بازیگران زمین آمریکا در ورشو

کنفرانس ورشو در حالی قرار است امروز و فردا (چهارشنبه و پنجشنبه) در پایتخت لهستان برگزار شود که آمریکا بر خلاف اهداف اولیه نتوانست ورشو را محلی برای مقابله با ایران کند.

نشست ورشو در روزهایی که متحدان اروپایی آمریکا در تلاش هستند منافع ایران از برجام پس از خروج یک جانبه آمریکا در سال 2018 را تأمین کنند و در همین مسیر نیز به تازگی مسیر مالی اتحادیه اروپا با عنوان اینستکس را برای ایران ثبت کرده‌اند پیش از شروع به شکست محکوم شد.

در حالی که معاون وزیر امور خارجه لهستان در پی اعتراض‌های شدید ایران به لهستان برای برگزاری این نشست به تهران سفر کرد و توضیح داد که قرار نیست نشست با تمرکز بر ایران برگزار شود، واشنگتن توانست در این مسیر تنها متحد قدیمی خود یعنی اسرائیل را همراه کند. وزرای خارجه کشورهای اروپایی از حضور در نشست سرباز زدند و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از مدتی پیش مشغله زیاد و برنامه‌های فشرده را برای حضور نداشتن در ورشو بهانه کرد.

به هر حال آمریکا نام نشست را تغییر داد و عنوان «پیشبرد آینده‌ای با امنیت صلح در خاورمیانه» را به عنوان تنها راهی که بتواند از ورشو به عنوان مکانی برای گرد هم آوردن کشورهای عربی استفاده کند، مد نظر قرار داد.

حاضران و غایبان

به گزارش الجزیره، پس از آنکه گروه‌های بسیاری دعوت را نپذیرفتند، کنفرانس مسیر خود را بر موضوعات وسیع امنیت منطقه تغییر داد.

لهستان مخالف برگزاری نشست با موضوع ضد ایران بود و به تعهدش بر برجام تأکید د‌اشت، با این حال برخی از کارشناسان از جمله سفیر سابق لهستان به الجزیره گفته‌اند که این کشور تسلط خود را بر نشست از دست داده و اسرائیل، عربستان و آمریکا موقعیت را به دست گرفته‌اند.

هنوز مشخص نیست دقیقا چه کسانی در این نشست سخنرانی خواهند کرد اما بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل شخصا در این نشست حاضر شده و صبح امروز قبل از عزیمت به ورشو نیز ادعاهای خود علیه ایران را تکرار کرده است.

او با ادعای اینکه روز گذشته عملیاتی را علیه نیروهای وابسته به ایران در منطقه قنیطره واقع در سوریه انجام داده‌اند، اظهار داشت: «ما هر روزه علیه ایران (در سوریه) اقداماتی انجام می‌دهیم، حتی همین دیروز.»

به نوشته رسانه‌های اسرائیلی، او درباره دستورکار کنفرانس لهستان، آن هم بعد از تلاش آمریکایی‌ها برای کاستن از تمرکز ضد ایرانی آن، توضیح داد که نشست ورشو روی موضوع ایران تمرکز می‌کند نه مذاکرات سازش فلسطین-اسرائیل.

نخست‌وزیر اسرائیل با انتقاد از کشورهای اروپایی به‌دلیل موضع حمایتی از ایران بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و همچنین عدم حضور برجسته آنها در نشست ورشو، مدعی شد: «می‌خواهم از اروپایی‌ها بپرسم که ایران در حال چه کاری است. ایران به پایتخت‌های (کشورهای) اروپایی تروریست اعزام می‌کند اما همزمان... برخی دولت‌های اروپای غربی به ایران کمک می‌کنند. این متحیرکننده است».

نتانیاهو در ادامه ادعاهایش افزود: «دلایل زیادی وجود دارد که ایران از نشست ورشو نگران باشد. این واقعیت که سران اسرائیل (با دیگر کشورها) در یک اتاق بنشینند و درباره یک موضوع - ایران - صحبت کنند، دستاوردی در تقابل با ایران است.»

مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در ورشو حاضر خواهد شد و این احتمال مطرح است که جرارد کوشنر، داماد ترامپ نیز روز چهارشنبه در ورشو سخنرانی کند.

جرمی هانت، وزیر امور خارجه بریتانیا نیز اعلام کرده که به ورشو می‌رود اما قصد دارد درباره موضوعات حقوق بشر در جنگ یمن سخن بگوید.

هایکو مانس،‌ وزیر امور آلمان اعلام کرد که به کنفرانس ورشو نمی‌رود و مقامات ارشد وزارت امور خارجه به عنوان جایگزین او شرکت خواهد کرد.

کشورهای دیگر اروپایی نیز در سطوح پایین در این نشست حاضر خواهند شد اما کشورهای عربی احتمالا هیأت‌هایی به رهبری وزرا خواهند داشت.

فدریکا موگرینی،‌ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و البته روسیه نیز از پیش اعلام کرده بودند که در این نشست حاضر نخواهند شد. ترکیه هم به صورت رسمی اعلام کرده است که در این اجلاس حضور نخواهد داشت.

بهانه‌ای برای تشکیل ائتلاف

الجریزه در گزارش خود درباره این نشست می‌نویسد که کنفرانس «ورشو» به دنبال آغاز سیاست آمریکا برای استقرار در منطقه مطرح شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در دسامبر گذشته اعلام کرد که نیروهای آمریکایی را از سوریه خارج خواهد کرد. ورشو نمایش اولین تلاش دولت ترامپ برای ایجاد یک ائتلاف است.

سفیر سابق لهستان در افغانستان می‌گوید که این شرط‌بندی هزینه بالایی دارد چراکه نتیجه این نشست مشخص می‌کند چه کسانی در زمین آمریکا بازی می‌کنند.

به گفته او اسرائیل از مدت‌ها پیش متحد آمریکا بوده و به نظر می‌رسد که عربستان نیز این اتحاد را پذیرفته است. او می‌گوید که موضوع فلسطین (که اکنون به عنوان موضوع نشست ورشو مطرح شده است) یک قربانی مسکوت برای روابط غیر‌رسمی بین آمریکا،‌ ا‌سرائیل و عربستان علیه ایران است.

با این حال تحلیل‌گران بسیاری نیز این نشست را محتوم به شکست می‌دانند. علی واعظ، مدیر پروژه ایران در اندیشکده گروه بین‌المللی بحران نسبت به موفقیت کنفرانس ورشو و هدف همراه ساختن کشورهای دیگر در ائتلاف ضد ایرانی دولت ترامپ ابراز تردید می کند. واعظ به شبکه خبری فرانس ۲۴ گفته است: «من تردید دارم آمریکا بتواند به هدف خود دست یابد، چون گرچه بسیاری از کشورهای اروپایی در ارتباط با برنامه موشکی ایران و همچنین نقش ایران در منطقه با آمریکا هم نظر هستند، اما آن‌ها با رویکرد یک جانبه آمریکا در قبال ایران و ارزیابی حداکثری آمریکا درباره اینکه همه شرارت‌های منطقه زیر سر ایران است، موافق و همراه نیستند.»

محمد جواد ظریف‌، وزیر امور خارجه کشورمان نیز که پیش از این نشست ورشو را محکوم کرده بود در مصاحبه اخیر خود با روزنامه اطلاعات در این زمینه می گوید: « این کنفرانس را جلوه‌ای دیگر از تلاش آمریکا برای ایجاد یک اجماع وسیع علیه ایران است و از آنجا که مسئولان آمریکا می‌دانند که «نمی‌توانند از این جلسه نتیجه‌ای بگیرند، به کشورها اعلام کردند که در این جلسه نمی‌خواهند روی متنی توافق کنند. گفتند شما حرف بزنید و ما خود جمع‌بندیمان را اعلام می‌کنیم.»

همین موضوع را که قرار نیست در جلسه بر روی سیاستی توافقی حاصل شود، ظریف نشانه شکست آمریکا در ایجاد اجماعی علیه ایران می‌داند.

با این حال برخی کارشناسان همچنان بر این باورند که سطح حضور در این نشست همه چیز را تعیین خواهد کرد. در حالی که گروهی در غرب این باور را دارند که اروپا می‌تواند با استفاده از موقعیت ورشو در عین حفظ برجام فشار را بر ایران افزایش دهد و عصبانیت آمریکا را رفع کند، سطح پایین حضور اروپا می‌تواند شکست تازه‌ای برای آمریکا باشد، شکستی که حداقل در تقابل با ایران در یک سال گذشته و بعد از خروج از برجام بارها از سوی متحدان اروپایی طعم آن را چشیده است.

از سوی دیگر با وجود استفاده از ترفند تغییر نام نشست و کشاندن پای فلسطین به موضوع کنفرانس برای گردآوردن متحدان منطقه‌ای ایران در ورشو و متحد کردنشان علیه تهران،‌ به نظر می‌رسد واشنگتن در شناسایی مناسبات منطقه خاورمیانه دچار فقر اطلاعاتی است. واشنگتن احتمالا امروز و فردا به پاسخ روشنی برای تلاش خود در ایجاد ائتلاف ضد ایرانی در منطقه خواهد رسید.

ائتلاف در مقابل ائتلاف

نکته اساسی دیگر، همزمانی نشست ورشو با نشست سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در سوچی است. سه کشوری که ائتلاف آنها در دو سال گذشته به شکل روشنی جنگ را در سوریه به پایان رسانده است.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه با دعوت رسمی از حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان که فردا راهی سوچی خواهد شد پیام روشنی را به غرب و به ویژه آمریکا مخابره می‌کند.

در حالی نشست سوچی تلاش روشن اتحاد مسکو و تهران را با وجود تلاش ماه های اخیر تلاویو برای نشان دادن تزلزل در این اتحاد نشان می‌دهد، یک روز پس از آنکه آمریکا برای تشکیل هر گونه ائتلافی در منطقه علیه ایران با شکست مواجه می‌شود،‌ متحدان منطقه‌ای گرد هم می‌آیند و بحران‌های منطقه را رفع و رجوع می‌کنند.

«سوچی» به وضوح این پیام را که بحران‌های منطقه در منطقه حل خواهد شد به همه حاضران در ورشو مخابره خواهد کرد.