تقسیم کارامد سلول‌های بنیادی خون بند ناف در پژوهشگاه رویان

به‌گزارش مهر، سلول‌های بنیادی خون بند ناف، یکی از منابع ارزشمند سلول‌های بنیادی خون‌ساز هستند. این سلول‌ها توانایی تمایز به رده‌های سلولی گوناگون و قدرت زنده‌مانی طولانی مدت دارند، در درمان بیماری‌های خونی و سرطان‌های مرتبط مورد استفاده گسترده قرار می‌گیرند.

محدودیت اصلی در استفاده از سلول‌های بنیادی بندناف برای بازسازی سیستم خون‌ساز بدن، کم بودن تعداد سلول‌‌هاست، به همین دلیل استفاده درمانی از این سلول‌‌ها به کودکان یا بزرگسالانی با وزن کم محدود شده است.

بهترین راه غلبه بر این مشکل، فراهم آوردن شرایطی است که سلول‌های بنیادی بند ناف در شرایط آزمایشگاهی تقسیم شده، سلول‌هایی مشابه خود ایجاد کنند؛ اما تلاش‌های صورت گرفته در این زمینه نشان داد، سلول‌های حاصل از تقسیم، توانایی پایین‌تری نسبت به سلول‌های اصلی دارند.

به‌منظور غلبه بر این مشکل، محققان پژوهشگاه رویان، تحقیقی انجام دادند که طی آن سلول‌های تک‌هسته‌ای استخراج شده از خون بند ناف انسان، در محیط کشت معمول سلول‌های بنیادی، غنی‌شده با ترومبوپویتین (thrombopoietin) و لیگاند FIt۳، کشت داده شدند.

سپس، سلول‌های حاصل از تقسیم و سلول‌های تقسیم‌نشده به جنین ۵/۱۱ تا ۵/۱۳ روزه موش‌های آزمایشگاهی پیوند زده شد. در نهایت حضور سلول‌های خونی انسان در خون موش‌های مورد آزمایش بررسی شد.

نتایج این پژوهش که در مجله بین‌المللی یاخته (Cell Journal) به چاپ رسیده است، نشان داد، سلول‌های کشت داده شده ۳۲ بار بیشتر از سلول‌های کشت داده نشده ژن‌های مربوط به سلول‌های خونی را بیان می‌کردند، علاوه‌بر این، سه برابر توان کلونی‌زایی بیشتری از خود نشان دادند.

چهار هفته پس از پیوند، در ۷۳‌درصد از موش‌های دریافت‌کننده سلول‌های کشت داده شده و ۳۵ درصد از موش‌های دریافت‌کننده سلول‌های تقسیم نشده حضور سلول‌های خونی انسان قابل ردیابی بود.

نتایج این پژوهش نشان داد، سلول‌های تک‌هسته‌ای برداشت شده از خون بند ناف با استفاده از این روش کشت تقسیم می‌شوند و سلول‌های حاصل از تقسیم سریع‌تر و بهتر از سلول‌های تقسیم‌نشده می‌توانند در جنین حیوان مدل آزمایشگاهی جایگزین شده فعالیت خون‌سازی را آغاز کنند.

امید است با پژوهش‌های بیشتر امکان استفاده از این سلول‌های تقسیم شده برای مصارف درمانی فراهم شود.

مرضیه ابراهیمی، مرتضی ضرابی، الهه افضل و همکارانشان در پژوهشگاه رویان این تحقیقات را به نتیجه رساند.