انفجار نفتکش؛ کلیدواژه رویارویی جدید ایران و آمریکا

حوالی ظهر پنجشنبه (۲۳ خرداد) و درست در لحظاتی که شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن بعد از 41 سال در تهران به سر می‌برد و با مقام‌های عالی‌رتبه ایرانی دیدار می‌کرد، دو نفتکس غول‌پیکر در دریای عمان دچار آتش‌سوزی شدند.

این دو نفتکش که «فرانت آلتر» و «کوکوکا کوریجس» نام داشتند، به ترتیب با پرچم‌های جزایر مارشال و پاناما در حال حرکت در دریای عمان بودند که خبر آتش‌گرفتن آ‌نها به سرعت به تیتر نخست رسانه‌های بین‌المللی تبدیل شد.

در پی این حادثه، انفجارها و آتش‌سوزی‌هایی در این دو نفتکش رخ داد. کلیه کارکنان این دو نفتکش تخلیه شدند. این حادثه، «مشکوک به حمله» عنوان شده است. بسیاری از رویدادهای بین‌المللی نظیر ادامه درگیری‌ها در روابط آمریکا با روسیه و ترکیه طی دیروز و امروز تحت‌الشعاع این حادثه قرار گرفت.

بعد از این اتفاق، قیمت نفت رشد چشمگیری پیدا کرد ولی در معاملات روز جمعه دوباره نزولی شد. بهای نفت برنت روز پنج‌شنبه با ۲.۲۳ درصد افزایش، در ۶۱.۳۱ دلار در هر بشکه بسته شده بود.

همچنین شاخص قیمت نفت آمریکا روز گذشته با ۲.۲۳ درصد افزایش، در ۵۲.۲۸ دلار بسته شده بود.

به گفته تحلیلگران، این حمله نگرانی‌ها نسبت به افت تقاضای جهانی برای نفت را که در هفته‌های اخیر به اوج خود رسیده بود تحت‌الشعاع قرار داد و باعث جهش قیمت‌ها شد.

این دومین «حمله» به نفتکش‌ها در یک ماه گذشته در منطقه خاورمیانه است که مهمترین منطقه جهان برای تأمین نفت به شمار می‌رود. تنش‌ها در خاورمیانه از زمان خروج آمریکا از برجام و وضع تحریم‌ها علیه ایران به‌ویژه صادرات نفت افزایش پیدا کرده است.

اظهارات نگران‌کننده

بعد از این حملات صورت گرفته به نفتکش‌های مذکور در دریای عمان، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در جریان یک نشست خبری در اقدامی قابل پیش‌بینی صراحتا ایران را مسئول انفجارها دانست و اظهار کرد: «قصد داریم در شورای امنیت تصمیماتی بگیریم تا ایران را به میز مذاکره بازگردانیم. ایران باید مذاکره را با مذاکره جواب بدهد.»

او همچنین بیان کرد: «تحلیل آمریکا این است که حمله‌ امروز به نفتکش‌ها کار ایران بود و ایران قصد دارد جریان نفت را دچار مشکل کند.»

ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام در بیانیه‌ای درباره انفجار نفتکش‌ها در دریای عمان، با اشاره به اینکه حملات صورت گرفته تهدیدی روشن برای آزادی رفت و آمد و تجارت در آب‌های آزاد محسوب می‌شود، مدعی شد که آمریکا و متحدانش تمام تدابیر لازم را برای دفاع از منافع خود اتخاذ خواهند کرد.

سنتکام در ادامه بیانیه تاکید کرد که جنگ با ایران در جهت منافع استراتژیک آمریکا و یا جامعه بین‌المللی نیست.

در پی این اظهارات، سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، با رد اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا تصریح کرد: «مسئولیت تامین امنیت تنگه هرمز، بر عهده جمهوری اسلامی ایران است و نشان دادیم که در سریعترین زمان ممکن به کمک ملوانان کشتی‌های دچار سانحه رفتیم و آنها را نجات دادیم.»

او ادامه داد: «ظاهرا برای آقای پمپئو و سایر دولتمردان آمریکایی متهم کردن ایران در حادثه مشکوک و تاسف بار برای نفتکش‌ها راحت‌ترین و ساده‌انگارانه‌ترین کار است.»

این مقام مسئول در وزارت امور خارجه ایران با یادآوری همزمانی انفجار نفکتش‌ها با سفر نخست وزیر ژاپن به تهران، اظهار کرد: «در حالیکه نخست‌وزیر ژاپن برای کاهش تنش‌ها، با نفر اول جمهوری اسلامی ایران در حال دیدار است کدام دست‌های پنهان بدنبال اثرگذاری بر این تلاش‌ها در منطقه است و چه کسانی از آن سود می‌برند؟»

موسوی خاطرنشان کرد: «آقای پمپئو، این تشکیک نه تنها شوخی و خنده‌دار نیست بلکه نگران‌کننده و هشدارآمیز است.»

نشست بی‌نتیجه

صبح امروز و با پیشنهاد مسئولان آمریکایی همان‌طور که از قبل مایک پمپئو، وزیر امور خارجه این کشور اعلام کرد بود، نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد با دستور کار بررسی حادثه انفجار و آتش‌سوزی دو نفتکش‌ در دریای عمان تشکیل شد ولی بدون هرگونه نتیجه مشخصی پایان یافت.

نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد در همین زمینه و در پاسخ به اقدامات و اتهامات مسئولان آمریکایی طی بیانیه‌ای نوشت: «اظهارات فتنه‌جویانه نماینده آمریکا علیه ایران در جلسه ۲۳ خرداد شورای امنیت سازمان ملل نماد دیگری از عملیات روانی ایران‌هراسانه این کشور بود. ایران قاطعانه ادعای بی اساس آمریکا در ارتباط با حوادث ۲۳ خرداد تانکرهای نفتکش را رد کرده و آن را با شدیدترین لحن ممکن محکوم می‌کند.»

در بخش دیگری از این بیانیه همچنین آمده است: «جنگ و تروریسم اقتصادی آمریکا علیه ملت ایران و حضور گسترده نظامی آن کشور در منطقه همواره منشأ اصلی ناامنی و بی ثباتی در منطقه خلیج فارس و جدی‌ترین تهدید علیه صلح و امنیت آن بوده و هست.»

نمایندگی دائم جمهوری اسلامی در ادامه این بیانیه با یادآوری مسئولیت‌های جامعه بین‌المللی، نوشت: «ایران از جامعه بین‌المللی می خواهد تا به مسئولیت‌های خود در پیشگیری از اینگونه سیاست‌ها و اقدامات غیرمسئولانه و خطرناک آمریکا و متحدان منطقه‌ای آن در افزایش تنش در منطقه، عمل کند. جمهوری اسلامی ایران مجدداً تأکید می‌کند که تنها راه کاهش تنش در این منطقه، تعامل فعال و سازنده تمام کشورهای منطقه در چارچوب یک گفتگوی واقعی، فراگیر و مبتنی بر احترام متقابل و اصول بنیادین حقوق بین‌الملل است. حوادث اخیر و وضعیت منطقه فوریت چنین گفتگوی منطقه ای را مورد تأکید قرار می‌دهد.»

ذات جنگ‌طلب گروه B

اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا پایان ادعاهای کاخ سفید علیه جمهوری اسلامی نبود و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی توئیتر با تکرار اظهارات پمپو درباره انفجار دونفتکش در دریای عمان، نوشت: «ارزیابی آمریکا این است که ایران مسئول حملات دریای عمان است.»

این اظهارات و اتهام‌زنی‌های مسئولان عالی‌رتبه کاخ سفید به ایران در حالی است که با انفجار نفتکش‌ها، اخباری مبنی بر کمک فوری نیروهای ارتش جمهوری اسلامی به خدمه این دو نفتکش در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی منتشر شد.

با این حال، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که مدت‌هاست از علاقه تیم ‌B (جان بولتون، بن‌سلمان، بن‌زاید، بنیامین نتانیاهو) برای کشاندن آمریکا به جنگ با ایران سخن به میان آورده است.

او در واکنش به ادعاهای آمریکایی‌ها و اتهامات نفتکشی آنان به ایران در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «این که ایالات متحده فورا و بدون ذره‌ای شواهد عینی یا هر اماره‌ای، به اتهام‌پراکنی علیه ایران دست می‌زند، تنها این موضوع را کاملاً آشکار می‌کند که تیم B در حال حرکت به سوی یک نقشه جایگزین است.»

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران خرابکاری جدید تیم B را چنین توصیف کرد: «خرابکاری در دیپلماسی (از جمله درباره اقدامات شینزو آبه در تهران) و سرپوش گذاشتن بر تروریسم اقتصادی علیه ایران.»

ظریف همچنین با اشاره به اظهارات اخیر خود درباره علاقه این گروه برای جنگ گفت: «من چند ماه پیش دقیقا درباره همین سناریو هشدار دادم؛ نه به این دلیل که من یک پیشگو باشم، بلکه به این دلیل که من ذات تیم B را می‌شناسم.»

از سوی دیگر پاتریک شاناهان، وزیر دفاع موقت آمریکا و سرپرست پنتاگون، در واکنش به حملات صورت گرفته به دو نفتکش در دریای عمان دوباره انگشت اتهام را به سمت تهران گرفت و در صفحه توئیتر خود نوشت: «حملات مداوم و بی‌جهت ایران در منطقه، تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی محسوب می‌شود و آزادی ناوبری در دریاهای آزاد را به خطر می‌اندازد.»

این ادعاهای آمریکایی‌ها نیز بدون ارائه حتی یک برگ سند صورت می‌گیرد، و نکته جالب آن است که درست در زمانی مطرح می‌شود که شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن بنا به اظهاراتش خودش برای میانجیگری بین تهران و واشنگتن به ایران سفر کرده است.