کریم مجتهدی: ما نسبت به پژوهش خوف و رجا داریم

مراسم روز اول از هفته پژوهش صبح امروز با عنوان پژوهش و جامعه با حضور فرزند دکتر معین، صاحب فرهنگ‌ معین، اساتید، روسا و معاونان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این پژوهشگاه برگزار شد. حسینعلی قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این نشست گفت: برای اینکه در پژوهشگاه مدیرست زمان خوب، سال پژوهشی خوب آرزو میکنم و امیدوارم با حضور همه اساتید بر منزلت پژوهشگاه بیافزاید.

کریم مجتهدی نیز در این نشست گفت: معمولا گفته می‌شود مراکز علمی سه هدف دارند، در درجه اول آموزش و سپس پژوهش است و در مرحله سوم انتقال محصول به جامعه است. آموزش انتقال میراث است و پژوهش آینده است. میراث خود ما هستیم، ما محصول گذشته ایران هستیم. سنت‌هایی ما را ساخته است، این تراث باید از نو کشف شود.

او ادامه داد: ما یک نوع خوف و رجا نسبت به پژوهش داریم، چه چیز را باید پژوهش کنیم؟ در درجه اول باید مسایل درست طرح شود و بعد راه‌حل‌هایی پیدا کنیم و نیز از گذشته استفاده کنیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: محصول فعالیت همه دانشمندان برای علم و ترویج علم بوده و از این جهت برای من مهم هستند، چون توجه زیادی به مدارس داشته‌اند. در قرن ۱۳ میلادی، غرب، ابن سینا را کشف کرد، خیلی بیشتر از آنچه ما فکر کنیم، افکار ابن سینا در تاریخ و فرهنگ غرب تاثیرگذار بوده است. این برای ما خیلی اهمیت دارد. دانشجو و پژوهشگر ما اگر اراده به پژوهش نداشته باشد، هیچوقت فراغت هم پیدا نمی‌کند.

حسین صادقی در این نشست درباره علوم انسانی و مساله تحریم سخنرانی کرد. او گفت: بله علوم انسانی در مساله تحریم کارآمدی دارد. ما ۴۰ سال است که گرفتار تحریم هستیم، تحریم نوشته و تحریم نانوشته. مثلا کشور آلمان هیچ تحریم نوشته‌ای علیه ما ندارند اما بعد از انقلاب یک نیروگاه اتمی را که فقط ۱۵ درصد آن باقی مانده بود، ترک کردند و رفتند که باعث شد این نیروگاه سال‌ها تعطیل شود که این یک تحریم نانوشته است. همچنین صنعت نفت را در این زمان خارجی‌ها ترک کردند و رفتند، آن زمان ۵ میلیون بشکه نفت تولید می‌کردیم که ۶۰۰ هزار بشکه برای داخل و ۵.۴ بشکه آن صادرات بود، بعد از رفتن خارجی‌ها به ۳ هزار بشکه رسیدیم و اکنون ۴۰ سال از عمر انقلاب می‌گذرد و ما هنوز نتواسته‌ایم این ۲ میلیون بشکه را ترمیم کنیم.

استاد دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: در دانشگاه تربیت مدرس فعالیت‌های مختلفی در رابطه با تحریم‌ها صورت می‌گیرد، گاهی بعضی‌ها نامه‌ای می‌نویسند که ما شما را نمی‌بخشیم و ... که فایده زیادی ندارد، هرازچندگاهی هم جلساتی برگزار می‌شود که می‌گویند آقا بدوید بیایید ۴۰ نفر اقتصاددان هستند و ... که به نظر من این جلسات هم تشریفاتی است.

او افزود: مساله مقابله با تحریم یک سازوکار بلندمدت و ادامه‌دار است. نمیشود تحریم را فقط در قالب یک هسته پژوهشی در دانشگاه دنبال کرد بلکه یک بحث بین رشته‌ای است.

صادقی از تشکیل خوشه مقابله با تحریم در دانشگاه تربیت مدرس خبر داد و گفت: در واقع یک نقشه راه برای مقابله با تحریم در این دانشگاه آماده شده است، به ترتیب و مرحله به مرحله این موضوعات مختلف به دستگاه‌های مختلف ارتباط پیدا میکند. برای مثال در علوم انسانی در حوزه جامعه شناسی دو موضوع سرمایه اجتماعی و آسیباجتماعی را مدنظر قرار داده‌ایم. این خوشه در دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس است.

این استاد دانشگاه به ظرفیت علوم انسانی اشاره کرد و گفت: ما سه مفهوم به نام کتاب، علم و حکمت داریم. کتاب یعنی هویت، یعنی کسی که کتاب ندارد هویت و شناسنامه ندارد. اما آنچه به علوم انسانی مربوط می‌شود حکمت است، کار علوم انسانی رمزگشایی از حکمت و رساندن جامعه به سعادت است.

او‌با بیان اینکه بعد از گذشت ۴ دهه از انقلاب تثوری روشنی از اقتصاد نداریم گفت: در این چهار دهه اصلا نرخ رشد خوبی را نداشته‌ایم و اصلا زیبنده کشورمان نیست، از لحاظ بودجه و بآدجه‌نویسی هم مشکلات زیادی داریم یعنی اگر اداره کشور ۲۰۰ تومان بخواهد دولت ۱۰۰ تومان برای اداره کشور اختصاص می‌دهد و همین بودجه هم ۷۰ درصد کسری دارد که چگونه تامین می‌شود؟ با استقراض و چاپ اسکناس و به این ترتیب بعد از ونزوئلا پول ملی ما بی‌ارزشترین پول در دنیا شده است.

صادقی به آسیب‌های مختلف ضعف در برابر تحریم اشاره کرد و گفت: عدم توجه به تحقیق وتوسعه باعث آسیب در برابر تحریم می‌شود، در برنامه پنجم و ششم توسعه نوشته‌اند باید سه درصد تولید ناخالص داخلی به تحقیق اختصاص یابد اما کمتر از نیم درصد اختصاص یافته و آن هم هزینه نگهداری است. وقتی می‌خواهیم بدون تحقیق کشور را اداره کنیم دیگر چه انتظاری دارید، یعنی وقتی ما بدون تحقیق کور را اداره می‌کنیم یعنی بدون جهل کشور را اداره می‌کنیم.

او افزود : ما اگر به اندازه کافی پول در صندوق داشتیم و می‌توانستیم در طول این سال‌ها ۲ میلیون بشکه نفت را ترمیم کنیم دیگر امروز نیاز نداشتیم که منتظر توتال باشیم تا بیایند پولی بیاورند و کاری بکنند. تحریم به خاطر زور ترامپ نیست بلکه به خاطر ضعف و ناتوانی ما است. ما ناپایداری توسعه هم داریم؛ اکوسیستم کشور را نابود کرده‌ایم، وزیر نیرو می‌گوید از آبی که ما حق داشتیم ۲۰ درصد برداشت کنیم ۱۱۰ درصد برداشت کرده‌ایم و با سرعت زیادی به سمت نابودی اکوسیستم می‌رویم.

به گفته این استاد دانشگاه اقتصاد غیررسمی و حکمرانی هم از عوامل آسیب‌زایی در برابر تحریم می‌شود. صادقی گفت: ما به جای حکمرانی خوب، حکمرانی بد داریم. همه اینها به حوزه علوم انسانی برمی‌گردد که کاری بکند اما متاسفانه علوم انسانی بعد از انقلاب دو قطبی شده است و حوزه علمیه هم خود را متولی علوم انسانی می‌داند و همچنین متاسفانه از کنکور تا آخر دانشگاه و بعد هم اشتغال مهندسی و پزشکی پرمخاطب و علوم انسانی کم‌داوطلب است. متاسفانه مهندسی توجهی به علوم انسانی ندارد و وزارت‌خانه‌های ما فنی‌زده شده‌اند.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس تاکید کرد: ما علوم انسانی‌ها باید برویم و جایگاه‌مان را پیدا کنیم، حتی در دانشگاه هم به حاشیه رانده شده‌ایم به گونه‌ای که پایان‌نامه‌های علوم انسانی نصف دیگر پایان‌نامه‌هاست.