دغدغه نان و آب نخبه، فرصت سوزی برای نظام است؛
رتبه نخست ایران در فرار مغزها
خبرگزاری پانا: در حالی که کماکان روند خروج افراد تحصیلکرده از کشور ادامه دارد، تا جایی که بر اساس گزارش گذشته صندوق بینالمللی پول، سالانه 200 هزار نفر از ایرانیان تحصیلکرده اقدام به خروج از کشور می کنند که این آمار ایران را در بین 91 کشور در حال توسعه و توسعه نیافته در رتبه نخست قرار داده است.
به گزارش خبرگزاری پانا، سرمایه انسانی هر کشور به عنوان ثروت اصلی آن کشور محسوب میشود که با توجه به این تعریف میتوان دانشجویان، متخصصان و تحصیل کردگان را به عنوان نخبگان و این سرمایهها معرفی کرد.
توجه به امور نخبگان همیشه از تاکیدات مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران و تمامی مسئولان عالی رتبه کشورمان بوده، اما در پارهای از موارد این حمایتها به اندازه کافی و وافی انجام نشده و مشکلات بعدی را رقم زده است.
یکی از مشکلاتی که هر کشوری در قبال عدم توجه به نخبگان و از دست دادن این سرمایه انسانی با آن رو به رو است، زمینه سازی دانسته یا نادانسته "فرار مغزها" به دیگر کشورها است.
حال باید چه کاری انجام داد تا کشورمان شاهد از دست دادن نخبگان و سرمایههای انسانی و طلایی خود نباشد؟
وزارت ورزش و جوانان مطابق با مصوبه شورای عالی جوانان همه ساله جشنواره ملی حضرت علی اکبر (ع) را در روز جوان برگزار میکند که توجه به توسعه ارزش¬های متعالی و روحیـه فداكاری و ایثار، خلاقیت، افزایش نشاط اجتماعی و امید به آینده، روحیه خودباوری و اعتماد به نفس ملی، ایجاد زمینههای مشاركت در عرصههای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و علمی، ابداع و ابتكار از جمله محورهای آن محسوب میشود.
اما سوال اینجاست که آیا معرفی نخبگان در قالب برگزاری این دست جشنوارهها آنها را برای ماندن در کشورشان دلگرم میکند و یا اینکه نیاز است تا از پتانسیل آنها در بخشهای مختلف کشور جهت حرکت چرخ توسعه ایران اسلامی استفاده کرد؟
این در حالی است که اکنون پس از معرفی سالانه چهرههای برتر و شاخص نخبگی، شاهد عدم توجه کافی به امور نخبگان هستیم؛ به این صورت که هربار با معرفی این چهرهها، دستگاههای مختلف آمادگی خود را جهت بکارگیری ایشان اعلام میکنند، اما ناگفته پیداست که اگر این وعده وعیدها اجرایی میشد، دیگر فرار مغزها معنایی نداشت.
مطمئنا عدم توجه کافی به توانایی و شاخصهای این چهرههای تحصیلکرده و نخبه جامعه، باعث گریز ایشان در اولین مجال دست داده و سوق این افراد به سمتی میشود که دست کم احساس توجه کرده و بتوانند دورنمایی از آینده ترسیم کنند؛ این همان پدیده فرار مغزها است که بسیاری از آمارها حکایت از آن دارند که کشورمان رتبه بالایی (به ویژه در تناسب با جمعیت) در آن دارد!
این عارضه به مانند دیگر مولفه های اجتماعی متاثر از عوامل گوناگونی است اما آنچه از همه مهم تر به نظر میرسد، بی توجهی به ماهیت علم، پژوهش، شایسته سالاری، عوامل اقتصادی، سیاسی و قانونی، برخی انحصارات دولتی، میزان امید به آینده و عواملی از این دست است که به نظر اصلاح هر کدامشان به زمانی طولانی نیاز دارد.
این در حالی است که کماکان روند خروج افراد تحصیلکرده از کشور ادامه دارد، تا جایی که بر اساس گزارش گذشته صندوق بینالمللی پول، سالانه 200 هزار نفر از ایرانیان تحصیلکرده اقدام به خروج از کشور می کنند که این آمار ایران را در بین 91 کشور در حال توسعه و توسعه نیافته در رتبه نخست قرار داده است.
همچنین طبق آماری که پیشتر از سوی سازمانها و نهادهای دولتی اعلام شده، 90 نفر از 125 دانشآموزی که در چند سال گذشته در المپیادهای جهانی رتبه کسب کردهاند، هم اکنون در دانشگاههای آمریکا تحصیل کرده و متاسفانه بسیاری از آنان هرگز به ایران جهت زندگی دائم باز نمیگردند.
تحقیقات دیگری که در سطح دانشگاههای معتبر ایران انجام شده نشان داده که به طور متوسط از هر 18 نفری که از سوی دانشگاه برای کسب تخصص به کشورهای توسعه یافته اعزام شدهاند، تنها 3 نفر به ایران بازگشتهاند.
اکنون اگر از منظر دیگری به ماجرا بنگریم، شناسایی محل انباشت منفعت های از دست رفته امثال کشور ما چندان دشوار نیست؛ از میان کشورهایی که به دلیل در اختیارگذاشتن امکانات پژوهشی و رفاهی به صاحبان اندیشه بیشترین نخبگان ایرانی را به خود جذب کردهاند، آمریکا و کانادا به ترتیب رتبه اول و دوم را به خود اختصاص دادهاند.
به نظر میرسد که این آمارهای نگران کننده به تنهایی برای جلب توجه ویژه مسئولان و متولیان امر کافی باشد، چراکه اگر نخبگان را از جمله سرمایه های انسانی کارآمد بدانیم، آن وقت از دست دادن ایشان میتواند هم راستا با تبعات بسیار ناگواری برای توسعه کشور بوده و زنگ خطر بحران را به صدا درآورد.
با این تفاسیر کافی است به مقوله برگزاری جشنوارههایی همچون «جشنواره حضرت علی اکبر(ع)» برگشته و اینگونه نتیجه بگیریم که برای پیشگیری از عواقب مخرب پدیده فرار مغزها، حداقل کاری که میتوان انجام دهد، معرفی نخبگان به جامعه و دستگاههای مختلف بوده و این حمایت ادامه دار شود.
گفتنی است، امسال شاهد برگزاری پنجمین دوره جشنواره حضرت علی اکبر(ع) با همکاری دستگاهها و نهادهای مختلف کشور هستیم که قرار است جوانان برتر را در عرصههای مختلف فرهنگی، علمی، هنری و اجتماعی معرفی و حمایت کند.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در انتخاب جوانان برتر در موضوعات فرهنگی و هنری؛ مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، نهاد محوری در انتخاب طلبه جوان برتر؛ وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی در انتخاب کارآفرینان؛ جوان برتر و انتخاب جوانان دارای تواناییهای خاص؛ وزارت جهاد کشاورزی در انتخاب جوان برتر کشاورز و روستایی؛ كمیتهای متشكل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، بنیاد ملی نخبگان، جهاد دانشگاهی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در انتخاب جوان برتر علم و فناوری؛ كمیتهای متشكل از وزارت ورزش و جوانان، وزارت كشور، جمعیت هلالاحمر، نیروی مقاومت بسیج و جهاد دانشگاهی در انتخاب جوان برتر در حوزه فعالیت های اجتماعی؛ شورای عالی ایرانیان در انتخاب جوان ایرانی برتر خارج ازکشور؛ ستاد کل نیروهای مسلح در انتخاب جوان برتر سرباز مشارکت دارند که هرکدام مجری حمایت ازجوان برتر درحوزه خود می باشند.
گزارش از میثم حاجی پور
ارسال دیدگاه