نفت و آینده مبهم اقتصاد

ارزش افزوده‌ای که نفت و سایر بخش‌های مرتبط با آن مانند پتروشیمی بر اقتصادکشورهای وابسته به نفت می‌گذارد، قابل چشم پوشی نیست؛ چرا که سهم این بخش به ویژه در اقتصاد کشورهای وابسته به نفت بر رشد اقتصادی بسیار بالا است.

از سوی دیگر نفت خام، ماده اولیه برای توسعه و رشد اقتصادی سایر کشورها نیز محسوب می‌شود. بنابراین طلای سیاه سهم قابل توجهی در مناسبات اقتصادی و رشد شاخص‌های کلان دارد و هر زمان که این بازار دچار تلاطم و نوسان شود به نحوی که سرمایه‌گذاری در آن کاهش یابد و پیش‌بینی سمت و سوی بازارها به سختی صورت گیرد‌، فضای بازار نیز به سمت امنیتی شدن رفته و قطعا رشد این بخش هم کاهش می‌یابد.

وقتی کشورهای صادرکننده نفت مانند ایران، لیبی و ونزوئلا به هر دلیلی با چالش‌هایی برای صادرات نفت مواجه شوند، رشد اقتصادی این کشورها دستخوش تغییر شده و پایین می‌آید. از سوی دیگر کاهش صادرات منجر به کاهش عرضه نفت در بازارهای جهانی شده که این امر تولید را نیز با مخاطره روبرو می‌کند. اما روی دیگر سکه، افزایش قیمت‌ها به دلیل کاهش عرضه است که رشد اقتصادی را کاهش می‌دهد. تجربه نشان می‌دهد که تنش در منطقه استراتژیک خاورمیانه که مهم‌ترین منطقه برای تولید و صادرات نفت است، می‌تواند قیمت‌های نفت را تا 10 دلار بیشتر از قیمت‌های کنونی افزایش دهد.

قاعدتا قیمت نفت هم بر رشد اقتصادی کشورهای اروپایی یا چین و هند به عنوان اقتصادهای نوظهور قدرتمند؛ تاثیرات منفی دارد. می‌توان اذعان کرد که تنش‌های اخیر در منطقه خاورمیانه بین 3 تا 4 دلار بر قیمت‌های نفت اثرگذار بوده است. اما نامناسب بودن وضعیت اقتصادی تنها به نوسان در بازار نفت محدود نمی‌شود بلکه به دلیل افزایش بدهی دولت‌ها، روند رشد اقتصادی جهان کاهشی شده است. چنان‌که اخیرا اعلام شده که چین سه برابر بودجه خود بدهی‌های دولتی دارد. بنابراین می‌توان گفت که آینده اقتصادی جهان مبهم است و بیم آن می‌رود که تجربیات شکل گرفته در سال 2008 و بحران بزرگ مالی مجددا تکرار شود. هیچ‌کدام از دیدگاه‌های موجود اوضاع مناسب و مساعدی را برای اقتصاد دنیا پیش‌بینی نمی‌کند. نفت و بحران نفت و درگیری‌های منطقه خاورمیانه اثر منفی بر هر پیش‌بینی در خصوص آینده اقتصاد خواهد گذاشت و بازیگران اقتصادی دنیا را محافظه‌کارانه‌تر خواهد کرد تا جریان خرید و تقاضا را به تاخیر بیندازند و منتظر آینده شوند و بر اساس آن نسبت به تقاضا و خرید تصمیم‌گیری کنند.

*عضو اتاق بازرگانی ایران

منبع : روزنامه اعتماد