دمای هوا در فصل پاییز امسال نیم تا یک درجه افزایش می‌یابد

در سال زراعی گذشته (97-1396) استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب با 75، 67، 66، 56 و 53 درصد، بیشترین کاهش بارش را نسبت به نرمال داشته‌اند. در این بین فقط دو استان آذربایجان غربی و شرقی، 24 و 20 درصد بارش بیش از نرمال را تجربه کرده‌اند.

خشکسالی شدید تا بسیار شدید در غالب استان‌های کشور

نقشه خشکسالی نشان از وقوع خشکسالی شدید تا بسیار شدید در غالب استان‌های کشور دارد که گویای وضع بحرانی منابع آب است. با توجه به پیش‌بینی بارش بیش از نرمال در حوضه رشته کوه هندوکش افغانستان و به‌دلیل اینکه بخش قابل توجهی از منابع آب استان سیستان و بلوچستان وابسته به وضع بارش خارج از کشور است، بنابراین ترمیم منابع آب استان در سال‌جاری به مقدار زیاد بستگی به تلاش‌ها در دریافت حقابه از هیرمند دارد.

با توجه به نقشه‌های پیش‌یابی و وضع پدیده‌های دورپیوندی، در مجموع بارش کشور در شش ماهه دوم سال 1397 در محدوده نرمال پیش‌بینی می‌شود. الگوی بارش کشور در شش ماهه دوم سال دارای بیشینه بارش در پاییز در نیمه شمالی و زاگرس است. در فصل پاییز به دلیل استقرار پر ارتفاع و ایجاد سامانه بندالی (Blocking) در جنوب اروپا و دریای سیاه، مسیر سامانه‌های بارشی به عرض‌های جنوبی منتقل شده است که با انتظار بارش‌های نرمال تا بیش از آن به ویژه در شمال، غرب و شمال‌غرب کشور هماهنگ است.

بارش مهر در اغلب مناطق کشور به‌‌ویژه در غرب و شمال‌غرب بیش از نرمال، آبان در حد نرمال (بخش‌هایی از جنوب‌غرب متمایل به کمتر از نرمال)، آذر در محدوده نرمال، در دی ماه بخش‌هایی از غرب کشور متمایل به کمتر از نرمال و در بهمن با فعال‌تر شدن سامانه‌های جنوبی، بارش در محدوده نرمال خواهد بود. در پاییز میانگین دمای مناطق شمالی و غربی در محدوده نیم تا یک درجه بیش از نرمال و در شرق کشور تا 2 درجه بیش از نرمال خواهد بود.

کشور همچنان با خشکسالی شدید مواجه خواهد بود

علیرغم پیش‌بینی‌های فوق، کشور همچنان با خشکسالی شدید آب‌شناسی مواجه خواهد بود که مدیریت بهینه منابع آب و کاهش سهم استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی برای پایداری منابع آب را ایجاب می‌کند.

ارتفاع بارش سال زراعی یعنی از اول مهر 1396 تا پایان شهریور 1397 در کشور به 165.8 میلیمتر رسید، این در حالی‌است که بارش دوره بلندمدت 232.4 و سال گذشته 212.3 میلیمتر بوده است. بر این اساس بارش سال زراعی 97-1396 به ترتیب 28.7 و 21.9 درصد نسبت به بلندمدت و سال گذشته کاهش داشته است.

انحراف مجموع بارش سال زراعی منتهی به 31 شهریورماه جاری نسبت به دوره بلندمدت مشابه

در سال زراعی گذشته، 22 استان بارش کمتر از نرمال را تجربه کرده‌اند، 7 استان دارای بارش نرمال و فقط دو استان آذربایجان غربی و شرقی بارش بیش از نرمال داشته‌اند. بیشترین کاهش نسبی بارش به ترتیب در استان‌های سیستان‌و‌بلوچستان، کرمان، هرمزگان، فارس و کهگیلویه‌و‌بویراحمد به ترتیب با 75، 67.3، 67، 56 و 53 درصد نسبت به دوره مشابه بلندمدت رخ داده است؛ این در حالی‌است که مقدار کاهش در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد 295، چهارمحال و بختیاری 267، گیلان 254، فارس 168.6، مازندران 146.4، بوشهر 125، هرمزگان 120 و خوزستان 107 میلیمتر است. بیشترین کاهش بارش در حوضه‌های آبریز خلیج فارس و دریای خزر رخ داد.

پیش‌بینی بارش

میانگین بارش کشور در فصل پاییز در محدوده نرمال تا بیش از نرمال است. در استان‌های شمالی، شمال‌غرب و دامنه‌های زاگرس در غرب کشور بیش از نرمال پیش‌بینی می‌شود.

پیش‌بینی ناهنجاری بارش کشور در فصل پاییز 1397 نسبت به میانگین بلندمدت

انتظار می‌رود بیشترین افزایش بارش فصل پاییز در دو ماه مهر و آبان و در نواحی غربی و شمالی کشور رخ می‌دهد. کاهش بارش از اواخر آذر تا دی وجود دارد اما دوباره شاهد فعالیت سامانه‌های بارشی به ویژه در عرض‌های جنوبی‌تر کشور در ماه‌های پایانی سال خواهیم بود. در مجموع بارش کشور در شش ماهه دوم سال در حد نرمال است اما توزیع ماهانه آن همگون نیست.

پیش‌بینی انحراف بارش نسبت به میانگین بلندمدت: مهر (بالا-چپ)، آبان (بالا-راست)، آذر (پایین-چپ) و دی (پایین-راست)

میانگین دمای فصل پاییز نیم تا یک درجه بیش از نرمال خواهد بود

با توجه به پیش‌بینی فعالیت سامانه‌های بارشی و افزایش ابرناکی، میانگین دمای فصل پاییز به استثنای شرق کشور از 0.5 تا 1 درجه بیش از نرمال خواهد بود، این درحالی‌است که افزایش دما در شرق کشور بین 1 تا 2 درجه پیش‌بینی می‌شود.

از دی تا بهمن، با جابجایی سامانه‌های بارشی به عرض‌های جنوبی احتمال ناهنجاری منفی دما در این مدت در بخش هایی از جنوب کشور وجود دارد. چون تغییرات شدید دما در نقشه‌های میانگین ماهانه تعدیل می‌شود، بنابراین کاربران باید برای آگاهی از نوسان دما در مقیاس هفتگی به نقشه‌های تکمیلی در وب‌سایت، کانال پیام‌رسان و یا آدرس ftp محصولات پیش‌بینی فصلی مراجعه کنند.

ناهنجاری فصلی و ماهانه دمای کشور در شکل‌های زیر نشان داده شده است.

پیش‌بینی ناهنجاری دمای هوای کشور در پاییز 1397 نسبت به میانگین بلندمدت(داده‌های پس‌پردازش شده CFSv.2-)

پیش‌بینی انحراف دمای هوا نسبت به میانگین: مهر (بالا-چپ)، آبان(بالا-راست)، آذر (پایین- چپ) و دی (پایین- راست)

در اغلب مدل‌های پیش‌بینی فصلی، ناهنجاری مثبت ارتفاع در تراز 500 هکتوپاسکال بر روی جنوب اروپا و دریای سیاه و ناهنجاری منفی ارتفاع در محدوده دریای مدیترانه تا شرق ایران در فصل پاییز 1397 مشاهده می‌شود.

ناهنجاری مثبت ارتفاع بر روی جنوب اروپا و دریای سیاه در پاییز ، پایین: جابجایی جنوب‌سوی آن در زمستان (از: ECMWF)

در صورت هماهنگ بودن سایر دورپیوندها وقوع النینو می‌تواند به افزایش بارش کشور به ویژه در فصل پاییز کمک کند. شکل زیر پیش‌بینی وقوع النینوی ضعیف تا متوسط با ناهنجاری مثبت دمای سطح آب اقیانوس در حدود یک درجه سلسیوس را در بخش شرقی اقیانوس آرام استوایی نشان می‌دهد. پیش‌بینی یاد شده میانگین پیش‌بینی سه مدل مورد استفاده در ECMWF، Metoffice و Meteofrance است. النینوی مذکور از ابتدای زمستان به تدریج ضعیف می‌شود.

پیش‌بینی النینوی ضعیف برای پاییز 1397(ECMWF)