تشریفات زدایی؛ گامی عملی برای اعتماد افزایی به نظام اسلام

در حالی به استقبال چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران رفته ایم که طی چهار دهه گذشته، 'مردم' مولفه اصلی در تداوم انقلاب بوده و در عرصه های مختلف ، همواره پایمردی خود را نشان داده و اثبات کرده اند.
مردم و اعتماد آنان به حاکمیت مهم‌ترین سرمایه اجتماعی هر کشوری است و در مقابل نیز مدیران و مسوولین کشور باید در طلیعه چهارمین دهه از عمر پربرکت انقلاب شکوهمند اسلامی، زمینه ساز تحکیم اعتماد و تقویت این سرمایه اجتماعی باشند.
لازمه این مهم، مشارکت و همکاری در تعاملات اجتماعی است که از رهگذر شفافیت امور و نیز کاهش هرچه بیشتر فاصله مردم و مسوولین طبق آنچه در سال های نخست انقلاب اسلامی جاری بود به دست می آید.
اخیرا کلیپی در بخش خبری 20:30 شبکه دو سیما و متعاقب آن در شبکه‌های اجتماعی و رسانه های کشور منتشر شد که شاید حرف دل بخش گسترده ای از مردم بود اما شنیدن آن از زبان یکی از دولتمردان جالب و کم سابقه بود.
در این فیلم مصطفی سالاری استاندار گیلان در جمع مدیران عضو شورای اداری این استان ، با ادبیاتی صمیمی و صادقانه که ناخواسته به دل مخاطب می نشیند، به تشریفات و «خان بازی» اضافی برخی مسوولین می تازد و خواستار پرهیز از هزینه‌های غیرضروری و تشریفات زائد در امور اداری و سفرهای مسوولین می شود.
تشریفاتی که همه می دانیم منجر به انجام هزینه های اضافی از بیت المال بوده ، مصداق بارز اسراف است و به هیچ عنوان بویژه در شرایط اقتصادی حال حاضر کشور قابل قبول نیست و خود می تواند عاملی برای ایجاد فاصله میان مردم و مسوولین و بدبینی یا بی‌تفاوتی اقشار مختلف مردم نسبت به نظام باشد.
علاقه مند شدم تا این موضوع را بیشتر پیگیری و بررسی کنم که میزان انطباق حرف و عمل این استاندار خوش‌صحبت که ظاهرا جوان‌ترین مدیر عالی دولت نیز محسوب می شود چقدر است که با خبری مواجه شدم که حکایت از صدور بخشنامه‌ای جدید از سوی او و در آغاز دهه فجر چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و سقوط نظام شاهنشاهی داشت.
بخشنامه ای با عنوان با عنوان «تشریفات زدایی در سفرها و امور اداری» خطاب به فرمانداران و مدیران دستگاه های اجرایی که شامل بانک‌ها، شهرداری ها، نهادهای عمومی و ... نیز می شود.
این بخشنامه اگر صرفا برای بایگانی در پایگاه اطلاع رسانی استانداری گیلان نباشد، بی شک می تواند الگوهای سالم رفتاری برای تقویت سرمایه‌های اجتماعی معرفی کند.
بازنشر گسترده کلیپ سخنان یک استاندار ( و نه یک مسوول شناخته شده ملی) در صفحات اجتماعی کاربران و رسانه‌هایی با گرایش و جهت گیری کاملا متضاد و متفاوت سیاسی نه صرفا به خاطر شخص سخنران که به خاطر سخنان بی پرده این مدیر جوان بود که درد را فهمید و حالا در قامت طبیب نسخه ای هم برایش پیچید. البته می دانیم که این تشریفات صرفا به قوه مجریه مربوط و محدود نمی شود و علاوه بر سایر دستگاه‌ها، نهادها و اشخاص در عرصه اجتماعی و فرهنگ عمومی هم نیازمند تغییر نگرش و دگردیسی و بازشناسی الگوهای رفتاری است.
تأکید بر پرهیز از شکل‌گیری ستون و کاروان خودروها در حدفاصل محل‌های استقبال، استقرار و بازدیدهای اداری و نیز ملحوظ داشتن برخورد اداری فوری و جدی با خاطیان که یکی از بندهای بخشنامه ابلاغی است؛ راه حل جلوگیری از اسراف است و در همین پیوند تأکید بر رعایت کاهش جدی هزینه و سادگی پذیرایی جلسات و نیز اصرار بر سرو چای داخلی یا صرفاً یکی از انواع محصولات استان یا همان شهرستان، گامی اصولی در حمایت و تبلیغ تولید داخلی است.
در بند دیگری از بخشنامه دستگاه‌های اجرایی در سطوح استانی و شهرستانی مکلف شده‌اند که از برگزاری همایش ها و سمینارهای غیرضروری پرهیز کرده و برپایی گردهمایی ها صرفا در موارد ضروری و با رویکرد توسعه استان یا شهرستان یا رفع مشکلات مردم، مجاز شمرده شده است. در این بخشنامه حتی به مدل به‌روز و جهانی همایش‌های اداری مثلا در حذف مجری و مقدمات و امثالهم نیز پرداخته شده که با خلاصه‌سازی و ساده‌سازی حواشی به بهره‌وری بر مبنای هدف اصلی همایش منجر خواهد شد.
نصب پرده نوشته و بنر خوشآمدگویی یا تقدیر و تشکر بابت انجام کوچکترین وظایف اداری آن هم با تمثال مبارک! برخی مسوولین که سالهاست سوژه رسانه ها شده و هزینه‌‌های مسرفانه بسیاری را به بیت المال تحمیل کرده ، توسط این بخشنامه ممنوع و محدود به مدلی شده است که جنبه اطلاع رسانی به شهروندان و مخاطبان هر دستگاه اجرایی جهت مراجعه به مدیر ملی یا استانی مربوطه در سفر به آن محل را داشته باشد.
این الگوی رفتاری به دنبال ترویج و اشاعه نگاه کارشناسی به تنگناها با هدف اتخاذ تدابیر درست و اصولی برای رفع کاستی هاست تا جمهوری اسلامی به عنوان حکومت مردمی و مردم‌سالار ، هم به قله های رفیع تعالی دست یافته و به جایگاه مدنظر در سند چشم انداز توسعه برسد و هم از نظرات مردمی، بهره مندی کافی و وافی را ببرد؛ موضوعی که دکتر روحانی رئیس جمهوری نیز در نشست مشترک هیأت وزیران با استانداران سراسر کشور که 26 دی ماه امسال برگزار شد؛ بر آن تأکید کرده و گفتند که باید همواره افکار عمومی و نظرات جامعه و آنچه مورد نظر مردم است، حتی برای اصلاح امور و تحولات، مد نظر باشد.
بخشنامه تشریفات زدایی در سفرها و امور اداری، راه حل عینی اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط در تشریفات است و می تواند به عنوان راهکار رعایت تشریفات رسمی مورد توجه باشد. موضوعی که بی گمان شکل گیری و ایجاد آن ، گامی جدی برای تقویت سرمایه اجتماعی نظام اسلامی و در پی آن؛ امیدآفرینی برای کشور و نشاط افزایی میان قشرهای مختلف جامعه است.
استاندار جوان گیلان نشان داد بار دیگر جوانان پیشگام و در خط مقدم ایجاد تغییرات مثبت در کشور هستند؛ نگاهی به بندهای مختلف بخشنامه مذکور نشان می دهد او با مخاطب قرار دادن جایگاه حقوقی خود به عنوان نماینده عالی دولت در استان، جهت اعمال محدودیت‌های تشریفاتی پیشگام یک تغییر اساسی در این حوزه شده است؛ تغییری که حد فاصل شعارهای تفریطی و تشریفات افراطی است و الگویی کاملا جزئی و اجرایی ارائه کرده است و این الگو می تواند بر مبنای بخشنامه «تشریفات زدایی در سفرها و امور اداری» سرلوحه و سرمشق اعضای هیات دولت و نیز مسوولین سطوح مختلف سراسر کشور نیز باشد.
*مجید مهدوی دانشجوی دوره دکتری سیاستگذاری عمومی