نقش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در فرهنگ سازی جامعه

"مجتبی لشکربلوکی" کارشناس فرهنگی ، اجتماعی و نماینده حقوقی سابق کانون پرورش فکری گلستان در یادداشتی نوشت: آنچه در جامعه بسیار تأثیرگذار است و بر حوزه های دیگر همچون حوزه های مهمی چون سیاست و اقتصاد برتری دارد و متأسفانه به آن کمتر توجه می گردد فرهنگ جامعه است .

جامعه شناسان برای واژه ی «فرهنگ» حدود پانصد معنا ذکر کرده اند که ما هیچ موضوعی را نداریم که چنین گسترده بوده و نتوان به سادگی آن را بیان نمود .

متعاقب آن کار فرهنگی نیز دارای چنین سختی و ظرایفی است و در مقام عمل با دشوراریهای مختلفی روبرو می شویم که اگر با تدبیر و شناخت کامل از آن و قشر مخاطب ؛ وارد عمل نگردد ممکن است کارما تأثیر مثبت نگذاشته بلکه به شکل منفی ظاهر و کار به کار ضد فرهنگی تبدیل گردد ؛ خصوصاً در بلند مدت .

در زبان فارسی ، استاد دهخدا ، واژه فرهنگ را به بیان زیر بیان می دارد: علم ، فضل ، دانش ، عقل ، ادب ، تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش به معنی شاخه درختی است که آن را بخوابانند و بر آن خاک بریزند تا ریشه بدهد و سپس به جای دیگر نهال کنند .

در شاهنامه فردوسی نیز فرهنگ با معانی متفاوت و به معنی دانش علم ، نیکمَردی و مترادف با خصایل اخلاقی به کار رفته است. ( به نقل از دکتر محمود روح‌الامینی از کتاب مبانی انسان‌شناسی)

در تعریف فرهنگ به شکل کلی و قابل بیان می توان تعاریف زیر را ارائه نمود :
1- فرهنگ دربرگیرنده ی اعتقادات، ارزشها ، اخلاق و رفتارهای متأثر از این سه ، و همچنین آداب و رسوم و عرف یک جامعه معین ، تعریف می شود.
2- در تعریف دیگر آداب و رسوم شالوده اصلی فرهنگ تلقی می شود و صرفاً ظواهر رفتارها ، بدون در نظر گرفتن پایه های اعتقادی آن ، به عنوان فرهنگ یک جامعه معرفی می گردد.
3-و در پاره ای دیگر از تعاریف ، فرهنگ به عنوان «عاملی که به زندگی انسان معنا و جهت می دهد» شناخته می شود .

شاید بتوان قدیمی ترین تعریف فرهنگ را در قرن نوزدهم سال 1871 در کتاب "فرهنگ ابتدایی" توسط آقای " ادوارد بارنت تیلر" چنین آورده است :

«فرهنگ کلّیّت در هم تافته ای است شامل دانش ، دین ، هنر ، قانون ، اخلاقیّات ، آداب و رسوم و هر گونه توانایی و عادتی که آدمی همچون عضوی از جامعه به دست می آورد.» (آشوری، 1357،ص39)
وی بعدها درباره منظور خود از فرهنگ می گوید:

« مراد من از فرهنگ ، به عنوان یک مفهوم تشریحی ، همه ساختمانهای ذهنی یا تصوّراتی است که فرد پس از زاده شدن می آموزد یا می آفریند.

در زبان فرانسه قرون وسطی ، واژه ( cultore) به معنای « پرستش مذهبی » بود و واژه couture یا coture را به معنی « مزرعه شخم‌زده و بذر پاشیده » بکار می‌برند . فعل cuturer و همچنین couture به معنی « عمل کاشتن زمین » به کار گرفته می‌شود . در قرن هفدهم است که کلمهcoltore به معنای « کارروی زمین می آید » و در قرن هیجدهم نویسندگان استفاده از culture را به طور عام برای نشا دادن « تربیت روح »آغاز می‌کنند .
در زبان فرانسه واژه « فرهنگ » به معنای پیشرفت فکری یک شخص یا به عبارت بهتر « کار لازم برای این پیشرفت » به کار گرفته می‌شده است .

در زبان انگلیسی مفهوم « فرهنگ » تحولا ت دیگری به خود می‌بیند :
بی. تایلور درکتب خود بنام فرهنگ‌های ابتدای « primitive cuttvre »که در سال ۱۸۷۱ منتشر شد ، برای اولین بار واژه فرهنگ را در انگلستان مطرح کرده ـ گرچه خود او وامدار کسان دیگری بود ، اما به طور رسمی به او استناد می‌کنند.
تایلور « فرهنگ cutture » را مترادف با « تمدنcivilaaization » بکار گرفت . وی در ابتدای کتاب خود تعریفی از فرهنگ ارائه می‌کند که پس از او بارها نقل شده است :

« فرهنگ یا تمدن به مفهوم قوم نگاری عام خود ، مجموعه پیچیده‌ای است مشتمل بر معارف ، معتقدات ، هنر ، حقوق ، اخلاق ، رسوم و تمامی توانایی‌ها و عاداتی که بیشتر به عنوان عضوی از جامعه اخذ می نماید ».

در کشور کانادا :
گی روشه ؛ استاد دانشگاه مونترال کانادا با استفاده از تعریف تایلور و محققان دیگر فرهنگ را اینگونه تعریف می‌کند.

« فرهنگ مجموعه بهم پیوسته‌ای از شیوه‌های تفکر احساس و عمل است که کم و بیش مشخص است و توسط تعداد زیادی از افرادی فراگرفته می‌شود و بین آنها مشترک است و دو شیوه عینی و نمادین به کار گرفته می‌شود تا این اشخاص را به یک جمع خاص و متمایز مبدل سازد » .

با توجه به تعاریفی که در بالا آمده که بخش کوچکی از تعاریف اندیشمندان این حوزه است می توان نوعی طبقه‌بندی را بر مبنای نوع تعریف و عناصر مندرج در هر تعریف و تکیه‌گاههای هر تعریف به عمل می‌آورد و بیان می‌کند که واژه فرهنگ را
می‌توان از زوایای مختلف نگاه کرد که عبارتند از :

تعریف های تاریخی : که تکیه برروی میراث فرهنگی و وراثت اجتماعی در فرهنگ دارند.

تعریف‌های تشریحی: که برروی قاعده یا راه و روش تکیه داردو فرهنگ یک جامعه را راه و رسم زندگی اعضای آن می‌داند.

تعریف های روانشناختی: در این گروه یا تاکید بر فرهنگ بعنوان وسیله « ساز واری » و حل مسائل است و یا تاکید برفرهنگ به عنوان « آموختگی » صورت اجتماعی است. و تجسم آموزشهای یک گروه اجتماعی در طول نسلها و یا تاکید برعادات است .
تعریف های ساختاری : که برالگوسازی یا سازمان فرهنگ متکی است.
تعریف های تکوینی : که فرهنگ را متکی بریک فرآورده یا ساخته یا تصورات یا نهادها می‌داند.

اداره فرهنگ یا اداره آموزش و پرورش : تا همین اواخر کلمه « فرهنگ »‌ به معنی « علم و دانش » به کار می‌رفت و اطلاق نام « اداره فرهنگ » به آموزش و پرورش فعلی با توجه به همین مفهوم و معنی بود ، به علاوه کلمه فرهنگ با مفهوم روشنفکری و طبقاتی مترادف کلمات « مبادی آداب » ، « باریک اندیش‌ » ، « با سواد‌» ، « اهل مطالعه » ، « خوش مشرب » ، « آشنا با آداب و رسوم خاص » و «مؤدب و دارای خصایص اخلاقی » نیز به کار می‌رود و معمول چنین استنباط می‌شود که کسی را می‌توان « بافرهنگ » نامید که با رفتار مؤدبانه‌اش برای خود شخصیت و موقعیتی احراز کند ، تمامی این مفاهیم در مفهوم جامعه‌شناسی آن جزیی از « فرهنگ » است نه خود فرهنگ .

خرده فرهنگ :

فرهنگهای قومی، قبیله‌ای، ناحیه‌ای، گروههای زبانی یا اقلیت های مذهبی و نیز فرهنگهای ویژه و فرعی گروههای شغلی، طبقات، قشرهای موجود در یک کشور را خرده فرهنگ تشکیل گردیده که البته هر کدام در عین داشتن ویژگیهای خاص خود با فرهنگ کلی جامعه مبانی مشترکی دارند.
ایران نیز با توجه به داشتن اقوام و زبان های مختلف دارای فرهنگ های مختلف و مخصوص قوم خود است که زیر فرهنگ بزرگ هم زیستی در کشور سترگ ایران زمین در کنار هم زندگی می کنند .

توجه به خرده فرهنگهای یک کشور اعم از فرهنگهای قبیله‌ای، مذهبی و طبقه‌ای در جامعه شناسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در حقیقت یکی از راههای شناخت فرهنگ یک کشور آشنایی دقیق با خرده فرهنگ ها یا فرهنگ های فرعی آن کشور است زیرا درست است که آگاهی از تاریخ یک قوم و حوادثی که در طول قرون و اعصار بر آن قوم گذشته است لازمه و شرط عمده‌ای برای شناخت فرهنگ آن جامعه است ولی تاریخ تنها کلیات و حوادث عمده را در ارتباط با شناخت فرهنگ بازگو می‌نماید در حالیکه تحقیق در خرده فرهنگ های یک ملت این امکان را بوجود می‌آورد که بتوانیم به عمق و کنه خلقیات و روحیات آن ملت پی برده , کارکردهای آداب و رسوم و سنت‌ها را درک نموده و عناصر فرهنگ جامعه را نه از بالا بلکه از پائین و بصورت "میکرو" باز شناخته و تعریف کنیم.

دلایل اختلاف دیدگاه فرهنگ شناسان و انسان شناسان درباره فرهنگ عبارتست از؛ " دیدگاه های خاص ایشان درباره ویژگیهای انسان " و" محدود شدن تعاریف ایشان به عناصر فرهنگی تشخیص داده شده ".

برای تعریف فرهنگ باید سه نسبت زمانی گذشته ، حال و آینده در نظر گرفته شود. شاید این تعریف که می گوید: « فرهنگ عبارت است از مجموعه ای به هم تافته از میراث مادی و غیرمادی هر جامعه که به صورت اکتسابی از نسلی به نسل بعد منتقل می شود و توسّط نسل حاضر تعدیل و کامل شده ، به نسل آتی واگذار میگردد »، به عنوان یک تعریف عام پذیرفته شود. این تعریف عام همراه با عناصری که تشکیل دهنده فرهنگ هر جامعه است ، به عنوان تعریف فرهنگ آن جامعه بیان می شود و همراه با عناصری که شایسته نوع انسان و لازمه حرکت تکاملی او بدون توقّف و سقوط است ، به عنوان تعریف « فرهنگ جهانی بشر » قابل قبول خواهد بود.

فرهنگ در کلام بنیانگذار انقلاب اسلامی :

درباره فرهنگ هر چه گفته شود کم است . می دانید و می دانیم اگر انحرافی در فرهنگ یک رژیم پیدا شود و همه ارگان ها و مقامات آن رژیم در صراط مستقیم انسانی و الهی پایبند باشند و بر استقلال و آزادی ملت از قیود شیطان عقیده داشته باشند و آن را تعقیب کنند و ملت نیز به تعبیت از اسلام و خواسته های ارزنده آن پایبند باشند دیری نخواهد کشید که انحراف فرهنگی بر همه غلبه کند و همه را خواهی نخواهی به انحراف کشاند و نسل آتیه را آن چنان کند که انحراف بصورت زیبا و مستقیم را راه نجات بداند و اسلام انحرافی را به جای اسلام حقیقی بپذیرد و بر سر خود و کشور آن آورد که در طول ستم شاهی و خصوصاً پنجاه سال سیاه بر سر کشور آمد. سخنرانی امام خمینی در تاریخ 21 / 11 / 1361

فرهنگ در کلام رهبری :
بنده اصرار دارم که در محافل تصمیم گیری نظام جمهوری اسلامی ، یک مقوله مورد توجه قراربگیرد و آن مقوله فرهنگ است. …. به نظر ما مقوله فرهنگ از نظر تأثیرش در آینده یک ملت و یک کشور ، با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست. اهمیت مقوله فرهنگ از اینجاست. لذا هر آنچه که موجب دغدغه انسان نسبت به آینده کشور و اهداف و آرمان های آن می شود ، همین ها موجب دغدغه در مسایل فرهنگی هم می‌شود. بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی 19/09/1379

اینان گوشه از بیانات این بزرگمردان در باب مسأله فرهنگ است ، اما اگر بخواهیم اهمیت فرهنگ را در بیان رهبری معظم در یک جمله بیان نمود ، ایشان فرمودند :فرهنگ آن چیزی است که حاضرم جانم را در راهش فدا کنم . ۱۳۷۸/۹/۲۳

در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران ما دارای دستگاه های متولی و فعال در امر فرهنگی داریم که هریک بر اساس اختیارات ، وظایف ذاتی و قشر مخاطبین خود با نامی آشنا در کشور درحال فعالیت می باشند ، دستگاه های همچون :
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، صدا و سیما ، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ، سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ، حوزه هنری ، سازمان اوقاف و امور خیریه ، سازمان تبلیغات اسلامی ، کانون های فرهنگی مساجد و ...

و دستگاه هایی با دیگر حوزه فعالیت و مرتبط با امر فرهنگ نیز در این بخش دخیل می باشند همچون : وزارت آموزش و پرورش ، حوزه های علمیه ، دانشگاه ها ، سپاه و بسیج ، برخی ثمن ها و ... می توان گفت که عموم دستگاه های فوق در امر تخصصی خود زیر نظر و تحت نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی مشغول به خدمت می باشند .

یکی از دستگاه های فعال امر فرهنگ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که به معرفی آن و نقش این سازمان در فرهنگ جامعه می پردازیم .

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ، یک شرکت کاملاْ دولتی ناسودبر فرهنگی و هنری است که برای پُر کردن خلاء آثار و محصولات فرهنگی برای کودکان و نوجوانان ، در دی‌ماه ۱۳۴۴ فعالیت خود را در ایران آغاز نمود . این سازمان پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ ، به‌عنوان شرکت دولتی و وابسته به وزارت آموزش و پرورش ایران به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

کانون به عنوان یک شرکت دولتی دارای یک اساسنامه می باشد که در تاریخ 31/02/1359 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در سه فصل و 21 ماده رسیده است .

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارای وسیع‌ترین شبکه کتابخانه‌های کودک و نوجوان و از مهم‌ترین و معتبرترین تولیدکنندگان و ناشران کتاب‌های این دو گروه سنی در ایران و تهیه‌کننده مهم فیلم‌ها و سایر فرآورده‌های فرهنگی برای کودکان و نوجوانان است.

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از طریق بیش از 1000 مرکز فرهنگی ثابت ، سیار شهری ، سیار روستائی و پستی در سراسر ایران و با ارایه فعالیتهای فرهنگی، هنری ، ادبی ، علمی و مذهبی با مخاطبین کودک و نوجوان خود ارتباطی چهره به چهره و نزدیک برقرار می کند .
1- مراکز ثابت :
به مراکزی گفته می شود که با داشتن ساختمان متناسب با معماری مناسب برای ارایه خدمات فرهنگی به کودکان و نوجوانان ، دختر و پسر شهری می پردازد و عموم این ساختمان ها در جوار پارک شهرها می باشد .
2- مراکز سیار :
همانطو که از نام آن پیداست مراکزی هستند که ساختمانی نداشته و در یک وسیله نقلیه مستقر می باشد ، این مراکز جهت عدالت فرهنگی و استفاده کودکان و نوجوانان روستایی و مناطق کمتر توسعه یافته و فاقد امکانات متناسب این قشر راه اندازی گردیده است و مربیان زحمتکش این مراکز هم راه برنده آن وسیله نقلیه به مناطق فوق هستند و هم مربی فرهنگی که به مخاطبین خود ارایه خدمات دهند , می باشند .
3- مراکز پستی :
مراکز کوچک کانون پرورش فکری می باشند که با ارسال کتاب از طریق وسایل نقلیه یا پست کتاب به دست کودکان و نوجوانان فاقد پوشش دیگر مراکز کانون فعالیت می نمایند و عموم مربیان فرهنگی شریف این بخش کتاب را برای مدارس این کودکان ارسال و پس از مطالعه آنان دریافت و کتب جدید را ارایه می دهند .

مربیان کانون علاوه بر امانت دادن کتاب به ارائه 42 عنوان فعالیت فرهنگی، هنری و ادبی می پردازد.

قصه گویی ، شعر خوانی ، نمایش عروسکی ، پخش فیلم ، تهیه روزنامه دیواری ، کتابخوانی ، نقاشی ، سفالگری ، تکه چسبانی ، گفتگو های آزاد و ... از آن جمله است.

مربیان سخت کوش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سه رسته اصلی : مربیان فرهنگی ، مربیان هنری و مربیان ادبی جذب و ساماندهی می گردد که لازم به ذکر است تمامی مربیان فرهنگی ؛ تمام وقت به خدمات فرهنگی به قشر کودک و نوجوان مشغول می باشند و مسئولین مراکز ثابت و سیار از این عزیزان انتخاب می گردند .

انتشار 140 عنوان کتاب با شمارگانی بیش از 3 میلیون در سال ، تولید هزاران دقیقه فیلم های کوتاه ، بلند ، زنده ، مستند و پویانمایی ، تولید دهها عنوان نوار موسیقی ، نمایش عروسکی ، سرگرمیهای سازنده و اسباب بازی و نرم افزار های آموزشی رایانه ای از آن جمله به شمار می روند.

همچنین برگزاری جشنواره های " یک هفته با کانون " ( ارایه فعالیتهای مراکز فرهنگی و هنری)، قصه گویی ، نمایش عروسکی ، کتابخوانی کودک و نوجوان ، مطبوعات کودک و نوجوان و جشنواره بین المللی پویانمایی ، طرح بزرگ کانون مدرسه ، برنامه های دوپنجره ، نمایش خلاق ، کارگاه های ادبی و نقاشی و... از دیگر فعالیتهای کانون در طول سال است.

کانون زبان ایران نیز که از زیر مجموعه های کانون پرورش فکری است و با داشتن شعبه های زیادی در سراسر کشور کار آموزش زبان های انگلیسی ، آلمانی ، فرانسوی ، اسپانیایی و عربی را بر عهده دارد.
این در حالی است که تمامی فعالیتهای عنوان شده از پشتوانه پژوهشی گسترده ای برخوردار است که این مهم در بخش پژوهش کانون صورت می پذیرد.

در عین حال فعالیتهای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تنها به داخل ایران محدود نمی شود بلکه همکاریهای وسیع کانون با نهادهای بین المللی و حضور گسترده آثار اعضاء و تولیدات فرهنگی و هنری در رقابتهای هنری جهان از فعالیت های بین المللی کانون به شمار می رود که از این راه افتخارات فراوانی نصیب کودکان ، نوجوانان ، هنرمندان و نویسندگان ایرانی شده است.

لازم به توضیح است که تمام فعالیت های کانون پرورش فکری و مربیان توانمند آن با محوریت کتاب و کتابخوانی صورت می پذیرد چرا که تنها دستگاه تخصصی در این امر با داشتن کتابخانه و سالن مطالعه متناسب هم برای گروه سنی کودکان و هم برای گروه سنی نوجوانان می باشد.

همچنین واحد بازرگانی کانون پرورش فکری با داشتن فروشگاه های عرضه ، نمایش و فروش محصولات خود که شامل ( کتب - اسباب بازی - لوازم و تحریر و سرگرمی های متناسب با شرایط سنی مخاطبین خود ) به ارائه محصولات استاندارد و با نقوش ایرانی- اسلامی در سرتاسر کشور می پردازد .

دبیرخانه شورای نظارت بر اسباب بازی که مطابق با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به کانون واگذار گردیده نقش بسیار مهمی در امر نظارت بر ساخت ، واردات و عرضه اسباب بازی در سراسر کشور برعهده دارد تا :
اولاً جلوی قاچاق بی رویه اسباب بازی ( معمولاً اسباب بازی های ممنوعه می باشد ) گرفته گردد و ثانیاً اسباب بازی استاندارد و مطابق با فرهنگ ایرانی - اسلامی در جامعه تولید و توزیع گشته تا خانواده ها با خاطری آسوده به تهیه اسباب بازی های کودکان خود بپردازند .

با توجه به اهمیت موضوع اسباب بازی ، دست اندرکاران امور فرهنگی برآن شدند تا دست یابی کودکان به اسباب بازی های مناسب را فراهم سازند ، اگرچه درسایر کشور ها تولید شده باشد . درهمین راستا موضوع پیامدهای فرهنگی اسباب بازی درشورای فرهنگ عمومی مطرح شد و نخستین بار در سال 1374 پژوهشی در این زمینه به معاونت پژوهشی وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی پیشنهاد شد و نتایج تحقیق به عنوان خبر در جلسات شورای فرهنگ عمومی مطرح و با توجه به اهمیت موضوع ، ایجاد تشکیلات نظارتی و تعیین متولی برای ساماندهی اسباب بازی کودکان در دستور کار شورا قرار گرفت و پس از ارجاع موضوع به گروه های علمی و مشورتی اساسنامه تشکیل شورای نظارت بر ساخت و واردات و صادرات اسباب بازی پیشنهاد گردید. این اساسنامه توسط دبیر خانه شورای فرهنگ عمومی و با استفاده از نظرات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تدوین شد و در جلسات 277 و 278 مورخ 1/2/76 و 15/2/76 شورای مذکور به تصویب رسید. با ارجاع این اساسنامه به شورای عالی انقلاب فرهنگی ، در تاریخ 16/4/77 به تصویب نهایی رسید و جهت اجرا به مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ابلاغ شد.
پس از انتخاب و معرفی اعضای شورا توسط دستگاه ها و سازمان های عضو ، اولین جلسه شورای نظارت براسباب بازی درتاریخ 29/3/78 برگزارشد و دبیرخانه این شورا رسماً آغاز به کار نمود.

شناسنامه دار کردن اسباب بازی ها از جمله اقدامات قابل تقدیر این شورا می باشد و خانواده ها برای خرید اسباب بازی و سرگرمی می توانند شماره هلوگرام الصاقی بر روی محصول را به شماره تلفن 300074010 پیامک نموده تا اصالت اسباب بازی و سرگرمی برای وی پیامک شود و با خیال راحت به خرید آن برای فرزندان خود اقدام نمایند .

با ورود فناوری اطلاعات و محصولات آن به جامعه و متعاقب آن به دنیای کودک و نوجوان ، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز جهت اقناع و تهیه نیازهای مخاطبین خود وارد این عرصه گشته و به تهیه پرتال کودک ( به آدرس http://koodak24.ir) ، فلش گیم ها ، کتب الکترونیکی و لوح های فشرده از برخی خدمات فرهنگی نموده که باید بیش از پیش تقویت گردد .

اگر از نظر بودجه و نیروی سرمایه انسانی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را جزء سازمان های کوچک نام برده می شود ، اما وظایف سترگ و تأثیر گذاری بسیار در قشر مهم کودک و نوجوان و در نهایت جامعه دارد .
هرآنگاهی که ما برای امر آموزش و فرهنگسازی جامعه هزینه نموده و انرژی گذاریم جامعه ای توانمند تر ، شادابتر ، فهیم تر داشته که فاقد یا دارای حداقل های آسیب اجتماعی می باشد ، خصوصاً سرمایه گذاری بر روی نسل آتی و مسؤلین بعدی کشور از دیده خردمندان اهمیت ویژه ای دارد .

آنچه که برای یک سازمان سَم می باشد بی برنامگی و روزمرگی است ، هنگامی که وقت ، انرژی و نوآوری نیرویهای سازمان خود را دچار سرزدگی ، بی انگیزگی و کاهش وابستگی های سازمانی کنیم و قدر نیروهای دلسوز را ندانیم.
هر سازمانی برای موفقیت باید اهداف راهبردی و استراتژیک داشته و مدیران آن باید با اخذ تصمیمات و بکارگیری تاکتیک های مناسب در هر زمان , مکان و با توجه به بودجه و نیروی انسانی زمینه سوق دادن هرچه بیشتر سازمان خود به هدف های کلان تعیین شده را مهیا نمایند که آن را هم باید با توجه به شرایط زیر برای این مهم فراهم نمایند :

1- تشکیل اندیشکده یا اتاق فکر مربوط و مستقر در سازمان خود که آن هم باید از تمامی صاحبان نظر ، دقدقه مندان و دلسوزان آن حوزه ، فارغ از گرایشات سیاسی آنان بهره جست , و دریافت خروجی آن اتاق فکر جهت عملیاتی نمودن در سازمان با توجه به وظایف ذاتی دستگاه .
2- تهیه برنامه راه و اسناد بالادستی متناسب تراز انقلاب اسلامی و ایران عزیز و مکلف نمودن مدیران حال و آینده در جهت اجرای کامل آن اسناد برای تحقق اهداف از قبل پیش بینی شده .
3- وسواس در انتخاب مدیران شایسته و دارای فاکتورهایی چون سلامت نفس , آشنا و دقدقه مند بودن به کار و حوزه فعالیت سازمان و اجرای سبک مدیریت رهبری و حکومت به دل ها تا به عقل ها برای همکاری هر چه تمام سرمایه های انسانی سازمان که بالاترین سرمایه های یک سازمان بوده و نقش بسزایی در پیشبرد اهداف و یا عقبگرد آن دارند , همچنین است که مدیران باید دارای شرایط درک و ایجاد ارتباط هرچه تمام تر با قشر مخاطب سازمان خود باشند تا هر چه بهتر بتوانند نیاز های آنان را درک و در راستای مرتفع نمودن آنان و هدایت افکار آنان گام نهند .

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند چشم انداز 10 ساله کانون پرورش فکری :

سیستم آموزشی آموزش و پرورش قبل از انقلاب اسلامی کپی برداری از سیستم آموزشی دیگر کشورها بود ، بدون توجه به شرایط کشور ، مردم و دین آنان و معلمین و کارشناسان آموزشی هرآنچه می کردند دانش آموز خروجی سیستم آموزش و پرورش ، دانش آموزی طراز انقلاب و نظام و کشور نمی گردید تا اینکه با دستور رهبری معظم و کار کارشناسی فراوان از اساتید دانشگاه ، حوزه و معلمین خبره آموزش و پرورش و اختصاص چندین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در نهایت سند بالادستی تنظیم گردید با نام سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که پس از چند سال اجرای کامل ؛ خروجی مذبور در دانش آموزان حاصل گردد .

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که شرکتی وابسته به آموزش و پرورش بر طبق اساسنامه خود می باشد نیز در این راستا با توجه به تجربه بیش از نیم قرن خود و با توجه به سند مذبور و دیگر اسناد بالادستی اقدام به نگارش سند چشم انداز 10 ساله خود نمود تا با اجرایی نمودن آن به هدف تعیین شده خود در حوزه فرهنگ قشر کودک و نوجوان برسد .

از آنجا که این شرکت کاملاً دولتی بوده پس می بایست سیاست های فرهنگی دولت های حاکم در زمان را پیاده نماید که این امر هنگامی مضر به حال سیستم می گردد که برای حفظ یا اخذ جایگاه مدیریت ، سازمان و زیر مجموعه آن دچار سیاست زدگی گردد و بجای پیشبرد اهداف سازمانی با تاکتیک متناسب دولت حاکم ؛ به ارایه فعالیت های خبری ، ویترینی و خوشامد صرف مدیران بالاسری بپردازند که در نتیجه کار از حالت فرآیند محور خارج گشته و خروجی دستگاه ، خروجی مد نظر نبوده و در کشور آسیب های اجتماعی زیاد و نشاط اجتماعی کم می گردد .

بنابراین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با رعایت هرچه پیشتر فاکتورهای پیشرفت و با شناخت کامل از حوزه فرهنگ و بکارگیری از نظرات صاحب منظران بومی و اقدام و کار شبانه روزی و شناخت نیازها و آسیب های نسل کودک و نوجوان امروزی که با سلایق و علایق کودک و نوجوان دیروز و گذشته متفاوت می باشد ، با بهره گیری از مربیان واقعاً توانمد و دلسوز خود در استان ها و شهرستان های کشور می تواند از حداقل امکانات ، حداکثر بهره را برده و نسل خوبی را تربیت و در آینده پدران و مادران خوبی را به جامعه تحویل نماید. ( این در پتانسیل بالقوه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان موجودمی باشد ) منتها لازمه این مهم حمایت , نظارت و کمک مدیر عامل محترم و معاونت فرهنگی کانون در سازمان خود و استاندار محترم و معاونت سیاسی - امنیتی - اجتماعی وی در استان ها می باشد .

سخن رهبری انقلاب با مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان :

من به شما عرض کنم که شما مربّی عزیز، شما که در کتابخانه با کودک مواجه می شوید ، شما که قصّه می گویید ، شما که کتاب می فرستید ، شما که کتاب می خوانید و شما که در کار هنری و آفرینش هنری خودتان ، آن کودک را مخاطب قرار می دهید ، بدانید که الان درست روی نقطه‌ی اصلی و اساسی حرکت میکنید . شما درست آن کاری را که باید انجام گیرد انجام می دهید . آن کسی می تواند از کار خود ، شاد و خشنود و از رضای الهی خاطرجمع باشد که خلأِ لحظه را پر کند . خلأِ لحظه این است و شما این خلأ را پُر می کنید.