جهانی ریاضی اعزام می‌کنند و مسئول صحت و سقم برگزاری مسابقه هستند. برگه‌ها در هر کشور تقسیم و پس از برگزاری، نفرات برتر به ما اعلام می‌شوند و برگه‌ها اسکن و برای ما ارسال می‌شوند تا استناد رسمی داشته باشیم. این فرایند رسمی، با حضور لیدر هر کشور انجام می‌شود.

اعتصامی‌فرد از حضور غیررسمی آمریکا در مسابقات بین‌المللی هندسه ایران خبرداد و گفت: در طول این سال‌ها، برخی کشورها تمایل داشتند به صورت غیررسمی شرکت کنند. به عنوان مثال، کشور آمریکا به دلیل محدودیت‌ها و حساسیت‌هایی که وجود دارد، نمی‌خواست رسمی شرکت کند، که این یک نکته جالب در تاریخچه المپیاد هندسه است.  ما چند تا مدرسه خیلی خوب در آمریکا داریم که المپیادی‌های اصلی کشور را تربیت می‌کنند. این مدارس در بخش انفرادی که غیررسمی است، شرکت می‌کنند. اما اگر قرار باشد نام کشور آمریکا در رنکینگ رسمی ۵۲ کشور وارد شود، حتماً باید تقاضای رسمی کشور آمریکا ارائه شود تا این اتفاق بیفتد. یعنی ما سعی کرده‌ایم فضای المپیاد هندسه را به صورت رسمی و با کیفیت بالا برگزار کنیم.

رئیس کمیته علمی المپیاد هندسه ایران درباره کیفیت مسابقه گفت: هر سال پروسه علمی این کار حدود چهار ماه طول می‌کشد. پیش از آن و یکی دو ماه بعد از مسابقه هم درگیر کارهای تصحیح، اختتامیه، رنکینگ و سایر امور هستیم. ولی چهار ماه کار مداوم برای برگزاری یک مسابقه، کاری بسیار بزرگ است. حتی در المپیاد جهانی ریاضی هم این میزان زمان صرف نمی‌شود. دوستان تصور کنند که دو ماه بیشتر وقت نمی‌گذاریم، اما ما شب و روز درگیر جمع‌آوری سوالات از کشورها هستیم، آن هم در زمینه تخصصی هندسه.

وی در ادامه با ارائه آمار درخصوص المپیاد هندسه اعلام کرد: در المپیاد جهانی ریاضی، با چهار سرفصل، نهایتاً ۱۵۰ سوال جمع‌آوری می‌شود. اما از ۵۲ کشوری که در المپیاد هندسه شرکت می‌کنند، بیش از ۲۰۰ سوال فقط در زمینه هندسه جمع‌آوری می‌کنیم. یعنی در واقع، ما چهار برابر المپیاد جهانی، سوال هندسی داریم. این نشان‌دهنده مشارکت فعال کشورها و جدیت مسابقه است. ما کمیته علمی بین‌المللی داریم که شامل تقریباً ۲۰ دانشجوی سابق المپیاد است. این کمیته علمی از هشت کشور اروپایی و آسیایی نیز برای بررسی علمی سوالات کمک می‌گیرد تا بتوانیم به سوالات نهایی برسیم.

اعتصامی‌فرد ادامه داد: سابقه ابتکار ما این است که از سنین پایین‌تر دانش‌آموزان را وارد پروسه کردیم. در حالی که المپیاد رایج معمولاً برای سال‌های دهم تا دوازدهم برگزار می‌شود، ما دانش‌آموزان پایه هفتم را نیز وارد این فرآیند کردیم. سوالات متنوع و در سه سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته طراحی شده‌اند تا دانش‌آموزان بتوانند با حدود سنی و معلومات خود رقابت عادلانه‌ای داشته باشند.

رئیس کمیته علمی المپیاد هندسه ایران از دیگر ابتکار نخبگان ایرانی در برگزاری این مسابقه خبرداد و گفت: ابتکار دیگر ما این است که مسابقه دانش‌آموزی است و اولین مسابقه‌ای است که سطح آزادی شرکت‌کننده‌ها تعریف شده است. یعنی فارغ‌التحصیلان المپیادی، دانشجویان و حتی معلمین ریاضی علاقه‌مند می‌توانند در این المپیاد شرکت کنند. سطح مسابقه به اندازه‌ای بالا بود که این عزیزان نیز می‌توانستند خود را محک بزنند.

وی درباره آمار تیم‌های شرکت‌کننده گفت: در طول سال‌ها، تعداد کشورهای شرکت‌کننده به صورت صعودی افزایش یافته و تقریباً بین ۵۰ تا ۶۰ کشور شرکت می‌کنند. این کشورها جزو کشورهای مطرح المپیاد جهانی هستند. از میان ۲۰ کشور برتر در المپیاد جهانی ریاضی، تقریباً ۱۵ کشور در المپیاد هندسه شرکت می‌کنند. این نشان می‌دهد که کشورهای با کیفیت بالا در این مسابقه حضور دارند. از جمله کشورهایی که شرکت می‌کنند می‌توان به چین، روسیه، هند، لهستان، رومانی، ویتنام و برزیل اشاره کرد. از کشورهای اروپایی نیز شرکت‌کنندگان فعال داریم.

اعتصامی‌فرد در ادامه آمار کشور‌های شرکت‌کننده را به تقسیمات قاره تجزیه کرد و توضیح داد: تاکنون ۸۲ کشور در این مسابقه حضور داشته‌اند. بیشترین تعداد کشورها از قاره اروپا هستند و این نکته خود نشان‌دهنده کیفیت بالای مسابقه است. از اروپا ۲۷ کشور، از آسیا ۲۶ کشور، از آفریقا ۱۰ کشور، از قاره آمریکا ۱۸ کشور و از اقیانوسیه، مانند استرالیا، شرکت کرده‌اند. بدین ترتیب، نمایندگان پنج قاره در این مسابقه حضور دارند.

رئیس کمیته علمی المپیاد هندسه ایران  از شرکت بیش از ۱۰ هزار دانش‌آموز از سراسر جهان در این مسابقه خبرداد و بیان کرد:  تعداد شرکت‌کنندگان در این المپیاد در چند سال اخیر به حدود ۱۰ هزار نفر رسیده است. هر سال تقریباً شرکت می‌کنند. این دانش‌آموزان از حدود ۲۵۰ شهر مختلف هستند و مسابقه به صورت همزمان در این شهرها برگزار می‌شود. برای مقایسه، در المپیاد جهانی ریاضی، تنها حدود ۶۰۰ دانش‌آموز در مرحله نهایی شرکت می‌کنند. در طول ۱۲ دوره، مجموعاً بیش از ۶۵ هزار نفر در مسابقه شرکت داشته‌اند.

وی درباره کیفیت این مسابقات گفت: مسابقه ایران از نظر سختی و استاندارد قابل مقایسه با المپیاد جهانی ریاضی است. این مسابقه رسمی است و توسط لیدرها و مسئولان متولی برگزار می‌شود. سوالات توسط کمیته ژوری، چند روز قبل از مسابقه، انتخاب می‌شوند و سطح آنها بسیار بالا است. به عنوان نمونه، در یک سال، تیم اعزامی ایران و لیدرها درگیر بحث درباره یک سوال هندسی بودند که آیا باید در امتحان قرار گیرد یا خیر. حتی تیم استرالیا پیشنهاد داد که سوال کمی آسان‌تر شود، اما تیم ما ترجیح داد مسابقه با کیفیت بالای خود ادامه یابد تا دانش‌آموزان واقعی چالش را تجربه کنند.

اعتصامی‌فرد در ادامه افزود: در سال‌های اخیر، حتی دانش‌آموزان برجسته کشورهای چین نیز در این مسابقه شرکت کرده‌اند، اما هیچ یک موفق به کسب نمره کامل نشده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده سطح بالای مسابقه و کیفیت آن است.

رئیس کمیته علمی المپیاد هندسه ایران  به پیشنهادهاب سایر کشور‌های به کمیته علمی این المپیاداشاره کرد و گفت: برخی کشورها مانند اسلواکی و جمهوری چک به ما پیشنهاد داده‌اند که سطح سوالات کمی آسان‌تر شود، زیرا دانش‌آموزانشان در مرحله اول دچار ناامیدی و سرخوردگی می‌شوند. همچنین، کشورهای دیگر مانند ترکیه، ایتالیا و ایرلند، این المپیاد را به عنوان یک آزمون تمرینی برای آماده‌سازی دانش‌آموزان برای المپیاد جهانی استفاده می‌کنند. این آمار و توضیحات نشان‌دهنده سطح سختی و کیفیت بالای مسابقه هندسه ایران است.