آمریکا و استاندارد دوگانه درمورد جنایات جنگی

به عبارت دیگر آرای دیوان آنچنان باید با دقت انتخاب و تدوین شود، به ترتیبی که جای هیچ گونه انتقاد و یا پیداکردن نقض و عیب در آن نباشد و از این جهت آرای دیوان به عنوان شاخص حقوقی در روابط بین‌الملل تاکنون استفاده شده. تنها جایی که آرای دیوان ممکن است نقض شود در شورای امنیت سازمان ملل متحد و با اجماع و اتفاق آرای 5 عضو دائم به‌اضافه اعضای غیردائم آنهم فقط و فقط برای یک منظور که آنهم صلح و امنیت بین‌المللی است که اگر یک رای دیوان به دلیلی صلح و امنیت بین‌المللی را به خطر بیندازد در این صورت رای دیوان با حکم شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌تواند به حالت تعلیق دربیاید.

بنابراین ملاحظه می‌شود آرای دیوان آنچنان از قدرت واستحکام برخوردار است که فقط در موارد استثنایی و آنهم به دلیل صلح و امنیت بین‌المللی توسط پنج عضو دائم نگریسته می‌شود و فقط در آن موارد استثنایی ممکن است آرای دیوان موقتا به حالت تعلیق درآمده یا نادیده گرفته شود. اکنون باید از این طرف عملکرد دولت دونالد ترامپ را نگاه کرد و تندروهایی نظیر جان بولتون که اطراف رئیس‌جمهور آمریکا را گرفته‌اند.

جان بولتون در سخنرانی شب گذشته‌اش قضات دیوان بین‌المللی دادگستری را تهدید کرد که اگر به جنایات جنگی آمریکا در افغانستان رسیدگی کنند، در این صورت هم دیوان و هم 15 نفر قضاتش را مورد تحریم قرار می‌دهد و دسترسی آنها به حساب‌هایشان در آمریکا و هرگونه تراکنش بین دیوان و بانک‌های دیگر که از طریق آمریکا باشد را متوقف می‌کند و به این ترتیب شاید در تاریخ اولین بار است که یک کشور مدعی دیوان بین‌المللی دادگستری و استقلال رای این دیوان می‌شود. همواره در عرض این 73 سال که بعد از جنگ دوم جهانی و حتی در دوره جامعه ملل و قبل از آنکه دیوان بین‌المللی دادگستری وجود داشت، اهمیت این دیوان بر استقلال رأی‌اش بود و از این نظر این اولین بار است که یک کشور مدعی استقلال رای دیوان می‌شود و متاسفانه آن یک کشور، خودش امین منشور ملل متحد است.یعنی فاجعه‌ای که به دست آمریکا در مورد دیوان صورت می‌گیرد به هیچ وجه بخشودنی و یا قابل صرف نظر کردن نیست.

اگر جنایات جنگی آمریکا در افغانستان واقعیت داشته باشد در این صورت این حق مردم افغانستان است که یک کشور خارجی در درون خاک آنها جنایات جنگی انجام داده باشد و یک مرجع مستقل بین‌المللی قرار باشد به این جنایت رسیدگی کند و دولت آمریکا رسما مانع کار دیوان شود و از آن بدتر آنها را تهدید به تحریم کند. اگر جنایات جنگی در افغانستان توسط آمریکا نبایستی مورد رسیدگی واقع شود چرا آمریکا راجع به جنایات جنگی در سوریه اینقدر حساس است و اینقدر سر و صدا می‌کند؟

وجدان جهانی می‌گوید جنایت جنگی چه در سوریه، چه در یمن، چه در میانمار و چه در افغانستان اتفاق بیفتد باید رسیدگی کند و مهم نیست چه کشوری این کار را کرده و باید به عنوان مقصر معرفی شود. آیا آمریکا خود آستین بالا نزد و رهبران یوگسلاوی سابق را به خاطر جنایات جنگی در بوسنی و کوزوو تحت تعقیب قرار نداد و برایشان دادگاه تشکیل نداد؟ آیا خواستار محاکمه و اجرای حکم درباره مجرمین یوگسلاوی سابق نشد که شد. آیا آمریکا بعد از جنگ دوم جهانی با تشکیل دادگاه نورنبرگ مدعی آلمان نازی نشد؟ آیا رهبران حزب آدولف هیتلر را به عنوان نازیسم در آن دادگاه محاکمه نکرد؟ ملاحظه می‌کنید آمریکایی که خودش در فاصله 73 سال گذشته به صورت فعال برای رسیدگی به جنایات جنگی اقدام کرده، امروز مایه شرمندگی است که قضات بی‌طرف را مورد تحریم و تهدید قرار دهد و استقلال رای دیوان بین‌المللی دادگستری را زیر سوال ببرد. اگر چنین شود، آمریکا -حداقل آمریکای دونالد ترامپ- دیگر حق ندارد در مورد جنایات جنگی در سوریه یا هر کجای دیگر اظهارنظر کند و خواستار محاکمه رهبران آنها شود.

منبع: آرمان

* تحلیلگر روابط بین الملل