امکان استعلام آنی چک فراهم شد

به گزارش پژوهشکده پولی و بانکی، ۲۸ شهریور سال قبل بانک مرکزی از سامانه‌ای با عنوان صیاد رونمایی کرد که قرار بود طی آن یکپارچه‌سازی چک انجام شود؛ اقدامی که منجر به افزایش میزان اطمینان و اعتماد به چک خواهد شد و از طریق اصلاح برخی رویه‌ها، امکان درخواست الکترونیکی و همچنین استعلام وضع حساب صادرکننده چک وجود دارد.

زمان پیش‌بینی شده برای کامل شدن چرخه صدور چک‌های صیادی در بانک‌های کشور نیز نیمه اردیبهشت اعلام شده بود که این زمان به پایان شهریورماه تغییر یافت. در روزهای اخیر بانک ملی از توقف صدور و توزیع چک‌های غیرصیادی در شعب این بانک خبر داد و اعلام کرد: بانک ملی در عمل به دستورات بانک مرکزی برای پیاده‌سازی کامل سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی چک (صیاد)، صدور و توزیع چک‌های غیر صیادی را متوقف کرد.

اطلاعیه بانک‌ها درباره چک‌های صیادی

این بانک در توصیف چک‌های صیادی اعلام کرد: سامانه صیاد با متمرکزسازی درخواست‌های دسته‌چک، امکان اعتبار‌سنجی صاحبان حساب و امضا را فراهم ساخته و از اختصاص دسته چک به افراد فاقد صلاحیت و بد سابقه جلوگیری می‌کند.

در پی این اعلام، بانک صادرات ایران نیز عنوان کرد که این بانک چک‌های طرح قدیم (غیر صیادی) سایر بانک‌ها را تنها تا پایان مرداد ٩٧ پذیرش خواهد کرد. در اطلاعیه این بانک آمده است: با تمدید مهلت پذیرش چک‌های طرح قدیم تا ٣٠ مرداد ٩٧، چک‌های طرح قدیم (غیر صیادی) تاریخ آینده سایر بانک‌ها، به شرط آنکه تاریخ روی چک تا همین زمان در سامانه واگذاری چک الکترونیک ثبت شده باشد، در شعب بانک صادرات ایران پذیرش خواهند شد و بر این چک‌های تاریخ آینده طرح قدیم که بعد از این تاریخ در سیستم ثبت شوند از سوی سامانه چکاوک عودت خواهند شد.

بنا بر این گزارش، بانک صادرات از ابتدای شهریور سال جاری چک‌های قدیمی را نمی‌پذیرد و مشتریان برای دریافت وجه این چک‌ها به نزدیک ترین شعبه بانک صادر کننده راهنمایی خواهند شد. هرچند بانک مرکزی در قالب سامانه صیاد نسل جدیدی از چک‌های بانکی را به متقاضیان معرفی کرده است، اما ضوابط صدور چک تغییری نکرده است و به گفته ناصر حکیمی؛ معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، مشتریان برای دریافت چک باید به شعب مراجعه کنند و البته در قالب امکان جدید، می‌توانند درخواست اینترنتی نیز ارایه کنند.

بانک سامان نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: تمام دارندگان حساب‌های جاری بانک سامان که دسته‌چک طرح قدیمی در اختیار دارند، حداکثر تا تاریخ ۳ شهریور ۱۳۹۷ باید نسبت به استفاده از برگه‌های چک باقی‌مانده یا ارجاع آن به شعب بانک اقدام کنند تا پس از اعتبارسنجی، دسته‌چک جدید با طرح صیاد در اختیار آنها قرار گیرد.

براساس دستورالعمل بانک مرکزی، از چهارم شهریور چک‌های جاری که شناسه یکتای صیاد نداشته باشند، قابلیت وصول در سامانه چکاوک را نخواهند داشت و فقط در شعب بانک صادرکننده، قابل وصول خواهند بود.

ویژگی‌های چک‌های نسل جدید

نکته حائز اهمیت در صدور چک‌های صیادی علاوه بر یکسان‌سازی شکل ظاهری و ابعاد دسته چک‌ها، افزایش اطمینان‌بخشی به مشتریان بانکی و تلاش برای کاهش حجم چک‌های برگشتی است. در قالب سامانه جدید صدور چک نه تنها مشتریان می‌توانند از میزان اعتبار و وضعیت صادرکننده چک اطمینان حاصل کنند، خود شعب بانک‌ها نیز می‌توانند با استعلام وضع مشتری، ‌ اشتباه در صدور دسته چک‌های جدید برای مشتریان دارای چک های برگشتی و مشکل‌دار را متوقف کنند.

برای چک‌های صیادی سه سطح ویژگی امنیتی تعریف شده است: در سطح اول سری و سریال‌های چک به صورت برجسته چاپ شده که با لمس قابل تشخیص است. در سطح دوم ویژگی‌های امنیتی نگاه‌کردنی مانند واتر مارک و طرح مخفی در برگه چک وجود دارد که این دو سطح به راحتی توسط عموم مردم قابل تشخیص است.

در سطح سوم نیز ویژگی‌های امنیتی حرفه‌ای به چک‌ها افزوده شده است که قابل تشخیص توسط ابزارها است و برای بانکداران و اشخاصی که استفاده مستمر و مکرری از چک‌ها دارند قابل استفاده است. سامانه صیاد به صورت ۲۴ ساعته از طریق سامانه پیامکی به درخواست‌های استعلامی پاسخ خواهد داد.