چرا نمی‌توان واردات دارو را متوقف کرد

سیامک افاضلی، داروساز در خصوص تبعات این سیاست به پانا می‌گوید: اینکه بگوییم ما اصلا واردات نخواهیم داشت یا واردات را بسیار محدود خواهیم کرد، امکان‌پذیر نیست. با توجه به نبود زیرساخت‌ها و تکنولوژی‌های کافی در کشور این کار عملی نیست. اگر کشوری از نظر علمی پیشتازباشیم و خودمان دانش، تجربه کافی داشته باشیم می‌توانستیم این حرف را بزنیم اما تا زمانی که ما واردکننده دانش هستیم، باید بدانیم هر روز داروهای جدیدی با تکنولوژی جدیدتری وارد بازار می‌شود و ما با فاصله‌ای عقب‌تر از دنیا آنها را داخل کشور تولید می‌کنیم؛ بنابراین نمی‌توان گفت ما نیازی به واردات بسیاری از داروها نداریم.

او می‌افزاید: همین حالا تامین بخشی از داروها نیازمند واردات است که باید واردات آنها ادامه یابد و ما امکان تولید آنها را چه به لحاظ سخت‌افزاری و چه به لحاظ دانشی نداریم. اگر هم بتوانیم آنها را تولید کنیم، با قیمت بالاتری از واردات تولید می‌شود. بحث صرفا محدود کردن واردات نیست، بلکه تولید دارو در داخل با هدف به صرفه‌بودن و خارج‌ نشدن ارز از کشور انجام می‌شود، بنابراین تولید برخی داروها ارزش خارج شدن ارز زیاد برای تامین مواد اولیه و امکانات آن را ندارد.

این داروساز ادامه می‌دهد: هم‌اکنون دو بحث مطرح است. داروهایی داشتیم که وارد می‌شد،مشابه آنها هم تولید می‌شده و قرار است دیگر وارد نشود. بحث دیگر این است که نمی‌‌خواهیم بگوییم کیفیت داروهای خارجی صرفا بهتر است یا کیفیت داروهای داخلی. مسئله اصلی گلایه بیماران مختلف از نبود سازگاری و کیفیت پایین تعدادی از داروهای تولید داخل است.

برای بررسی کیفیت، داروهای داخلی باید از داروخانه جمع‌آوری شده و بار دیگر آزمایش شوند

افاضلی تاکید می‌کند: برای بررسی کیفیت داروهای تولید داخل، تحت کنترل وزارت بهداشت و آزمون‌های pms، نمونه‌هایی از داروهای تولید داخل ایرانی را از داروخانه‌ها به صورت تصادفی باید جمع‌آوری کنند تا به لحاظ کیفیت و بهداشتی کنترل و بررسی شوند. در واقع داروهایی که به داروخانه برای عرضه به بیمار رفته‌اند، بار دیگر باید آزموده شوند. چنانچه این اتفاق جدی گرفته شود و اصلاح کیفی داروهای تولید داخل را به درستی انجام دهیم، می‌توان همه نوع دارویی را با کیفیت خوب در کشور تولید کرد.

این داروساز در پاسخ به اینکه آیا می‌توان گفت صرفا کیفیت داروهای عمومی و پرمصرف و نه داروهای بیماران خاص و بیماران قلبی و سرطانی‌ها در کشور سطح خوبی دارد، می‌گوید: الزاما نمی‌توان گفت فقط داروهای عمومی کیفیت خوبی دارند، برخی داروهای بیماران خاص هم کیفیت خوبی دارند. به طور کلی، مواد اولیه‌ای که برای تولید دارو وارد کشور می‌شود، همچنین نوع فرمولاسیون و موارد دیگر باید بررسی و آزمایش‌های لازم روی آنها انجام شود تا بتوان داروی با کیفیتی تولید کرد.

بسته‌بندی‌ غیر بهداشتی و ترخیص دیرهنگام از گمرک، عوامل افت کیفیت داروهای داخلی

او در خصوص اینکه چه عواملی باعث می‌شود داروهای تولید داخل از کیفیت پایینی برخوردار باشند، عنوان می‌کند: گاهی به دلیل بسته‌بندی غیراستاندارد که نمی‌تواند محافظت کامل از دارو در برابر دما و حرارت و گرما و سرما داشته باشد، کیفیت دارو پایین می آید. گاهی بعد از توزیع به خاطر دما و رطوبت داروخانه‌ها و انبارها، کیفیت آن افت پیدا می‌کند. مثلا در فصل تابستان در زنجیره توزیع دارو، مراقبت‌های لازم از دارو نمی‌شود و کیفیت آن را کاهش می‌دهد.

این دارو ساز ادامه می‌دهد: حتی کیفیت لوازم بسته‌بندی نیز در این امر بسیار ضروری است و به آن توجه نمی‌شود. پلاستیک‌هایی که برای بسته‌بندی استفاده می‌شود، کیفیت دارو را پایین می‌آورد. بسته‌بندی دارو تابع استانداردهای خاصی است که متاسفانه در کشور چندان رعایت نمی‌شود که این هم دلایل خودش را دارد از جمله تحریم و کمبود مواد اولیه و نبود منابع اقتصادی. همه اینها باعث می‌شوند کیفیت بسته‌بندی و داروی تولید داخل پایین بیاید.

او همچنین با اشاره به اینکه ماده اولیه تولید دارو در داخل باید در وضع خاصی نگهداری شود، تصریح می‌کند گاهی ماده اولیه چند ماه در گمرک می‌ماند و دیگر قابل استفاده نیست. اما به صورت کلی مواد اولیه‌ای که از چین و هند وارد می‌شود، هم کیفیت خوب دارند، هم کیفیت نامناسب. بستگی به نوع خرید وزارت بهداشت و کارخانه های تولید دارو دارد. اروپا هم به دلایل زیست‌محیطی در عمده موارد مواد اولیه داروهای خود را از طریق چین و هند تامین می‌کند و آنها به همه دنیا صادرات دارند.

به گفته افاضلی اگر واقعا وزارت بهداشت قصد دارد واردات را تا این حد ممنوع کند، باید کیفیت قابل قبول و مطلوبی برای داروهای تولید داخل ارائه دهد.

او خاطرنشان می‌کند: هیچ ‌گونه طبقه‌بندی نمی‌توان برای سطح کیفی داروهای خارجی و داخلی در نظر گرفت. به عنوان مثال کیفیت داروهای داخلی دیابت قابلیت رقابت با داروهای وارداتی را ندارند. بنابراین ما در مواردی آن‌قدر دچار مشکل هستیم که نمی‌توان واردات را به طور عمده ممنوع کرد.