طب سنتی از عدم مقبولیت بین مردم تا درمان برخی بیماری های صعب العلاج

صاحبان نظران طب ریش سفید سنتی معتقدند این طب ، طبی الهی است و از ماوراء به بشر آموخته شده ، یعنی نخبگان و خواص هر جامعه ای از ابتدای بشریت این علم لدنی را دریافت کرده و نسل به نسل انتقال داده اند ، به علاوه آن ، تجربه بشری هم به پیشرفت علم و کشف ناشناخته هاو مطالب جدید کمک کرده است؛ ولی اینکه بگوییم بشر اولیه صرفاً از راه تجربه و آزمون و خطا به طب دست یافته صحیح نیست. زیرا خالقی که بشر را خلق کرده بهترین راه برای حفظ سلامتی و علاج بیماریهایش را نیز به خوبی می داند و از طریق پیامبران و فرستادگانش به بشر آموخته است.

پیدایش طب سنتی

جالینوس در تفسیر خود از کتاب الایمان بقراط می گوید: " بحث در اینکه چه کسی طب را بوجود آورده آسان نیست و تشخیص آنکه چه کسی در بین قدما طب را ایجاد کرده کاره بسیار مشکلی است. "

جرج سارتون در تاریخ علم چگونگی پیدایش طب سنتی و طبابت این چنین تشریح می کند: " این فن معرفتی است نامعلوم و تصادفی که این اندازه دنباله پیدا کرده و نتایج آنها از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است، ولی قدر مسلم این است که نیاکان پیش از تاریخ همچون مردم ابتدایی که هم امروز می توان آنان را مشاهده کرد، گیاهان و چیز های دیگر را مورد آزمایش قرار می داده و برحسب سود و زیان، آنها را به اقسام گوناگون تقسیم کرده اند. چوپانان بیابانگرد راه ساده شکسته بندی و جا انداختن استخوان را می دانسته اند. در آن زمان های دور بنا به ضرورت، فن قابلگی در کار بوده و قابلگان هوشمند هنر خود را به دستیاران جوان خویش می آموخته اند. در همه این احوالات بهترین و سخت ترین آموزگار، یعنی احتیاج، پیوسته همراه آدمی بوده و وی را رهبری کرده است."

اما چرا این طب در ایران ناشناخته مانده است! دانشمندان بزرگی همچون ابوعلی سینا ، ابو منصور یقروی ، ذکریا رازی ، عمادالدین محمود شیرازی ، ابن نفیس قرشی ، علی بن عباس اهوازی و ... که خود در این تخصص فعالیت داشته اند نمونه هایی از بزرگان این طب بشمار می روند که با کمی تحقیق می توان به نتیجه ای قابل قبول در مورد این طب و ویژگی های بالایش رسید.

چرا طب سنتی در ایران امروزی ناشناخته مانده است؟

در ایران اما اوضاع کمی متفاوت است، طب سنتی ریشه در باور سنتی مردم دارد و سال های زیادی از پزشکی نوین تفکیک شد، چون محافل علمی آن را چنان که باید باور نداشتند. دکتر محمد پناهی مدیر سلامتکده طب سنتی حکیم ابن سینا درکشور در این باره می گوید: طب سنتی ایران بیش از 150 سال محکوم به فنا بود و در آن سال ها اجازه فعالیت نداشت و بیشتر خبرگان و حکیمان طب سنتی به عطارهایی تبدیل شدند که تمام کارشان فروش گیاه دارویی بود.

شاید یکی دیگر از دلایل ناشناخته ماندن این طب در ایران پزشکان نوین باشند که با ایراد گرفتن از این طب باعث تحمیل شدن باورهای غلط در میان مردم شده اند، شاید دلیلش درآمد بالایی که از طب نوین بدست می آورند را نمیخواهند از دست بدهند یا شاید دلیل دیگر ناآگاهی مردم ایران در خصوص این طب باشد که مرجعی در این خصوص اطلاعات کافی به مردم نمیدهد.

اما این باور غلط یا باور تحمیل شده کاملا به زیان مردم ایران تمام می شود چه از لحاظ سلامتی چه از لحاظ مالی مردم ایران نبود اطلاعات کافی هزینه های بسیار بالایی را برای درمان یک بیماری متحمل میشوند تا موجب رفع آن بیماری شوند اما بعضی مواقع نیز جواب صد در صدی نگرفته و باعث نا امیدی در آنها میشود اما در طب سنتی با هرینه کم و به صرفه می توان همان بیماری را درمان کرده و نتیجه بهتری گرفت اما در این روش نیز احتمال خطا وجود دارد ولی نسبت به هزینه کم شاید بهتر باشد.

طب سنتی در اکثر کشورهای در حال توسعه کاملا رو به گسترش بوده و اولین انتخاب مردم برای درمان می باشد و درآمدهای بسیار زیادی از این طریق برای کمک به اقتصاد کشورها استفاده می شود.

چینی ها همچنان در حال تسخیر بازار داروهای گیاهی در سراسر دنیا هستند. طب سنتی در چین مانند طب سوزنی، ماساژ درمانی و شیوه های دیگر درمان سنتی به صورت گسترده در سراسر آسیا و آفریقا طرفدار دارد و روندی رو به گسترش نیز در کشورهای صنعتی را شاهد است. در بیمارستان های چین، دست کم یک طبقه از مراکز درمانی به طب سنتی اختصاص داده شده است.

مطالعات نشان می دهد در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و همچنین خاورمیانه، 70 تا 95 درصد مردم از طب سنتی استفاده می کنند. در سال 2016 میلادی چینی ها در مجموع 500 هزار سفر با هدف دریافت خدمات درمانی و پزشکی انجام دادند که در مقایسه با سال گذشته نشان از رشد 500 درصدی داشته است.

طب سنتی درآمد زیادی را عاید کشورها کرده، به طوری که اکنون از آن با عنوان "صنعت" یاد می شود. در سال 2012 چین از فروش گیاهان دارویی به درآمدی بالغ بر 80 میلیارد دلار دست یافت که به نسبت سال قبل ترِ آن، 20 درصد افزایش درآمد داشته است. بازار جهانی پیش بینی کرده درآمد حاصل از طب گیاهی و سنتی در سال 2020 به 115 میلیارد دلار برسد.

عطیه باقی زاده دستیار تخصصی طب سنتی ایرانی دانشگاه شاهد تهران در این باره اظهار داشت : تعریف عموم مردم از طب سنتی همان" درمان با داروهای گیاهی برای دوری از داروهای شیمیایی و نیز حجامت و زالو درمانی" است.

وی ادامه داد : هرچند این مفهوم زیر مجموعه ای از گستره ی وسیع این طب است ولی همه ی آن نیست.رسالت اصلی این طب و نقطه قوت آن،"حفظ سلامتی و پیشگیری از ابتلا به بیماریها"است.هدفی که در صورت تحقق،هم سطح نشاط و سلامتی جامعه را بالا می برد و هم موجب کاهش قابل ملاحظه هزینه های درمانی می شود.

وی اضافه کرد : آگاهی مردم از سبک زندگی صحیح و باید ها و نبایدهای سلامت خود و خانواده،بزرگترین قدم در راه رسیدن به این هدف است.اگر والدین بدانند چگونه فرزند سالمی بیاورند و چگونه او را سالم پرورش دهند،خود به خود بسیاری از مشکلات اقتصادی و فرهنگی و ... از بین می رود؛ بر این اساس،نظام آموزشی و سلامت ما نیازمند تحولی بزرگ و همه جانبه است تا با صرف حداقل هزینه های معنوی و مادی ،به بیشترین سطح سلامت و کمترین میزان بیماریها برسیم.

باقی زاده افزود : در کنار این دیدگاه ارزشمند،طب سنتی در امر درمان نیز بسیار توانمند نشان داده و علی رغم سختی یا ازمان بیماری، گاه با روش های بسیار ساده،نتایج درمانی شگفت انگیزی بدست آورده است.با این وجود این طب مدعی درمان همه انواع بیماریها نیست،چرا که شفای کامل،عوامل متعددی دارد که شاید برخی از آنها در سیر درمان محقق نشود.

وی خاطر نشان کرد : طب سنتی کل بدن انسان را یک مجموعه واحد می داند و معتقد است همه اعضا بهم مرتبط اند و تاثیرات جدی بر هم دارند.در این میان نقش روح و معنویات هم بسیار مهم تلقی می شود.پس اساس درمان،یافتن عامل اصلی بیماری و سعی در رفع آن است،نه صرفا درمان علامتی.

البته امروز در کشورمان مکان هایی تحت عنوان مراکز طب سنتی فعالیت میکنند که شاید کمترین اطلاعات از این طب اصیل و البته طب دانشگاهی امروزی را دارا هستند و با برخی خرافه گری ها و روش های درمان ساخته شده توسط ذهن برخی افراد غیرمتخصص عجین شده که شاید همین مهم موجب عدم اعتماد و گاهی نیز بدبینی مردم نسبت به این طب شده است.

اما بهره مندی از طب سنتی واقعی و اصیل امروز در ایران به واسطه تدریس و آموزش این رشته در دانشگاه سخت نیست و میتواند به عنوان روش درمان مناسب و کم هزینه جایگزینی برای روش های نوین که شاید در برخی مواقع پرهزینه تر و مناسب تر از این روش باشند.

بهزاد گلستانی