طب جاافتاده سنتی یا علوم پزشکی نوین؟

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی طب سنتی مجموعه‌ای از دانسته‌ها، مهارت‌ها و اعمالی است که بر پایه نظریه‌ها، باورها و تجربه‌های بومی فرهنگ‌های مختلف قرار دارد؛ قابل شرح باشد یا نباشد در بهداشت و نیز پیشگیری، تشخیص، بهبود و مداوای بیماری‌های جسمی و ذهنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

طب سنتی در بسیاری نقاط جهان وجود دارد که از جمله مشهورترین انواع آن می‌توان به طب سنتی چین، گیاه‌ درمانی و طب اخلاطی (بکار برده شده در طب سنتی ایرانی - علم مزاج شناسی )، شمن ‌باوری و آیورودا (بکار برده شده در طب سنتی هندی) اشاره کرد.

در دنیا ۷۵۰ هزار گونه گیاهان دارویی وجود دارد که ۱۰ درصد از این میزان دارای خواص درمانی است. سازمان جهانی بهداشت طی ۳۰ سال گذشته استفاده از ظرفیت طب سنتی و مکمل را در کنار طب جدید در دستور کار خود قرار داده است. ریشه دار بودن در فرهنگ مردم، کل نگر بودن طب سنتی و سهولت دسترسی و ارزان‌ تر بودن خدمات آن از دلایلی است که این سازمان در توسعه و ترویج طب سنتی مد نظر دارد.

در ایران نیزعلم الأدویه یا گیاه شناسی داروئی و طب سنتی که امروز از آن با نام مفردات پزشکی و ‏فارماکوگنوزی یاد می شود در باورها و اعتقادات درمانی مردم و نیز در متون قدیمی طب سنتی ‏ایران برگرفته از کتب معتبر و دانشمندان نام آوری چون ابن سینا، زکریایرازی، اهوازی ‏ارجانی و دانشمندان دیگری است.

اصول طبابت این طب بر چهار طبیعت مزاج آدمی یااخلاط اربعه ‏بنام بلغم ، صفرا ، سودا ، خون و همچنین بر گرمی و سردی استوار بوده است و بر این اساس ‏تشخیص و درمان صورت می گرفته است.‏ در طب سنتی ایران هر فرد حالت و طبیعت مزاج یا ارگانیسم بدن خود را نسبت به غذاهای سرد ‏یا گرم تشخیص می دهد و در مصرف آنها رعایت اعتدال را می نماید ‏و گیاه درمانی، ماساژ درمانی، شیاتسو، حجامت، بادکش درمانی، زالودرمانی، فصد و آب درمانی از روش های طب سنتی برای درمان بیماری هاست.

سنتی باشد یا علمی؟!

درمان بیماری ها از طریق طب سنتی با طب نوین تفاوت های بسیاری دارد. شیوه ی درمانی طب سنتی، شیوه دفع کنندگی است، بر خلاف طب جدید که معمولاً شیوه ی درمانی رفع کنندگی دارد. اصول طب سنتی مانع از مریض شدن می شود، در حالی که اصول طب جدید بیشتر به درمان مرض واقع شده اختصاص دارد.

طب سنتی به درمان علت ها می پردازد، در حالی که طب جدید بیشتر به عوارض و معلول ها توجه دارد. سنتی ها درمان بیماری را به تعدیل درون انسان حوالت می دهند، در حالی که طب جدید بیشتر به درمان مرض واقع شده اختصاص دارد.

طب سنتی به درمان علت ها می پردازد، در حالی که طب جدید بیشتر به عوارض و معلول ها توجه دارد. طب سنتی درمان بیماری را به تعدیل درون انسان حوالت می دهد، درحالی که طب جدید بیشتر به دنبال هماهنگ کردن انسان با بیرون است.

شیوه ی درمانی طب قدیمی اقلیمی و جزئی است، برخلاف طب جدید که داروها و نسخه های آن عمومی و جهانی پیچیده می شوند. از آن جا که داروهای طب سنتی اغلب گیاهی و طبیعی است، حتی در صورتی که طبیب نتواند درد و بیماری را به طور صحیح مورد شناسایی قرار دهد، باز هم استفاده آن داروها ضرر و درد مضاعفی برای بیمار ایجاد نمی کند، اما در طب جدید که بسیاری از داروهای آن شیمیایی است، در صورت عدم تشخیص صحیح بیماری، استفاده دارو درد بیمار را مضاعف خواهد کرد.

نرگس ترابی 47 ساله و دارای بیماری میگرن است. او که به گفته خودش موفق به کاهش چشم گیر دردهای ناشی از این بیماری توسط زالو درمانی شده است، گفت: به پیشنهاد یکی از دوستانم دو بار زالو درمانی انجام دادم و بعد از گذشت دو مرحله درمان متوجه کاهش دردهای میگرنی سرم شدم.

وی ادامه داد: طب سنتی طب اجداد ماست و باید بیش از این ها به آن اعتماد کنیم تا بدون عوارض به درمان برسیم.

علیرضا بهنام اما معتقد است که علم روز به روز در حال تکامل است و نباید به شیوه های قدیمی مدت ها وقت صرف رمان بیماری کرد. وی در این خصوص تصریح کرد: درمان بیماری های سخت با بدکش یا حجامت عقلانی نیست و نباید مثل کسانی که یک قرن قبل بدون داشتن علم پزشکی با تجربیات به درمان می پرداختند خود را درمان کنیم.

سلامتی و طول عمر اجدادیان از طب سنتی است

کل نگری طب سنتی در درمان بیماری ها و اثرگذاری بیشتر در درمان برخی بیماری‌ها، عدم ایجاد عوارض در اثر درمان با گیاهان دارویی و طب سنتی و هرینه پایین درمان بیماری ها با طب سنتی از جمله دلایلی است که مردم را نه تنها در ایران بلکه در تمام کشور های جهان به سوی بهره مندی از این طب که تکمیلی هم نامیده می شود، فرا می خواند.

معصومه صمدی کارشناس رشته گیاهان دارویی اظهار داشت: استفاده از داروهای گیاهی در درمان بیماری ها سابقه ای چندین هزار ساله داشته و دارای فواید بسیار زیادی هستند و حتی در درمان بسیاری از بیماریها موثرند.

وی اضافه کرد: امروزه گرایش مردم روز به روز به سمت طب سنتی افزایش یافته و در واقع افراد به این طب علاقمند شده اند چراکه اثرات مثبت این طب در درمان بسیاری از بیماری ها به ویژه بیماری های مزمن نمایان شده است.

محرم رسولی پزشک طب سنتی نیزاظهار داشت: با فرهنگ ‌سازی صورت گرفته در حوزه طب سنتی مردم کم کم به سراغ درمان بیماری‌ها به‌ وسیله طب سنتی می روند و داروهای طب سنتی قطعاً تأثیرگذاری بسیار زیادی دارد که علت آن نیز به دلیل همگامی این نوع داروها با طبیعت بدن انسا‌ن‌ بر می گردد.

وی ادامه داد: روش‌های درمانی طب سنتی به دلیل دوره درمانی طولانی خود، نیازمند صبر بیماران است اما متأسفانه هنوز بسیاری از مردم به دلیل تعجیل در بهبودی استفاده از داروهای شیمیایی را در اولویت می ‌دانند.

رسولی خاطر نشان کرد: در زمان‌ها گذشته افراد طول عمری و شادابی بیشتری در طول روز به دلیل مصرف چنین داروهایی داشته‌اند و اکنون می‌توان با افرای که مسن‌تر بوده پیرامون روش‌های درمانی در گذشته سؤال کرد و متوجه شد که به چه میزان استفاده از داروهای سنتی مفید است.

اگرچه استفاده از داروهای شیمایی و بهره مدی از پزشکان نوین دلیلی علمی تری دارد اما با افزایش بیماری هایی که در اثر تغییرات غذایی، آب و هوا و شرایط زندگی افراد پدید آمده اند بازگشت به طب سنتی و اعتماد به تجربه پدران، برای دست یافتن به سلامتی امروزه مد نظر جمعی از مردم است.