آیا روسیه ایران را در برابر خصومت آمریکا تنها می‌گذارد؟
بازگشت تحریم‌های تهران نه در تجارت و نه در سیاست به نفع مسکو نیست
تهران (پانا) - خروج آمریکا از برجام جدای از عواقب بین‌المللی آن، نگاه‌های بسیاری را به سوی روابط تهران و مسکو که در طول دو سال گذشته پله‌های ترقی را با سرعت طی کرده کشانده است، اینکه آیا مسکو شریک استراتژیک ایران باقی خواهد ماند یا برجام برای روسیه نیز مانند بسیاری دیگر نقطه عطف این روابط بود و با به خطر افتادن آن باید منتظر کاهش مناسبات تهران و مسکو بود.
وب‌سایت شبکه خبری الجزیره در گزارشی به بررسی این موضوع پرداخته و با تحلیلی از روابط تجاری و سیاسی مسکو و تهران، منافع کرملین را با همه دشواری‌ها فراتر از برجام دانسته است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در روز 8 می اعلام کرد که از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد و تحریم‌های ایران را باز خواهد گرداند.
حالا گروهی از تحلیل‌گران تصور می‌کنند که منافع مسکو در تصمیم ترامپ برای خروج از برجام نهفته است و این کشور به حفظ تحریم‌های آمریکا علاقه‌مند است تا لغو آن. در حالی که شواهدی برای این گمانه‌زنی‌ها وجود دارد اما واقعیت چیز دیگری است.
بنا بر این گزارش، تحریم‌هایی که پس از توافق برجام در سال 2015 باقی ماند با منافع روسیه سازگاری داشت چراکه مانع ورود سرمایه‌گذاران غربی به ایران شد. از سوی دیگر این تحریم ها به سختی مانع ورود شرکت‌های روسی به بازار ایران بودند.
در نتیجه سال 2017 و سه ماهه اول سال 2018 دوره بی‌سابقه فعالیت‌های تجاری روسیه در ایران بود.
با این حال دولت روسیه خواهان فروپاشی توافق و اعمال تحریم‌های سخت‌تر علیه ایران نیست و تحریم‌های ثانویه که ترامپ به دنبال بازگرداندن آن است به معنای فرصت‌های اقتصادی بیشتر برای روسیه به شمار نمی‌آید.
برعکس، با توجه به روابط اقتصادی اندک روسیه با غرب، کسب و کار بزرگ روسیه در ایران با این تحریم‌ها شروع به کاهش میکند. مرکز صادرات روسیه که توسط ایگور چیکا، پسر دادستان کل روسیه، راه‌اندازی شده در میان اولین شرکت‌هایی است که قصد خروج از ایران را دارد. این شرکت قرار بود تأسیسات آب شیرین‌کن ایران را راه‌اندازی کند. همچنین شرکت بزرگ نفتی «لوکویل» تصمیم خود را درباره برنامه‌ریزی برای توسعه پروژه‌ها در کشور خود اعلام کرده است و احتمال زیادی وجود دارد که شرکت بزرگ نفتی دیگر روسیه یعنی «تاتنفت» نیز از لوکویل پیروی کند و از توافق با ایران خارج شود.
البته مجددا اعمال تحریم‌های سخت‌تر آمریکا برای ایران به مفهوم آن نیست که روابط تجاری ایران و روسیه به طور کامل قطع خواهد شد. آنها قطعا نجات پیدا خواهند کرد اما این همکاری به پروژه‌های محدود همچون ساخت‌و ساز در بوشهر و نیروگاه‌‌های «سیریک» و همچنین توسعه خط آهن محدود خواهد شد. شرکت «روزنفت» دولتی نیز احتمالا به دلایل سیاسی ناچار خواهد بود که در ایران بماند.
به نوشته گزارشگر الجزیره، به این ترتیب ایران بار دیگر مانند قبل از 2015 تبدیل به سرزمینی ممنوعه برای سرمایه‌گذاران روس و اروپا خواهد شد.
این گزارش افزوده است که روسیه از خروج ایران از بازار نفت نیز سود نخواهد برد. در یک مدت کوتاه این مسئله می‌تواند باعث افزایش قیمت نفت بشود اما روسیه برای چنین سیر تکاملی آماده نیست.
آیا روسیه به لحاظ سیاسی سود می‌برد؟
تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام بی‌شک ایران را به روسیه نزدیک‌تر خواهد کرد. در همین حال، تنش بین آمریکا و اروپا به کرملین این فرصت را می‌دهد که به ترمیم مذاکره با غرب بپردازد.
آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه هر دو در ماه‌های گذشته به مسکو سفر کرده‌اند که نشان می‌دهد موقعیت مسکو به عنوان یک امضا کننده برجام می‌تواند برای از بین بردن شکاف بین غرب و روسیه مورد استفاده قرار گیرد.
بنا به این گزارش، برجام قرار بود این تضمین را بدهد که ایالات متحده و اسرائیل در اقدامات خصمانه یا تجاوز نظامی علیه تهران دخالت نکنند و به این کشور کمک کنند تا اقتصاد و سیاست داخلی خود را ثبات بخشند. بعد از 8 می احتمال افزایش تنش‌های داخلی و خارجی بیشتر شده که مسکو عمیقا نگران آنهاست. این توافق همچنین قرار بود ایران را به جامعه بین‌المللی بازگرداند و این امکان را به روسیه بدهد که بدون متهم شدن به ایجاد شراکت نامعقول، فعالیت‌های بیشتری با جمهوری اسلامی در منطقه داشته باشد.
بعد از اینکه آمریکا از برجام خارج شد روسیه بسیاری از گزینه‌های مذکور را از دست داد. آنها ممکن است به دوره‌ای که تحریم‌های تحت رژیم اوباما حاکم و تجارت بین دو کشور خاکستری بود بازگردند.
در نهایت روسیه تلاش میکند در فضای محدودی که دولت ترامپ برای ایران در سطح بین‌الملل باقی گذاشته است باقی بماند. با این حال یک چیز مشخص است و آن اینکه بعید است روسیه ایران را در برابر خصومت آمریکا رها کند.
ارسال دیدگاه