از توزیع رایگان در مدارس تا تسهیل صادرات؛ پیشنهادهایی برای عبور از بحران مازاد سیب در کشور

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی می‌گوید زمینه صادرات این محصول به دلیل بالارفتن هزینه‌های صادرات و حمل کشتی‌ها در کنار از دست رفتن بازارهای صادراتی فراهم نیست و بهتر است دولت با پیش‌بینی بودجه لازم برای وزارت آموزش و پرورش طرح تغذیه رایگان با سیب را اجرایی کند.

نورانی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان میوه‌وتره‌بار و رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی پانا تصریح کرد: «سیب میوه‌ای مفید برای سلامتی همه افراد به ویژه کودکان است و سیستم ایمنی آنها را تقویت می‌کند بنابراین در وضع کنونی با توجه به مازاد انبوه می‌توان طرح تغذیه رایگان با سیب را اجرایی کرد.»

نورانی گفت: «البته ممکن است آموزش و پرورش بودجه این کار را در اختیار نداشته باشد بنابراین بودجه این کار می‌تواند در هیات دولت به تصویب برسد و طرح تغذیه رایگان را با توجه به نعمتی که برای کشور به وجود آمده است استفاده کرد.»

وی با بیان اینکه کار برداشت سیب از درختان آغاز شده است، افزود: «بیشتر سیب درختی هنوز روی درختان باغی است و تا 15 آبان ادامه خواهد داشت. در صورت ادامه روند کنونی بحران باغ‌های سیب در دی ماه به اوج خود خواهد رسید بنابراین هر طرح تشویقی برای صادرات یا توزیع رایگان سیب در مدارس باید تا پیش از رسیدن به بحران آغاز شود.»

وی با بیان اینکه حدود 30 درصد تولید سیب درختی برداشت شده است، گفت:‌ «تا 15 آبان فرصت هست که سیب را برداشت و روانه سردخانه کرد.»

نورانی گفت:‌ «استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، لرستان، تهران، همدان، اصفهان،‌ فارس، زنجان ،قزوین و خراسان رضوی بیشترین تولید سیب درختی را در کشور برعهده دارند.»

رئیس اتحادیه صادرکنندگان میوه‌وتره‌بار تاکید کرد:‌ «تولیدکنندگان درحالی ملزم به انتقال ارز حاصل از صادرات هستند که امکان تولید و انتقال ارز به کشور با محدودیت‌ها و زمان طولانی همراه است. در کشورهای حوزه خلیج فارس بانک‌های ایرانی متعددی وجود دارند که صادرکنندگان می‌توانند ارز حاصل از صادرات را به آنها ارایه دهند و انها در ایران به صادرکننده ریال تحویل دهند.»

نورانی گفت: «ارزش کالا در گمرک نیز غیرواقعی است و درحالی که موز تنی 600 دلار است ارزش گمرکی گوجه‌فرنگی 800 دلار تعیین شده است. گوجه فرنگی به 1000 تومان رسیده است و تعیین ارزش گمرکی بالا برای آن در گمرک‌های کشور به معنای ایجاد محدودیت برای صادرات است.»

وی با اشاره به نقش حیاتی صنایع تبدیلی گفت: «وقتی تولید انبوه در برخی از کالاها وجود دارد باید صنایع تبدیلی نیز به روز باشند و برنامه‌ریزی صادراتی برای آن وجود داشته باشد طبیعی است که وجود صنایع تبدیلی کمک خواهد کرد تا تولیدکننده بتواند در مواقع بحرانی از ظرفیت آنها استفاده کند.»

رئیس اتحادیه صادرکنندگان میوه‌و تره‌بار عنوان کرد:‌ «تغذیه رایگان و برداشتن ایست‌های صادراتی راهکار حل مشکلات تولید انبوه سیب‌درختی در نیمه دوم سال است.»

وی تاکید کرد:‌ «صادرات نیازمند نگاه ویژه است باید یکبار برای همیشه ارز نفتی را فراموش کرد و به درآمدهای ارزی غیرنفتی توجه کرد. دیدگاه صادراتی یعنی وضع چرخه اقتصادی مطلوب می‌شود.»

نورانی گفت:‌ «از مرداد امسال اعلام شده بود که امسال تولید سیب درختی به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت. میزان تولید امسال حدود 4.5 میلیون تن ارزیابی می‌شود که 1.5 میلیون تن آن مازاد است و اگر فکری برای صادرات آن نشود، طبیعی است که با کاهش بیشتر قیمت یا به فروش نرفتن محصول کشاورزان روبه‌رو خواهیم بود.»

تسهیلات تشویقی برای صادرات وجود ندارد

وی ادامه داد:‌ «برنامه‌ریزی و تسهیلات تشویقی برای صادرات وجود ندارد به همین دلیل به علت بالابودن هزینه‌های صادرات فعالان این بخش انگیزه‌ای برای صادرات ندارند.گزارش‌های مختلف از استان‌های کشور حاکی از آن است که محصول به بارنشسته سیب درختان با نبود مشتری یا پایین‌بودن نرخ خرید حتی در قیمت‌هایی پایین‌تر از قیمت تمام‌شده تولید مواجه است.»

نورانی گفت: «هزینه‌های ارزی صادرات میوه نسبت به سال‌های گذشته تا چهار برابر افزایش یافته است. طی سه سال گذشته میوه از بندرعباس به بنادر هند صادر شده است که هزینه صادرات آن حدود 450 دلار بود اما این رقم در سال گذشته به 2 هزار و 500 دلار رسیده است. به دلیل چندبرابر شدن هزینه‌های حمل با کشتیرانی صادرات کند شده است.»

تحریم موجب کندشدن فرآیند صادرات شده است

وی با بیان اینکه تحریم موجب کندشدن فرآیند صادرات شده است، گفت: «صادرات اکنون با استفاده از شبکه‌های مویرگی در حال انجام است اما به دلیل نبود مشوق‌های لازم وضع صادرات رو به روز بدتر می‌شود. متاسفانه کشتیرانی جمهوری اسلامی حمل کالا به کشورهای حاشیه خلیج فارس را از بندر بوشهر متوقف کرده است. اعتراض‌های زیادی از سوی صادرکنندگان به این روال صورت گرفته است اما کسی پاسخگوی وضع کنونی نشده است.»

قرارداد‌های حمل بار با کشتی باید با کشورهای ثالث منعقد شود

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: «به دلیل اینکه بخش حمل و نقل کشتیرانی با تحریم مواجه است صادرکنندگان باید با کشورهای ثالث برای حمل قرارداد منعقد کنند که موجب می‌شود تا هزینه‌های صادرات به نحو قابل توجهی افزایش یابد و به نوعی صادرات محصولات کشاورزی را غیرقابل توجیه کند.»

وی افزود: «روال کنونی موجب شده است تا صادرات محصولات کشاورزی که فسادپذیر هستند به جای یک زمان 16 ساعته به 16 روز افزایش یابد. از سوی دیگر تجارت مسیری دو طرفه است صادرات در مقابل واردات است اما پروتکل‌های کشور یک‌جانبه است.»

نورانی اظهار کرد: «تعرفه واردات کالا از هند یا پاکستان و برخی کشورها حدود 8 درصد است درحالی که تعرفه صادرات به این کشورها تا چند برابر است. صادرات فرآیندی اشتغال‌زا برای کشور است اما از این ظرفیت به خوبی استفاده نمی‌شود.»

وی افزود: «یکی از موضوعات مهم این است که گشایش ال‌سی در سایر کشورها به دلیل تبعات تحریم شدنی نیست و انتقال ارز نیز فرآیندی پیچیده دارد به این دلیل که مقدار ارز باید به رقم قابل توجهی برسد تا بتوان آن را با یک واردکننده تهاتر کرد در نتیجه صادرکننده مجبور است در کشور هدف صادراتی ارز خود را به صراف‌های محلی ارایه دهد و ریال به حسابش واریز شود. این مشکلات حدود 2 سال است که ادامه دارد.»

نورانی تاکید کرد:‌ «دربحث تجارت خارجی باید هم به صادرات و هم به واردات توجه شود و رونق تولید نیازمند برنامه‌ریزی‌هایی برای صادرات نیز هست. محصولات باغی که در گذشته بدون برنامه کاشت انجام می‌شد با برنامه‌ریزی لازم برای تولید باید صورت گیرد.»

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی تصریح کرد:‌ «در محصولات زراعی نیز باید برنامه کشت و مصرف وجود داشته باشد تا تولیدکنندگان بی‌گدار به آب نزنند. در دو فصل گذشته قیمت سیب‌زمینی، پیاز و گوجه‌فرنگی قیمت‌هایی سرسام‌آور داشت و این وضع موجب شد تا تولیدکننده با توجه به این قیمت‌ها در تمامی استان‌ها به تولید بپردازد درحالی که این محصولات بسیار آب‌بر هستند و بدون توجه به بازار نمی‌توان به تولید اقدام کرد.»

بخشی از هزینه‌های صادرات از سوی دولت پوشش داده شود

وی تصریح کرد:‌ «در وضع کنونی باید بخشی از هزینه‌های سنگین صادرات از سوی دولت پوشش داده شود در غیراین صورت بخش عمده‌ای از محصولات باغی کشور از جمله سیب‌درختی به هدر خواهد رفت. بازار صادرات نیز با تصمیم‌های یک شبه برای ممنوعیت صادرات از دست می‌رود بنابراین هر تصمیمی برای صادرات یا واردات باید با در نظر گرفتن وضعیت تولید، صادرات یا واردات انجام شود.»

نورانی عنوان کرد:‌ «سابقه صادراتی در برخی از کشورهای هدف صادراتی از دست رفته است و بدون استفاده از نظرهای بخش خصوصی یا دست‌اندرکار نمی‌توان برای این بخش تصمیم گرفت.»