حسین نوش‌آبادی*
لزوم تصویب قانون کپی‌رایت در کشور
در سنوات گذشته لایحه مربوط به قانون مالکیت معنوی و فکری در وزارت ارشاد تهیه و به مجلس فرستاده شد و این یکی از تلاش‌ها و پیگیری‌های ما بود که در این زمینه قانون جامع و کاملی را به تصویب مجلس برسانیم اما این اتفاق نیفتاد. با این حال عدم تصویب این قانون به معنی این نیست که قانونی وجود ندارد. قانونی که ما درباره کپی‌رایت داریم مربوط به پیش از انقلاب است. در قانون قبلی هم یک جرم محسوب می‌شد و هنوز معتبر است.
ما قانون جامعی برای پیشگیری از اتفاقاتی که امروز در فضاهای مجازی و... در حوزه کپی رایت و صیانت از حقوق نویسندگان، مصنفان و... رخ می‌دهد نداشته‌ایم و این خلأیی بود که قانونگذار در آن مقطع به آن توجه کرده و دولت هم لایحه مالکیت فکری را به مجلس فرستاد تا به قانونی جامع و کامل تبدیل شود.
هم دولت در آن مقطع و هم مجلس در این زمینه تأخیر کردند و نتوانستیم در این زمینه به نتیجه‌ای برسیم و چون در گذشته موضوعیت نداشته بالطبع قانونی هم برایش تبیین نشده اما قوانین گذشته همچنان قابلیت اجرایی شدن دارند. پس دادستانی می‌تواند به سبب همان قوانین نسبت به بعضی سرقت‌های هنری و ادبی و فکری وارد عمل شود و این بی‌معنا نیست که چون قانون کامل و جامعی وجود ندارد پس مدعی‌العموم هم نباید ورود کند و هر کسی خواست چیزهایی را که در تملک فکر و هنر فکر دیگری است بی‌اجازه استفاده کند.
همه این‌ها را باید در کنار این مسأله مورد توجه قرار داد که ما سال‌هاست برای پیوستن به کنوانسیون کپی‌رایت به اجماع نرسیده‌ایم و هنوز در بحث و گفت‌وگوها این موضوع مطرح می‌شود که پیوستن به این کنوانسیون به صلاح کشور ما خواهد بود و یا نه. یکی بحث قوانین داخلی خودمان را کامل کنیم تا از اتفاقات رخ داده برآوردی داشته باشیم و یا به این نتیجه برسیم که برای پیوستن به کنوانسیون کپی‌رایت نهایتاً باید چه تصمیمی بگیریم. گاهی ممکن است فیلم‌هایی که در سایت‌های دانلود فیلم که دیروز بحث آنها دامنه‌دار شده بود از طرف گردانندگان سایت‌ها خریداری هم شده باشد اما تولید محتوایی که در قالب انتشار این فیلم‌ها که عموماً در شرع و عرف ما فیلم‌های پسندیده‌ای نیستند نیز بحثی است که نهادهای نظارتی به آن ورود می‌کنند و اگر متوجه بشوند که چنین اتفاقی بر بستر جامعه تأثیر منفی خواهد گذاشت به مسأله ورود می‌کنند و به‌عنوان مدعی‌العموم این روند را متوقف می‌کنند.
ممکن است برخی این شبهه برایشان به‌وجود بیاید که چرا این مسأله یک‌شبه تصمیم‌گیری می‌شود و سریعاً هم اجرایی می‌شود اما این مسأله را هم باید در نظر گرفت که هر مسأله‌ای فقط یک صورت مسأله ممکن است نداشته باشد و مسائل مختلفی دست‌به‌دست هم بدهند تا قانونگذار یا مدعی‌العموم تصمیم بگیرد به مسأله ورود کند اما همانطور که گفته شد طراحی ساز و کاری برای این موضوع مسأله‌ای ضروری است و روند فعالیت‌های فرهنگی و هنری کشور می‌طلبد که اتفاقات ناهنجار و خلاف شرع و عرف جامعه به این دلیل است که این اتفاقات ترویج پیدا نکند اما ما هم باید نظارت‌های خود را دقیق‌تر کنیم تا شائبه‌ای به‌وجود نیاید و اگر اقدامی انجام می‌دهیم یک بحث و نگاه طولانی مدت باشد چون هر کس از زاویه خودش به مسأله نگاه می‌کند.
مثلاً قوه قضائیه نه تنها جلوگیری بلکه بحث پیشگیری را هم در مسئولیت خود دارد و ما می‌توانیم از این منظر هم نگاه کنیم و البته تدوین و تصویب یک قانون جامع و کامل خلأیی است که ما همچنان در این زمینه داریم و آن‌چیزی که به‌عنوان یک قانون حمایت از حقوق مادی و معنوی داریم به تمامی نیازهای ما را در حوزه کپی‌رایت مرتفع نمی‌کند و باعث می‌شد اتفاقات و اختلافاتی پیش بیاید.
*کارشناس فرهنگی
منبع: ایران
ارسال دیدگاه