«نبردهای فانتوم ۲» توانسته حق مطلب درباره خلبانان را ادا کند

«نبردهای فانتوم ۲» به تهیه‌کنندگی مصطفی شوقی و کارگردانی سالار بی‌باک در خانه مستند سازمان هنری رسانه‌ای اوج تهیه و تولید شده است و به ماموریت خلبانان فانتوم در ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۷ تا آخرین ماموریت آنان قبل از پذیرش آتش بس می‌پردازد. این اثر در هجدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» رونمایی می‌شود. 

امید حسن‌زاده که به عنوان تدوینگر سابقه همکاری طولانی‌ مدت با سالار بی‌باک در پروژه‌های مختلف مستند را دارد در خصوص حضور خود در این پروژه، به پانا گفت: «پس از چند سالی که در خارج از کشور بودم و به ایران بازگشتم، متوجه شدم سالار بی‌باک تصمیم دارد مستند «نبردهای فانتوم ۲» را بسازد و با کمال میل همکاری با او را پذیرفتم. از طرفی، در تدوین سری اول این مجموعه هم حضور داشتم و این بار نیز از این فرصت برای ادامه همکاری با ایشان استفاده کردم. از سوی دیگر، علاقه شخصی‌ام به موضوع جنگنده‌ها و جنگ‌های هوایی نیز باعث شد تا تمایل زیادی به حضور در این پروژه پیدا کنم.»   

حسن‌زاده با اشاره به تفاوت‌های تدوین مستند بیان کرد: «تدوین مستند برخلاف آثار داستانی که ساختار مشخصی دارند، همواره با دشواری‌های زیادی همراه است. در مستند شما با حجم وسیعی از مواد تصویری و آرشیوی رو به ‌رو هستید که باید آ‌نها را به یک داستان منسجم تبدیل کنید. در حالی که در آثار داستانی، بیشتر اجزای کار از پیش مشخص است؛ اما در مستند باید از مواد خام یک اثر جدید و خلاقانه خلق کنید.» 

وی ادامه داد: «در «نبردهای فانتوم ۲» بخش مصاحبه‌ها که هر کدام بین ۲ تا ۳ ساعت زمان داشتند، تنها یکی از اجزای مستند بود. بخش آرشیو که مهم‌ترین و پرحجم‌ترین قسمت «نبردهای فانتوم» به شمار می‌آید، بیش از ۵ ترابایت حجم داشت و شامل بیش از ۶۰۰ ساعت راش آرشیوی می‌شد. در خصوص زمان تدوین، اگرچه نمی‌توان زمان دقیقی ارائه داد، اما به‌ طور تقریبی تدوین همین بخش که در جشنواره‌ حقیقت نیز حضور پیدا کرده است، حدود ۶ ماه به طول انجامید.»  

این تدوینگر همچنین بیان کرد: «یکی از چالش‌های عمده، گاهی انتظار برای دریافت آرشیوهایی از نیروهای هوایی یا گرفتن مجوزهای لازم برای دسترسی به اطلاعات خاص بود. این مسائل زمان‌بر وجود داشت و برای استفاده از برخی تصاویر و اطلاعات نیازمند مجوزهای ویژه بودیم.»  

وی در پاسخ به این که آیا «نبردهای فانتوم ۲» از نظر کیفی همپای سری اول است، گفت: «شاید به لحاظ احساسی و زمانی و نگاهی که به این پروژه دارم نتوانم درباره‌ این مستند صحبت کنم. با این حال، اگر خودم را از جایگاه تدوینگر جدا کنم، باید بگویم که زمانی که مستند «نبردهای فانتوم» از تلویزیون پخش شد، بازخوردهای گسترده‌ای در فضای مجازی دریافت کرد. بیش از ۹۰ درصد نظرات مثبت بودند و مخاطبان از آن استقبال کردند. همچنین در فضای مجازی نیز بازخوردهای بسیار زیادی دریافت کردیم که بیشتر آن‌ها نگاه‌های مثبت به مستند داشتند. اکنون نیز امیدوارم «نبردهای فانتوم ۲» بتواند چنین بازخوردهایی را دریافت کند و در جشنواره‌ها مورد توجه قرار گیرد.»  

حسن زاده به یک نکته اشاره و بیان کرد: «متاسفانه در بسیاری از پروژه‌های مستند، تدوینگر در مراحل اولیه تولید به ‌طور جدی حضور ندارد و از آنها در حین تولید و پیش تولید مشورت گرفته نمی‌شود. در حالی که اگر تدوینگر از ابتدا در جریان پیش ‌تولید قرار گیرد و با کارگردان و تیم تولید همکاری کند، نتیجه نهایی به مراتب بهتر خواهد بود. تدوین به ‌ویژه در مستند نقش کلیدی دارد و این نکته باید در آینده بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در مجموع می‌توانم بگویم «نبردهای فانتوم ۲» هم توانسته حق مطلب درباره خلبانان را ادا کند و همچنین حسی توام با غرور در خود دارد.»  

حسن‌زاده در پایان ابراز امیدواری کرد مستند «نبردهای فانتوم ۲»  به خوبی دیده شود. او در این باره گفت: «چون در روند کار این مستند حضور داشتم، می‌دانم سالار بی‌باک برای تولید آن زحمات زیادی کشیده است. بنابراین جا دارد از ایشان در محافل فرهنگی و جشنواره‌ها تقدیر به عمل آید تا همچنان انگیزه برای تولید چنین مستندهایی داشته باشد. ظرفیت تولید در این حوزه بسیار زیاد است و باید شاهد مستندهایی از این دست، حتی غنی‌تر و با کیفیت‌تر باشیم.»