عبدالصمدخرمشاهی: در انتخاب شهرداران روابط جای ضوابط را نگیرد

طی روزهای اخیر بحث‌هایی درباره الزام اجرای آیین‌نامه اجرایی احراز سمت شهرداری مصوب هیات وزیران درباره برخی کلانشهرها از جمله اراک و رشت درگرفته است. عبدالصمد خرمشاهی در همین زمینه درباره ضوابط قانونی انتخاب شهردار به پانا گفت: آیین‌نامه اجرایی شرایط احراز تصدی سمت شهرداران به استناد ماده 82 قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شورای اسلامی شهر مصوبه 1375 از سوی هیات وزیران تصویب شد. درماده 1 این آیین‌نامه آمده است: «کسانی را می‌توان به سمت شهردار انتخاب نمود که دارای شرایط زیر باشند: الف- تابعیت جمهوری اسلامی ایران. ب- حتی‌المقدور متأهل و دارای حداقل (25) سال سن و (5)‌سال سابقه اجرایی در موقع انتخاب شدن و.... دارابودن تحصیلات و تجربه به شرح زیر: ...برای شهرداری‌های درجه (11 و 12) حداقل تحصیلات کارشناسی ارشد (‌فوق لیسانس) با گرایش‌های مشخص شده از سوی وزارت کشور.» طبق این آیین‌نامه، شهرداری‌ که برای شهرهایی بالای 500 هزار نفر یا یک میلیون نفر جمعیت دارند انتخاب ‌می‌شود باید دارای حداقل 9 سال سابقه کار در مدیریت میانی باشد.

این حقوقدان در پاسخ به این سوال که اگر شهردار انتخاب شده فاقد یکی از شرایطی که در آیین‌نامه ذکر شده است، باشد چه اقداماتی باید صورت گیرد؟ تصریح کرد: این موضوع در ماده 4 این آیین‌نامه تبیین شده است. در ماده 4 آمده است: «شورای اسلامی شهر به محض آن که از فقدان یکی از شرایط مندرج دربندها و تبصره‌های ذیل ماده (1) و مواد (2) و (3) این آیین‌نامه در شهردار منتخب‌ خود مطلع شود، باید در اولین جلسه عادی یا فوق‌العاده که با حضور شهردار تشکیل می‌شود به موضوع رسیدگی و تشخیص خود را اعم از صحت یا سقم مطلب‌ به مرجع صدور حکم انتصاب اعلام کند، مرجع صدور حکم انتصاب پس از بررسی موضوع، در صورت صحت فقدان هر یک ازشرایط، حکم انتصاب را‌ ملغی می‌‌کند.»

خرمشاهی در ادامه با بیان اینکه درمورد انتخاب مدیران همواره بحث شایسته سالاری مطرح بوده که بسیاری اوقات شاهد بوده‌ایم این مهم لحاظ نشده است، تاکید کرد: مهمترین موضوع این است که افرادی در پست‌های مهم و مدیریتی قرار گیرند که دارای تجربه و تخصص کافی بوده و همچنین به امور مربوطه آشنا باشند که البته این موارد در قوانین، آیین‌نامه و بخشنامه‌ها تببین شده است. اما در این سال‌ها شاهد بودیم که هرگز این مهم مدنظر قرار نگرفته و به عبارت دیگر اکثر اوقات به جای ضابطه، رابطه حاکم بوده به عبارت دیگر افراد به‌واسطه روابطی که داشتند انتخاب شدند.

خرمشاهی در پاسخ به این سوال که عضو شورای شهر به لحاظ اخلاقی می‌تواند به عنوان شهردار انتخاب شود افزود: بحث اخلاق با بحث مدیریتی متفاوت است. اینکه فردی به عنوان عضو شورای شهر یا شهرداری ایفای نقش می‌کند مهم نیست، بلکه مهم این است که اولا این فرد بتواند به بهترین نحو به مردم سرزمینش خدمت کند و ثانیا شایستگی‌های مندرج در قانون را دارا باشد. پس به لحاظ قانونی، اخلاقی و عرفی ایرادی ندارد که عضو شورای شهر حالا در مقام شهردار به مردم خدمت کند. مردم انتظار دارند فردی در راس مدیریت قرار گیرد که شایستگی‌های لازم را داشته باشد و بتواند مشکلات را به خوبی شناسایی و برطرف کند.

وی ادامه داد: متاسفانه در این سا‌ل‌ها به کرات شاهد بوده‌ایم، افرادی برای پست‌های مهم انتخاب شدند که نه تحصیلات مرتبطی داشتند و نه اینکه واجد شرایط آن پست بوده‌اند. در حالی که قانون ضوابط خاصی را برای انتخاب مدیران و شهرداران در نظر گرفته است که ابهامی هم در آن‌ها وجود ندارد اما در بسیاری از اوقات با نادیده‌گرفتن قوانین، افرادی انتخاب می‌شوند که به هیچ وجه شایسته نبوده و مشکلات بسیاری را نیز برای جامعه ایجاد می‌کنند. مهمترین موضوع در مورد انتخاب و انتصاب افراد برای پست‌های مهم این است که نظارت‌ها به گونه‌ای باشد که صرف داشتن ارتباط، رابطه یا سابقه دوستی و خویشاوندی سبب نادیده انگاشتن قوانین یا مصوبه مربوطه نشود تا افرادی زمام امور را به دست گیرند که تجربه درستی ندارند.