ایران، عراق و همگرایی شتابنده

به گزارش ایرنا، امروز و فردا تهران مهمانی بلندپایه از همسایه باختری را میزبانی می کند. «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر عراق، پنج ماه پس از تشکیل دولت ائتلافی خود برای نخستین بار راهی پایتخت همسایه شرقی کشورش شده تا جدی تر از پیش راه های توسعه روابط چند جانبه با ایران را با مقام های کشورمان مورد بحث و گفت و گو قرار داده و توافقات فی مابین در حوزه های سیاسی، امنیتی و اقتصادی را پیگیری کند.
دولت جدید بغداد، در مناسبات با همسایگانش به ویژه ایران، رویکرد مثبت و مستقلی دارد. این رویکرد به ویژه پس از تلاش های واشنگتن جهت تاثیرگذاری بر سیاست های دولت بغداد به منظور اتخاذ سوگیری ضدایرانی حائز اهمیت است. تلاش های چند ماه گذشته آمریکایی ها برای همراه سازی مقام های عراقی در راستای تنگ تر کردن حلقه تحریم ها علیه ایران، بخاطر استقلال و عملگرایی دولت بغداد و در راستای منافع ملی عراقی ها موثر نیافتاده است.
سفر «برهم صالح» رییس جمهوری و «محمد الحلبوسی» رییس مجلس این کشور به ایران در کمتر از شش ماه گذشته و دیدار و گفت و گو با مقام های تهران، از عزم جدی دولتمردان عراقی برای توسعه روابط با تهران در راستای منافع دو طرف نشان دارد.
این بار اما عبدالمهدی به عنوان بالاترین مقام اجرایی عراق عازم تهران شده تا توسعه روابط دوجانبه در بسیاری از حوزه ها را به صورت عملیاتی تر پیگیری کند.
در این سفر، علاوه بر یک هیات بلندپایه اقتصادی، بسیاری از مقام های سیاسی هم نخست وزیر عراق را همراهی می کنند؛ وزیر نفت، وزیر امور خارجه، وزیر دارایی، وزیر تجارت، وزیر برنامه ریزی، وزیر برق و منابع آبی، مشاور امنیت ملی، رییس ستاد ارتش، قائم مقام وزیر کشور، رییس گذرگاه‌های مرزی و برخی از نمایندگان پارلمان، به همراه عبدالمهدی به کشورمان سفر کرده اند.
همراهی وزیران اقتصادی با نخست وزیر عراق، بر بی اثر بودن فشارهای آمریکا و برخی کشورهای عربی منطقه بر بغداد برای همراه شدن با تحریم های آمریکا علیه ایران دلالت دارد.
عراق اگرچه برای تامین برق و گاز مورد نیاز خود به ایران چشم دوخته و این نیاز موجب معافیت چند ماهه آنها از تحریم های آمریکا علیه ایران شده، ولی عراق سخت از سوی واشنگتن در فشار است تا ارتباطات اقتصادی خود با ایران را تحدید کند.
با این حال، رهبران بغداد بارها به صراحت اعلام کرده اند که در تحریم های ضدایرانی با آمریکایی ها همراهی نخواهند کرد و مبنای عملشان در سیاست خارجی منافع ملی عراق خواهد بود. اگرچه از دولت فن سالار عراق، غیر از این هم انتظار نمی رود که با در نظر گرفتن ارتباطات راهبردی تهران و بغداد، این روابط دیرینه و مثبت را فدای مطامع و زیاده خواهی های قدرتی فرامنطقه ای نکند، ولی تا پیش از این برخی ناظران از احتمال تاثیرپذیری بغداد از این فشارها سخن می گفتند.
سفر عبدالمهدی، کمتر از یک ماه پس از سفر دکتر «حسن روحانی» به عراق، معنا و پیامی روشن برای همسایگان و کشورهای غربی در بر دارد و آن اینکه، ایران و عراق به موجب قرابت و پیوندهای سیاسی، تاریخی، فرهنگی و منافع مشترک اقتصادی و امنیتی، حاضر به چشم پوشی از همکاری با یکدیگر نیستند.
پس از دیدار عبدالمهدی با رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهوری و نیز نشست هیات های عالی رتبه دو کشور که امروز صورت گرفت، سومین نشست مشترک اقتصادی ایران و عراق با حضور اعضای اتاق مشترک دو کشور در برنامه سفر نخست وزیر عراق قرار دارد.
پیش از این، در دیدارهای گذشته مقام های دو کشور توسعه روابط اقتصادی تا حجم 20 میلیارد دلار هدفگذاری شده است. سفرهای چندی پیش وزیران نفت و صنعت، معدن و تجارت کشورمان به عراق و همتایان عراقی آنها به ایران در راستای ریل گذاری برای تحقق این هدف انجام شده است.
حجم مهمی از تجارت ایران با عراق به صادرات گاز طبیعی اختصاص دارد. با این حال، طی ماه های گذشته حجم صادرات غیرنفتی ایران به عراق نیز حدود 47 درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد داشته است. در مجموع و در حال حاضر حجم مبادلات دو کشور حدود 13 میلیون دلار است و تا دستیابی به سطح بیست میلیارد دلاری تلاش های بسیاری باید صورت گیرد.
درکنار پیوستگی های سیاسی، تاریخی و فرهنگی و مزایای دو طرف در مبادلات اقتصادی، واقعیات مبارزه با گروه های تروریستی خاورمیانه نشان داده ایجاد خلل در همکاری های دوجانبه امنیتی به سود هیچ کس در منطقه نیست. مقام های عراقی بارها به صراحت از نقش ایران در مبارزه با گروه تروریستی داعش تقدیر کرده اند.
در شرایط کنونی که رهبران واشنگتن از هر ابزاری برای فشار بر کشورهای منطقه جهت تحدید روابط با ایران استفاده می کنند، روابط دوستانه، رو به جلو و مستقل ایران و عراق می تواند به عنوان الگویی از روابط برد- برد، برای دیگر کشورهای منطقه مورد الگوگیری قرار گیرد.